‘Gemi söküm işçilerinin eğitimi yeterli değil’
STK Gemi Söküm Platformu, Türkiye hakkında 2023 aralık ayında yayımladığı raporu İzmir’de Tepekule Gösteri Merkezinde kamuoyuyla paylaştı. Raporda dünyadaki dördüncü büyük gemi geri dönüşüm endüstrisine sahip ve en büyük hurda ithalatçılardan biri olan Türkiye’de gemi sökümünün 2009 yılından beri istikrarlı şekilde arttığına dikkat çekildi.
BİNLERCE GEMİ SÖKÜMÜ YAPILDI
Türkiye’de sökülen ömrünü tamamlamış gemilerin toplam sayısının 2009 yılından bu yana istikrarlı bir şekilde arttığının vurgulandığı raporda, sökülen en yüksek GT 2020 yılında 1776 milyon olurken, en yüksek sökülen gemi sayısı ise 2012 yılında 281 olarak kayıtlarda yer aldı.
İKLİM KRİZİ VURGUSU
Raporun dikkat çeken bölümü ise iklim krizi vurgusuydu. İklim krizi sonucu çeşitli coğrafi bölgeler üzerinde oluşabilecek, sıcaklık dalgalanmaları, aşırı hava olaylarının artmasına vurgu yapan Ekin Sakin, “Aliağa gemi geri dönüşüm bölgesi için deniz seviyesinin yükselmesi gibi unsurları kapsayan geniş bir etki yelpazesine sahiptir. Hükümetler arası iklim değişikliği paneline (IPCC) göre, sera gazı emisyonlarının artmaya devam etmesi halinde, deniz seviyelerinin 2100 yılına kadar tahmini olarak 9-88 cm arasında yükseleceği öngörülmektedir” dedi.
‘ÇED SÜRECİ GEREKLİ GÖRÜLMÜYOR’
ÇED sürecinin yürütülmesinin bir gereklilik olarak görünmediğinin rapora yansıdığını belirten Sakin, “Tesislerin söküm oranları ve kapasiteleri, dalgalanmalar olsa da ÇED Yönetmeliği’nin yürürlüğe girdiği 1993 yılından bu yana önemli ölçüde artmış, kapasite artışı atık yönetim planlarını ve tüm operasyonel yönleri etkilemiştir. Aynı zamanda, Bakanlığın ÇED Yönetmeliği uygulama talimatına göre, ÇED Yönetmeliği’nin dışında tutulan projelerin, muafiyetlerini başka bir işletmeciye devretmelerine izin verilmemiştir. Ancak, ÇED Yönetmeliği yürürlüğe girdiğinde faaliyet gösteren ve bu nedenle kapsam dışı tutulan gemi geri dönüşüm tesisleri, o zamandan beri ÇED süreci işletilmeden pek çok kez başka şirkete devredilmiştir” diye konuştu.
‘ISG EĞİTİMLERİ UYGUN DEĞİL’
Aliağa gemi söküm tersanelerinde çalışan işçilere yeterli eğitim verilmediğinin altını çizen Sakin, “Mevzuata göre eğitimlerin süresinin en az 16 saat olması gerekiyor. İlgili Yönetmelik’te daha önce yer alan eğitimlerin 4 saatlik bloklar halinde yapılması zorunluluğu kaldırıldı. Bu da eğitimlerin uzun bir döneme yayılarak daha kısa oturumlarda yapılmasına, dolayısıyla tam eğitim almadan çalışmaya başlanmasına yol açmaktadır. Bazı işçiler, bazı tesislerin zorunlu eğitimleri öğle tatillerinde verdiklerini belirtmiştir. Zorunlu eğitimlerin öğle tatillerinde verilmesi uygulaması ISG eğitimlerinin temel gerekliliklerine uygun değildir. Bu durum işçi haklarını ihlal edebileceği gibi işçilerin gerçek bir mola verip enerji toplama fırsatını da tehlikeye atabilir” bilgisi paylaşıldı.