11 il depremde yerle bir oldu diğerlerinin sonu aynı olmasın
Bilim insanlarının tüm uyarılarına rağmen alınmayan önlemlerin on binlerce kişinin canına mal olduğunu söyleyen meslek odaları, olası depremler için bir kez daha uyarıda bulundular.
Şubat 2023’te Maraş merkezli 6 depremlerde resmi rakamlara göre 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti. Depremden etkilenen 11 ilde 310 bine yakın bina yıkıldı veya ağır hasar gördü.
Oysa, Maraş merkezli depremlerden yıllar önce, olası ve depremler ve sonuçlarına dair meslek odalarının uyarıları merkezi iktidar ve belediyeler tarafından dikkate alınmış olsaydı, felaketin boyutu bu kadar büyük olmayabilirdi.
25 İLDE DEPREM RİSKİ BÜYÜK
2013 yılında MTA Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye’nin fay haritası güncellendi. Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) da fay üzerine oturan ve en riskli olan kentlerden başlamak üzere bir rapor hazırlama süreci başlattı. Mta’nın haritasına göre, Hakkâri, Erzurum, Bingöl, Erzincan, Tokat, Bolu, Sakarya, Kocaeli, Bursa, Balıkesir, Manisa, İzmir, Denizli, Aydın, Muğla, Burdur, Eskişehir, Konya, Aksaray, Osmaniye, Hatay, Maraş, Kütahya ve Kayseri kent merkezleri doğrudan fay zonu üzerinde.
İstanbul’un içinden 5.5 üzeri deprem üretme potansiyeli olan bir fay hattı geçmiyor. Bu fay Marmara Denizi içerisinde. Ancak İstanbul fayın 15-20 kilometre yanında yer alıyor ve bu fay üzerinde meydana gelecek depremle büyük bir yıkım yaşanması bekleniyor. JMO, 18 kentin raporlarını depremden önce ilgili kurumlarla paylaştı. 3 kentin raporları da tamamlanmış ve paylaşılmak üzere hazırlanıyor.
JMO’DAN İL İL FAY RAPORU
JMO, özellikle 2000 yılı ve sonrasında konunun önemini gündeme getirmek amacıyla Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde farklı kentlerde, konferanslar, sempozyumlar ve çalıştaylar düzenledi. Özellikle 24 Ocak 2020’de gerçekleşen 6.8 büyüklüğündeki Elâzığ depreminden sonra “fay üzerine oturan kent raporları” hazırlayarak başta Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak üzere TBMM başkanı, TBMM’DE grubu bulunan tüm siyasi partilerin genel başkanları, ilgili bakanlar, milletvekilleri, valilikler ile belediye başkanlıklarına gönderen JMO, olası risklere dikkat çekerek depreme ilişkin önlemlerin acilen alınmasını istedi.
JMO tarafından hazırlanan “Fay üzerinde yaşayan illerimiz: Kahramanmaraş” raporunda, Maraş kent merkezi dahil Türkoğlu ve Nurhak ilçe merkezleri ile 40’a yakın mahalle ile bazı baraj ve gölet gibi tesislerin doğrudan diri fay hatları veya zonları üzerine oturduğu ifade ediliyor. Tarihsel dönemde çok sayıda yıkıcı depremle karşı karşıya kalan Maraş’ın depremin zararlarından etkilenmesinin önlenmesi amacıyla bir dizi çalışmanın acilen başlatması gerektiği belirtilen raporda, “İl merkezinin 10-11 km kadar güneyinden geçen Doğu Anadolu Fayı’nın Pazarcık ya da Türkoğlu segmentinin 1513 yılından bu yana yıkıcı deprem üretmediği, 7.4 büyüklüğüne varacak bir deprem üretme potansiyeline sahip olduğu ve Türkiye’nin üzerinde deprem beklentisi olan önemli sismik boşluklarından birisi olduğu” kaydedilerek gerekli önlemlerin acilen alınması talep ediliyor.
“Fay üzerinde yaşayan illerimiz: Hatay” raporunda ise “Hatay kent merkezi (Antakya ve Defne) dahil Hassa, Kırıkhan, Reyhanlı, Dörtyol, Erzin ilçe merkezleri ile 25 mahallesi doğudan diri fay hatları veya zonları üzerine oturmaktadır. Hatay’ın kent merkezi olan Antakya zemini alüvyon olan illerimizden biridir. Deprem dalgaları bu tür zeminler tarafından büyütülerek binalara iletilir. Zemin büyütmesi olarak tanımlanan bu durum bir deprem olduğu takdirde Antakya’nın kaya üzerinde yer alan illerden daha şiddetli olarak sarsılacağı, bunun sonucunda da hasar oranının fazla olacağı anlamına gelmektedir” denilerek Hatay’da
meydana gelebilecek olası bir depremde yaşanabilecek yıkımın nedenleri hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiş. Yine Osmaniye için de benzer öneriler dile getiriliyor.
DEPREME KADAR GERİ DÖNÜŞ BİLE YOK
JMO tarafından hazırlanan raporlar, 6 Şubat depremlerinden yaklaşık bir yıl önce ilgili tüm kişi ve kurumlara gönderilmesine rağmen ne merkezi idare ne de yerel idareler tedbir almış. Hatta raporlara dair
JMO’YA geri dönüş bile yapmamışlar.
DEPREMDEN SONRA BAZI BELEDİYELER ÇALIŞTAY DÜZENLEMİŞ
6 Şubat depremlerinden sonra ise Mersin, İstanbul, İzmir ve Ankara büyükşehir belediyeleri ve Tunceli Belediyesi JMO ile iletişime geçmiş. Bu kentlerde paneller, halk bilgilendirme toplantıları yapılmış. Diğer kentlerle depremden sonra da iletişim sağlanmamış. (HABER MERKEZİ)