Rusya’nın derin fay hattı kırılabilir

İstanbul Üniversitesi Uluslara rası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi ve Türkiye İşçi Partisi Uluslararası İlişkilerden So rumlu MYK Üyesi Doç. Dr. Hakan Güneş’le Rusya’nın 17 Mart’taki başkanlık seçimlerini ele al dığımız söyleşimizin ikinci bölümün de, Rusya halkının Putin’le Rus devlet sistemine, bürokrasisine ba kışındaki farklılıkları konuştuk.

Putin’e güvenin oldukça yük sek oranlarda seyrettiğini, ancak konu bürokrasi ya da Abromoviç gibi oligarklar söz konusun oldu ğunda halkın farklı tutum sergile diğine dikkat çeken Güneş, “Rusya için daha derin fay hatları bunlar dır. Bu yeniden kırılabilir. Bunu iyi kullanacak Putin karşıtı etkili bir muhalefet hareketi buradan yürür gider” dedi.

Güneş, Almanya ile ilişki ler, Ukrayna savaşı ve savaş karşıtı muhalefetinin duru muna dair sorularımızı da yanıtladı.

Rusya’daki anketler, halkın Putin’e olan gü veni için nasıl veriler sunuyor?

Rusya’nın çok ilginç bir özelliği var, bir köşe yazımda, konuyu, Mahir Çayan’a refe ransla “Rusya’nın suni dengesi” diye başlık landırmıştım. O şudur, çok önemli ve güve nilir anketlere göre Rusya halkının Putin’e güveni oldukça yüksek. Hem gözlemciler, hem araştırmacılar açısından aksini iddia eden olmaz. Fakat ilginç bir şey var, aynı ör neklem kümesi, Rusya bürokrasisinin çürü müş ve yolsuzluk içinde olduğunu düşünü yor. Putin meselesini anlamanın sırrı bana kalırsa budur. Rusya’nın suni dengesi der ken de bunu kastediyordum çünkü bir “Ye nilmez, adeta kutsal yanları olan bir devlet baba” ve onu temsil eden Putin var, bir de bürokrasi, politikacılar. İki ayrı kategori ola rak şekilleniyor.

Dolayısıyla, Putin neden bağımsız giriyor sorusunun bir yanıtı da burada...

Evet, bir neden de bu. “Protesto var mı” dediniz, “Artık çok az” dedim, “Ekonomik sorunlar var mı” dediniz, “Valla savaş önce sine göre daha kötü değil, yok denebilir” de dim ama başka türlü bir itiraz var. Rus halkı Putin’den değil, Rus bürokrasisinden, siste minden memnun değil. Çünkü her aşamada rüşvet vermeden işini yapamıyor, adalet doğru dürüst çalışmıyor vs. Unutmayalım, Rusya gelişmekte olan bir ülke değil, halkın dünyanın ikinci büyük devletinin vatandaşı olarak kendisini gördüğü yer aşağılarda bir yer değil, beklentileri yüksek. Ülkesinin kay naklarını metreleri ölçülemeyen yatlarıyla Abromoviç tipi oligarkların sömürdüğünü düşünüyor. Putin de yapıyorsa “Helali hoş olsun” diyor çünkü onu ayrı bir yere koyu yor. Ama Abromoviçlere yahut Potaninlere rıza vermiyor. Bu da Rusya’nın çelişkisidir. Bunu iyi kullanacak Putin karşıtı etkili bir muhalefet hareketi buradan yürür gider. Rusya için daha derin fay hatları bunlardır. Bu yeniden kırılabilir.

SEÇİM KAMPANYASININ ANA BAĞLAMI SAVAŞ VE DEĞERLER

Putin beşinci dönemi için nasıl bir kampan ya yürütüyor? Milliyetçilik dışında Rusya hal kına ne vadediyor?

Bir kampanyası var denemez. 2018’de kampanya sloganı “Güçlü başkan, güçlü Rusya” idi, bugün kampanya afişlerinde öne çıkan slogan “Rusya 2024!” Öne çıkan der ken ortalıkta seçim atmosferini yansıtan bir hal yok. Daha çok siyaset, sanat, spor ve bi lim dünyasında isimlerin Putin’i destekleyen açıklamalar yaptığını görüyorsunuz.

Şu an ana bağlam savaş. Savaş kiminle yapılıyor, Batı’yla yapılıyor. Esasen de ABD ve İngiltere ile yapılıyor. Ukraynalılar sade ce bir piyon onların gözünde. Orada onların iş birlikçisi Naziler var. Bu ana bağlam. Bu rada düşman olan Batı sadece jeopolitik, as keri düşman değil aynı zamanda değerleriyle de Rusya içine uzanan, liberalizm ve demok rasi adına Rusya’nın insani birikimlerine ve değerlerine saldıran bir sistem. O nedenle yürütülen savaşın ideolojik, kültürel ve siya sal boyutlarına bolca göndermeler yapılıyor.

“Rusya 2024” gibi kısa bir sloganla “Savaşta yız, tek vücut olalım, fazla konuşacak bir şey yok” demiş oluyor aslında!

BEŞİNCİ DÖNEMİ İKTİDAR HASTALIĞI İLE AÇIKLAYAMAYIZ

Putin, 2018 seçimlerinin ardından yaptığı basın toplantısında 2024’te yeniden aday olup olmayacağını soran gazeteciye şu yanıtı vermiş: “Söylediğiniz biraz komik bir şey. 100 yaşına gelene kadar burada kalacağımı mı sanıyorsu nuz? Hayır” Putin, “Olmam” dediği 2024’te 71yaşında bir kez daha başkan olacak. 2020’deki anayasa değişikliği ile Putin’in 2036’ya kadar devlet başkanı olmasının önü açılmıştı. Altıncı, yedinci dönemlere doğru gi der mi?

Yaşla ilgili problem daha az olacak gibi. 2036’ya kadar biraz zorlanır ama götürebilir Putin. Sağlık şartları, genel görünümü buna müsaade ediyor. Asıl önemli olan, Rusya halkının buna rıza gösterip göstermeyeceği.

Diğer yandan, Putin’in 2018’de bunu inanarak söylediğini düşünüyorum. Bunun hazırlıklarını yaptığını da biliyorum ama bir şekilde biraz önce sıraladığım bütün o ka natları ikna eden birini çıkaramamak söz konusu.

İktidar diye bir hastalık var. Buna en ka pılmayacak kişi olan Kılıçdaroğlu bile kapıl dı ve olmayacak hallere düştü. Kgb’den, Sovyet geleneğinden gelen Putin’de hayli hayli vardır ama günün sonunda bunu ikti dar hastalığıyla açıklamak doğru olmaz. İçinde bulundukları dönemin bir emanetçi liderle sürdürülemeyecek, oldukça sert bir dönem olduğu kararını vermiş olmalı. Ana yasa numarasına bu nedenle başvuruldu.

Seçime Türkiye ve dünya nasıl bakıyor? Ekonomi dünyasında, “Piyasaların satın alması” gibi bir kavram var biliyorsunuz. Dünya, bölgemiz, Türkiye zaten Putin’in yeni dönem başkanlığını satın almış durumda. Do layısıyla da bir sonra, uluslararası siyaset piya salarında herhangi iniş ve çıkış olmayacaktır.