Sömürge ülkesi gibi peşkeş çektiler
Akp’nin İstanbul’a belediye başkan adayı gösterdiği Murat Kurum’un çevre ve şehircilik bakanı olduğu dönemde, 7 bin 245 maden projesine onay verildi. Yabancı tekellere her türlü kolaylığın sağlandığı, halka ve doğaya ölüm saçan madenlerde yerli şirketler ortak, iktidar tam destek oldu.
Erzincan İliç’teki altın madeninde 9 işçinin göçük altında kaldığı katliam, Türkiye’de maden sahalarının özellikle uluslararası tekellere nasıl peşkeş çekildiğini gözler önüne serdi. Kanadalı Anagold Madencilik ile Çalık Holding ortaklığındaki Çöpler Altın Madeninde yaşananlar, iktidarın yer altı kaynaklarını yabancı-yerli sermaye gruplarına sunma hizmetinin feci sonuçlarını ortaya çıkardı.
Akp’nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkan adayı gösterdiği Murat Kurum’un çevre, şehircilik ve iklim değişikliği bakanı olduğu dönemde 16 bin 855 proje için “Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) gerekli değil” kararı çıktı. Kurum döneminde 7 bin 245 maden projesine onay verildi. Kurum döneminde onay alan maden projesi kapsamında Limak Holding ve İÇTAŞ’ıN sahibi olduğu YK Enerji’nin termik santraline kömür sağlanması için ormanda dinamitler patlamaya başladı. Milas’taki Akbelen Ormanı’nın 740 dönümü de maden uğruna kurban edildi.
KANADALI ŞİRKETE TAM DESTEK
9 işçinin göçük altında kaldığı Çöpler Madenindeki katliam ise tüm uyarılara ve siyanür sızıntılarına rağmen iktidarın tam desteğiyle gerçekleşti. Madenin kapasitesi uzmanların uyarılarına rağmen, 2020 yılında Çevre Bakanlığı tarafından ikinci defa artırıldı. Dönemin Çevre Bakanı Kurum imzasıyla maden alanı 3 kat artırıldı. Türkiye Barolar Birliği, iki yıl sonra bu artışın felaket riski taşıdığı uyarısında bulunmasına rağmen dinlenmedi. Sadece iki ay sonra siyanür faciasıyla doğa ve çevredeki yerleşim alanları zehirlendi. Ancak 2022’de siyanür sızıntısı yaşandığı için firmaya 16.4 milyon lira para cezası keserek madenin faaliyetini durduran Çevre Bakanlığı, üç ay sonra madeni yeniden faaliyete geçirdi. Burada kuralsız ve tehlikeli madenciliğin desteklenmesine ilişkin Kurum’un o dönem bir soru önergesine verdiği yanıt ise “Gerekli değerlendirmeler sonucu ÇED kararı verilmiştir” oldu.
KAZ GELECEK YERDEN TAVUK ESİRGEMEDİ
İktidar sadece kuralsız madencilikte kolaylık sağlamakla yetinmedi. Anagold’un 2023 yılında 209 milyon lira vergi borcunun silindiği şirketin yüzde 80 ortağı olan Kanadalı altın madeni şirketi SSR Mining’in bilançosunda ortaya çıktı. Öte yandan buradaki maden faaliyetinin zararlı olmadığını anlatmada AKP de propaganda faaliyeti yürüttü. AKP’LI Binali Yıldırım tepki gösterenleri suçladı, önlemlerin alındığını öne sürerek şirketi “Gurur duyuyorum” sözleriyle savundu. Öte yandan Kanadalı şirket, çevreye zararlı madencilik yapan birçok firma gibi halkla ilişkilere yüksek kârlarından ‘küçük paylar’ ayırdı. 2019’da Anagold Madencilik yöneticileri, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesine 13 milyon lira hibe yaptı.
İktidarın maden şirketlerine hizmeti, yakın zamanda birçok faciaya da yol verdi. 2011 yılında Kütahya’da, 2021’de Giresun Şebinkarahisar’da, Gördes’te yaşanan ve Manisa’nın Yunusemre ilçesinde meydana gelen ve “kaza” diye nitelenen olayların yanı sıra pek çok siyanür felaketi de yaşandı.