Türkiye istilacı türlere karşı savunmasız

İKLİM değişikliğinin olumsuz et kileri ile ilgili yapılan araştırmalardan birisi de istilacı türlerle iklim değişik liği arasındaki ilişkinin incelenmesi oldu. Muğla Sıtkı Koçman Üniversi tesi Su Ürünleri Fakültesi Temel Bi limler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Serhan Tarkan tarafından ya pılan araştırmada iklim değişikliği ile birlikte biyolojik istilaların görülme miş bir seviyeye çıktığı, Türkiye’nin de coğrafi konumu gereği bu istilalar karşısında büyük oranda savunmasız olduğu ortaya konuldu.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İSTİLA HIZINI ARTIRDI

Yabancı ve istilacı türlerin ekolo jileri, biyoçeşitliliğe, ekonomiye et kileri ve risk yönetimleri üzerine çalışmalar yürüten Prof. Dr. Tar kan’ın çalışmasına göre küreselleş me ve iklim değişikliği istila hızını artırdı. Biyolojik istilaların gezegen de yaşamın tarihi boyunca görüldü ğüne, doğanın temel ve ayrılmaz bir parçası olduğuna dikkat çeken Tar kan, sorunun biyolojik istilaların, özellikle küreselleşme ve antropo jenik etkiler nedeniyle, bugüne dek görülmemiş artışından kaynaklandı ğı görüşünde. Yeni ekolojik türlerin ortaya çıktığı evrimsel süreçlerin yüzlerce, binlerce yıl sürdüğüne ve son derece yavaş ilerlediğine vurgu yapan Tarkan, son birkaç yüzyılda, insan ve malzeme hareketinin gide rek artması ve hızlanmasının, çeşitli bitki, hayvan ve organizmaların ta mamen yeni ortamlara taşınmasını kolaylaştırdığını dile getiriyor. Ha bitatlarda değişikliklere neden olan, yerli flora ve faunayı daha savun masız hale getiren iklim değişikliği nin istilaları kolaylaştırdığını belir ten Tarkan, birçok türün coğrafi ya yılımı üzerinde en derin etkiyi ya pan faktörlerden ikisinin, yağış ve sıcaklıklar olduğunu kaydediyor. Tarkan, “Yağışlarda gözlenen deği şimler, suyu seven veya suya daya nıklı olan türlerin birbirleriyle reka bet etmelerine neden olabiliyor. Yükselen sıcaklıklar ise mevcut da ğılımı güney bölgeleriyle sınırlı olan bazı türlerin kuzeye yayılmasına izin veriyor” diyor.

TÜRKİYE’YE MALİYETİ YILDA YARIM MİLYAR DOLAR!

Tarkan, Yeni Zelanda ve Hawai i’deki bitki örtüsünün yaklaşık yarı sının, yabancı türlerden meydana geldiğini, Kuzey Kaliforniya’da ise neredeyse bütün ekosistemlerdeki yerel türlerin, benzer yabancı tür lerle yer değiştirdiğini aktardı.

ABD genelinde 2022 yılında yapı lan bir çalışmaya göre, 1960 ile

2020 yılları arasında istilacı türlerin yol açtığı maliyetin toplam 4.52 tril yon dolara ulaştığına dikkat çeken Tarkan, istilaların Türkiye’ye bede linin ise yılda yarım milyar dolara ulaştığını dile getiriyor.

‘HASTALIK OLUŞMASINA NEDEN OLUYOR’

Tarkan, istilacı organizmanın insan sağlığı üzerinde de olumsuz etkileri bulunduğuna dikkat çekerek, “Ya bancı türler, hastalık oluşturabildiği gibi, hastalığın taşınmasına da neden olabiliyor. Birkaç yüzyıl önce, çiçek hastalığı Kuzey Amerika’ya Eski Dünya’dan, Kara Veba ise Uzak Do ğu’dan, istilacı olarak gelmişlerdi. Da ha yakın zamanlı bir örnek olarak ise ABD’YE ithal edilen Asya kaplan siv risineği verilebilir. Sarı humma ve Ba tı Nil Virüsü gibi birçok virüsün etkili bir taşıyıcısı olan sivrisinek, çeşitli bölgelerde halk sağlığı konusunda ciddi endişeler yaratıyor” dedi.