Ya asgari ücretin çeyreği ya göç yolları

Şırnak’ta asgari ücret ve işsizlik sorununu konuştuğumuz genç emekçiler, ya düşük ücret ve güvencesiz çalışma koşullarına mahkûm olduklarını ya da mevsimlik işlerde çalışmak için batıya göç etmek zorunda kaldıklarını anlattı.

Türkiye’nin özellikle de bölge illerinin en büyük sorunlardan biri işsizlik. Genç nüfusun çok olduğu ancak işsizliğin de yoğun olduğu kentler arasında Şırnak başı çekiyor. TÜİK verilerine göre Şırnak genç nüfus açısından Türkiye’nin ikinci kenti, ekonomik gelişmişlik açısından ise son sırada. Şırnak’ta asgari ücret ve işsizlik sorununu konuştuğumuz genç emekçiler, ya düşük ücret ve güvencesiz çalışma koşullarına mahkûm olduklarını ya da mevsimlik işlerde çalışmak için batıya göç etmek zorunda kaldıklarını anlatıyor.

LEYLA: GÜNLÜĞÜ 150 LİRAYA ‘GÜZELLİK MERKEZİ’NDE

Leyla ön lisans mezunu genç bir kadın. Güzellik merkezinde günlük 150 liraya çalışıyor. Ayın 30 günü çalışmış olursa 4 bin 500 lira kazanıyor. “Aldığımız maaş asgari ücretin yaklaşık dörtte biri. En temel ihtiyaçlarımızı bile karşılamıyor. Ancak başka seçeneğim yok. Ya düşük ücrete çalışacağım ya da baskının daha fazla olduğu, yine düşük ücret verilen tekstil atölyesinde çalışacağım. Birçok arkadaşım işsiz, hatta bazıları bu maaşa iş bulduğum için bana şanslı gözüyle bakıyor, en azından evin geçimine katkım olduğunu söyleyerek” diyor Leyla. Ücretini günlük alıyor. Tatil yaptığı günlerde ücret yok. Turistik bir bölgede otelde iş bulduğunu, sezonun açılmasıyla oraya gideceğini söylüyor: “Otellerde en azından asgari ücret veriyorlar. 6 ay orada çalışıp para biriktirip kışın da burada kazandığımla geçinmeye çalışacağım.”

‘ASGARİ ÜCRETİN YARISINI PATRONA GERİ VERİYORUM’

Son yıllarda diğer bölge illerinde olduğu gibi devlet desteği ile Şırnak’ta da birçok tekstil atölyesi açıldı. Bu atölyeler bölgede bir istihdam alanı olarak gösterilse de işçiler için yeni sömürü merkezleri. Ünlü markalardan birinin fason üreticisi olan tekstil atölyesinde çalışan Zehra da günlük 8-10 saat çalışıyor ancak fazla mesai ücreti yok. Yeni asgari ücreti sorduğumuzda gülerek bunun en çok patronları sevindirdiğini söylüyor: “Zam bize değil patronlara yaradı. İŞKUR üzerinden çalışıyoruz ve asgari ücret alıyor gözüküyoruz, ancak 9 bin lira maaş alıyorum. Geri kalanı elden patrona veriyorum. Eğer bu koşulları kabul etmezsem işsiz kalırım. Patronlar sadece ürettiklerinden değil bizden aldıklarıyla da zengin oluyor. Aslında patron bana değil, ben çalışmak için patronuma maaş ödüyorum.”

‘MESEM’DEN KAYDIMI SİLDİRMEYİ DÜŞÜNDÜM’

15 yaşındaki Baran ise MESEM kapsamında bir mobilya atölyesinde çalışıyor. Ustasının, bu çalışma karşılığında MESEM tarafından kendisine ödenen 3 bin 420 liranın yarısına da göz diktiğini belirten Baran, o parayı vermezse çalışmasına izin verilmediğini ifade ediyor. Ayrıca haftanın dört günü gitmesi gereken atölyeye cumartesi günleri de gitmek zorunda bırakılıyor. “Stajyeriz ama sanki onların bir işçisi gibi her işe koşuyoruz. Buna itiraz ettiğimizde hemen kaydımızı silmekle tehdit ediliyoruz. Ya da ‘Aldığın parayı bize ver işe gelme’ deniliyor. Öğretmenlerimiz denetime geldiğinde her şey günlük gülistanlık gibi gösteriliyor” diyor Baran. Yoğun çalışma temposu ve baskıdan dolayı MESEM kaydını silmeyi birçok kez düşünmüş: “Ama bu kez de sadece açık öğretim lisesine kayıt olabiliyorum. Yine her türlü çalışmak zorundayım, çünkü ailemin ekonomik durumu iyi değil. Ya kafede çalışacağım ya da ailemle batıya gidip mevsimlik tarım işçiliği yapacağım. Başka seçeneğimiz yok.”

ŞIRNAK’ıN işsizlik sorununa Mecliste yaptığı konuşmalarla, verdiği önergelerle dikkat çeken Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi

(DEM) Şırnak

Milletvekili Newroz

Uysal Aslan, bölgesel ekonomik eşitsizliğin altında yatan politik yaklaşımın göçün asıl nedeni olduğunu belirtti.

Aslan çözüm önerisini ise şu sözlerle dile getirdi: “Şırnak başta olmak üzere bütün bölgede politik baskı, savaş son bulmalı. Kısa vadede daha fazla istihdam yaratılır ve kamu kaynakları eşit bir şekilde dağıtılırsa yüksek oranda işsizliğin önüne geçilebilir. Son zamanlarda ortaya çıkan petrol ile yaratılan istihdamda dahi TPAO ihalesinin açıldığı, başvuranların mülakata çağrılacağı aşamada iptal edilerek Şırnak’tan değil dışarıdan alım yapıldığı basına yansıdı. Yani iktidar Şırnak’ta yandaş yetemez ise dışardan ithal ederek işe yerleştiriyor.”

‘GÜVENLİĞE HARCANAN KAYNAKLAR İŞSİZLİĞİ ÇÖZER’

Newroz Uysal Aslan