Kendisi olabilmek için evdeki meleği öldürdü
Emek Erez, Woolf’un kendisi olabilmek için toplumun, ahlakın, verili rollerin onu biçimlemeye çalışmasını ifade eden “evdeki melek”i öldürerek bu sesten özgürleştiğini ve kendisi olmanın peşine düştüğünü anlatıyor.
Faşizmin, savaşın ve erkek egemen dünyanın karşısında bir yazar, Virginia Woolf bugün 142 yaşında. Kendine Ait
Bir Oda, Orlando, Mrs. Dalloway gibi bilinen eserlerin yazarı Woolf, yazın dünyasında bilinç akışı tekniğin kullanımıyla da öne çıkıyor. Kadın hakları, sınıf çatışmaları, savaş ve özgürlük gibi konuları dönemin koşullarına göre inceliyor, karakterlerinin yaşam koşulları ve mücadeleleri ekseninde tartışıyor.
Gazeteci Emek Erez, Woolf’un edebi yönüne dair gazetemize değerlendirmede bulundu. Erez, Woolf’un edebiyatında kullandığı kavramlardan, kendisi ve yazarlık deneyimi açısından etkileri ve öneminden bahsetti.
KENDİNE AİT BİR ODA: KENDİN OLMAK
Erez, Woolf’un yazarlığının önemini şu ifadelerle açıkladı, “Kavramları sadece bir kitap cümlesi olarak yer etmiyor zihnimizde yaşamımızın içinde var olup kendini her defasında yeniden hatırlatıyor. Bugün “Kendine Ait Bir
Oda” dediğimizde hâlâ bir kadının yazabilmesi için ekonomik özgürlüğe sahip olması gerektiğinin önemini hatırlıyorsak ya da kendimize ait bir mekana sahip olamadığımız zamanlarda bu dört kelimelik cümle hayatımızın ortasına düşüveriyorsa, Woolf’un varlığı yazarlığının dışında, yaşamımıza sızmış demektir. En azından yazma çabasında olan bir insan olarak benim yaşamımda, yazı masasına oturabildiğim her an bu yanıyla sızdığını söyleyebilirim.”
Woolf’ta en ilgisini çeken şeylerden birinin kendilik meselesi olduğunu belirten Erez, “Bu onun için yazıda, şiirde ve yaşamda önemli. Bundan dolayı ‘Genç Bir Şaire Mektup’ adlı yazısında John Laehhman’a olabildiğince kendisi olması gerektiğini, benliğini ortaya koymasını öneriyordu çünkü ona göre benlik; ‘Geceleri perdeleri çekilmiş odada oturan bir kendi’ demekti -ki bu tanım bana kalırsa ‘kendine ait oda’yı da çağrıştırıyor çünkü hayata kendin olarak bakabildiğin, benliğinle baş başa kalabildiğin bir mekan olarak oda, bu bahiste de gördüğümüz gibi Woolf için önemliydi” dedi.
Woolf’un edebiyatındaki kavramlardan bahseden Erez, “‘Evdeki meleği öldürmek’ kavramı da yine bununla ilişkileniyor bana kalırsa. Çünkü burada da aslında Laehhman’a önerdiği ‘Perdeleri çekilmiş odada oturan kendi’yi anımsatan bir taraf var. Onun bu ‘melek’ten kastının; yönlendiren, yazarken onu belirlemeye çalışan, benliğini ifade etmesinin, söylemek istediklerinin önüne geçen, toplumun, ahlakın, verili rollerin onu biçimlemeye çalışan sesi olduğunu düşünürsek kendisi olabilmek için bu sesten özgürleşmenin, onu ‘Boğazından yakalayıp’ boğmanın yazar için yine dünyaya ‘Perdeyi kapatarak’ kendiliğin peşine düştüğü bir durumu imlediğini söyleyebiliriz” ifadelerini kullandı. (KÜLTÜR SERVİSİ)
Yazıda bahsedilen kavramlar için:
“Kendine Ait Bir Oda”, (2021), Çev. Berrak Göçer, Can Yayınları. “Benlik Üzerine Denemeler”, (2017), çev. Esra Çakıruylası,
Ayrıntı Yayınları.