TARİHİ, 1909 MATBUAT KANUNU’NA GİDİYOR

Refleksiyon.org’da yayımlanan “Bitmeyen kavga basın kartı” başlıklı araştırmaya göre basın kartının tarihi 1909 Matbuat Kanunu’na yani 2. meşruiyete kadar 115 yıl geriye gidiyor. Cumhuriyetten sonra ise ilk düzenleme 1931 Matbuat Kanunu’nda yapılıyor. O günden bugüne 4 kanun, 16 yönetmelik, 45 yönetmelik değişikliği görmüş basın kartı.

Basın kartları 1931 tarihli Matbuat Kanunu döneminde çalıştıkları kurum tarafından veriliyormuş.1968’e kadar farklı kurumlar tarafından verilse de; o yıl Basın Yayın Genel Müdürlüğü oluşturulmuş ve bünyesinde ilk kez Basın Kartı Komisyonu kurulmuş. Bu tarihten da kartlar Komisyon tarafından verilmiş. Bu Komisyonlarda bürokratlardan çok gazeteciler ve meslek örgütleri var.

2018 anayasa değişikliğine kadar İletişim Başkanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Basın Kartı Komisyonu tarafından basın kartları veriliyor. 19 üyeden 11’i İletişim Başkanlığı tarafından belirleniyor. Oluşturulan yapıda ise Türkiye’nin bu köklü basın meslek örgütlerinin temsilci sayısı 3 ile sınırlı. Türkiye Gazeteciler Sendikası ise bir dönem 3 üye ile temsil edilirken AKP iktidarı tarafından kurulan Medya İş Sendikası nedeniyle bugün Komisyonda temsil edilemiyor.

SARI BASIN KARTI NEDEN TURKUAZ OLDU?

2019 yılına gelindiğinde ise 1942’den beri verilen sarı basın kartlarının rengi turkuaz oldu. İletişim Başkanı Fahrettin Altun şahsi kararı ile gerçekleşen bu değişiklik için “Sorumluluk bende. Sarı renk gibi bu renk de kabul görecektir” dediği söyleniyor.

TGS Avukatı Ülkü Şahin “Bu da aslında iktidarın yerleşik kodları değiştirme çabası ve keyfiliğinden biri diyebiliriz. Biliyorsunuz ‘yerli ve milli’ iktidarın en sevdiği kurumsal renk turkuaz. Dolayısıyla basın kartını da bir kurumsallaştırma, basını ‘Renklerine bağlama’ çabası olarak okunabilir sembolik açıdan. Ancak ne kadar yerleşti emin değilim. Halen pek çok kişi ve kurum basın kartı denince sarı basın kartını anlıyor” diyor.