Sendikacıların sessizliği ölüm ve hak kaybını artırıyor
TÜRKİYE’DE madencilik sektörü, iktidarın hedefleri doğrultusunda özellikle son yıllarda istikrarlı bir büyüme kaydetti. İktidar; doğanın talanından acele kamulaştırma yöntemleriyle mülksüzleştirmekten, kolluk kuvvetlerini özel şirketlerin güvenlik görevlileri gibi kullanmaktan hiç çekinmezken, yaratılan bu düzende grev ve direnişlerin sayısı olabildiğince azaldı, işçi ölümleri ve hak kayıpları ise arttı.
Maden Mühendisleri Odasının 2020 yılında hazırladığı raporda, AKP iktidarının seneler içerisinde yaptığı kanun değişiklikleriyle kamu hizmetlerini tasfiye edip ticarileştirmenin önünü açtığı belirtiliyor. Raporda, çevre üzerinde geri dönüşü olmayan felaketlere kapı aralayan bu ve bunun gibi değişiklerin, seneler içerisinde sermayenin talepleri doğrultusunda gerçekleştiği vurgulanıyor.
Bu doğrultuda yapılan değişikliklerle 2011 yılında maden iş kolunda faaliyet gösteren kamuya ait 97 iş yeri varken 2021 yılında bu sayı 78’e düşüyor.
Özel sektöre ait iş yeri sayısı 2011’de 6 bin 41 iken 2021 yılında 6 bin 624’e çıkıyor. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisinin verilerine göre Türkiye’de 2004 yılında 138 olan uluslararası maden şirketi sayısı 773’e yükseliyor.
Özelleştirmenin önünün açıldığı süreçte maden sayısı da ihracat da arttı. TOBB’NIN hazırladığı rapora göre 2010 yılından 2019 yılına kadar maden işçisi sayısı sadece yüzde 0.73 arttı. Aynı işçi sayısı ile çok daha fazla iş yapılmaya başlandı. Bunun karşılığında iş kazası geçiren işçi sayısında ve kaza oranında istikrarlı bir artış yaşandı.
İSİG Meclisi verilerine göre artan kazalarla birlikte Akp’nin iktidarda olduğu 2003-2023 yılları arasında 2 bin 42 maden işçisi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.
Artan iş kazaları, kötü çalışma koşulları ve ölümlerle birlikte bakınca TOBB’NIN verilerine göre 2010 yılından 2018 yılına kadar sadece 9 grev oldu. Bu grevlere katılan işçi sayısı 20 yılda ölen işçi sayısına dahi erişmiyor. 9 greve toplam 1312 işçi katıldı.
Hal böyleyken AKP iktidarı maden yasasını bir kez daha değiştirmek için Meclise getirdi.
Akp’nin iktidara geldiği günden bu yana Maden Yasası madenlerin başta yabancı sermaye olmak üzere şirketlere peşkeş çekilebilmesi için 21 kez değiştirildi. Yeni torba yasa teklifi Erzincan’daki katliamdan sonra beklemeye alındı.
AKP 51 ilde 195 bin 222 futbol sahası büyüklüğünde maden alanını ihale etmişti. Resmi Gazete’de 13 Aralık 2023’te yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla Antalya, Balıkesir, İstanbul, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla, Mersin, Sivas, Trabzon ve Yozgat olmak üzere 11 ilde toplam 1 milyon 41 bin 980 metrekarelik alan orman sınırı dışına çıkarıldı. (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)