GÜVENLİKÇİLİĞİN GİZEMLİ ÇEKİCİLİĞİ
Meksika, 2024 haziranında hazırlandığı başkanlık seçimleri öncesinde, seçimlerde yarışacak üç adayın resmi olarak kampanya sürecini başlatmaları ile önümüzdeki üç ay boyunca hissedilecek yoğun bir siyasi ortama girmiş durumda. İktidardaki Morena Partisinin
Adayı ve başkent Meksiko’nun Eski Belediye Başkanı Claudia Sheinbaum anketlerde çok rahat bir biçimde seçimleri alacak gibi görünüyor. İkinci sırada yine bir kadın aday, Xóchitl Gálvez, geleneksel muhalefet partileri PAN-PRI-PRD’NIN ortak adayı. Üçüncü adayın gerekli olan imza sayısını neredeyse yetiştirememesi ve anketlerdeki performansı değerlendirildiğinde, Meksika’nın haziranda tarihindeki ilk kadın başkanını seçmesi ihtimali kaçınılmaz gibi görünüyor.
Her ne kadar, anketlerde muhalefet 20 puan kadar geride görünse de Xóchitl Gálvez ve ittifak partileri güvenlikçi bir kampanya yürütmeleri durumunda bu durumu tersine çevrilebileceklerine inanmış durumdalar. Bu sebeple de Gálvez, kampanyasına Meksika’nın en fazla suç ve cinayet oranına sahip kenti durumundaki Zacatecas eyaletindeki Fresnillo’dan başladı. Burada kayıplarını arayan anne ve ailelerle buluşan başkan adayı, ellerinde mumlar taşıyarak yürüyen destekçilerine seçim kampanya sloganını ‘Korku duymayan bir Meksika’ olarak ilan ederken, bölgede an itibarıyla çok makbul olan ve Ekvador’da da uygulanmaya başlanan ‘El Salvador modeline’ benzer bir modeli izleyeceklerini düşündüren vaatlerini sıraladı. Süper güvenlikli mega hapishaneler ile suçlulara göz açtırılmaması, an itibarıyla muhalefetin topluma sunabileceği yegane vaat gibi görünüyor. 2006’da aynı modeli uygulayarak kartellere savaş ilan eden Felipe Calderon’un bu politikası on binlerce kişinin hayatını kaybetmesi ile sonuçlanmıştı.
Bu bağlamda muhalefet mevcut Başkan Andrés Manuel López Obrador’un ‘kurşun değil kucaklaşma’ (abrazos no balazos) politikasının devam etmeyeceğini ilan ediyor. Obrador göreve geldiğinden beri ordunun ve polisin kartellerle doğrudan savaşma paradigmasından vazgeçilmesini savunmuştu. Yeni kurulan Ulusal
Muhafız Birliği sorunlu eyaletlerdeki kent merkezlerinde alan hakimiyeti kursa da Calderon dönemindeki doğrudan çatışma yöntemi terk edildi. Karteller arası mücadele ve şiddet olayları ise bu politika ile ancak cüzi bir düşüş gösterdi. Kartel çatışmasının yoğun olduğu Pasifik eyaletlerinden Guerrero’da eyaletin Katolik piskoposlarının bölgedeki uyuşturucu kartellerini müzakere masasına oturtarak ara buluculuk yaptıkları ancak şimdilik bir ateşkesin sağlanmasında başarısız oldukları yeni ortaya çıktı. Bu açıdan Obrador’un politikasının şiddet olaylarını tamamen bitirmediği ancak en azından yükseliş trendinin kesilerek düşüş trendinin sağlandığı, karteller arasında müzakerelerin bile denendiği bir ortamın oluştuğu ve ordunun insan hakları ihlallerinin engellendiği söylenebilir.
Sheinbaum’un kampanyası ise muhalefetin tam tersi yönünde, istikrarın devamı mesajı ile başlatıldı. Altı yıllık başkanlık ve 30 yıllık siyasi hayat sonunda
Obrador, Meksika’nın modern tarihinin en önemli siyasi figürlerinden biri durumunda. Obrador tüm iddiaların aksine, siyasi hayatını bitirerek emekli olmaya hazırlanırken, Sheinbaum’un bu figürü aşması çok zor. Ülkedeki ekonomik büyümeye paralel olarak uygulanan ve toplumun en yoksul kesimlerini hedef alan sosyal uygulamalar ve nakit transferleri, her sabah 7’de gerçekleştirdiği uzunluğu 2-3 saat süren basın toplantıları ile geçtiğimiz beş yılda Meksika siyasetini tam anlamı ile domine etmiş Obrador’un yüksek halk desteği ile başkanlık dönemini bitirmesi ve neredeyse mitik bir kişiliğe sahip olması aslında Sheinbaum açısından seçimlerde bir avantaj da sağlıyor. Çünkü Sheinbaum’un kampanyasının, Obrador döneminde başlatılan dördüncü transformasyonun devam edeceğini vadetmesi şimdilik toplumun yarısından fazlası için yeterli görünüyor. Muhalefetin yükselteceği güvenlik diskurunun ne kadar etkili olacağı ise önümüzdeki günlerde belli olacak.