CHAVEZ’İN GÖLGESİNDE SEÇİMLER

Venezuela’da, 2013’te hayatını kaybeden Eski Başkan Hugo Chavez’in doğum günü olan 28 Temmuz’da yapılacak başkanlık seçimlerinde mevcut Başkan Nicolás Maduro, iktidardaki PSUV’NIN (Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi) bir defa daha başkan adayı olarak ilan edildi. Maduro’nun tekrar aday olması zaten muhakkaktı, ancak toplumsal onayının yüzde 15-25’ler arasında gezdiği tahmin edilen Başkanın parti içinde tabandan gelen bir taleple demokratik bir biçimde seçildiği görüntüsü verilmesinin önemli olduğu söylenebilir. Cumartesi gerçekleştirilen ve binlerce parti üyesinin katıldığı kongrede ilan edilen Maduro’nun adaylığı, PSUV’NIN Başkan Yardımcısı Diosdado Cabello’ya göre ülke genelinde gerçekleştirilen 317 binden fazla kurul vasıtasıyla alınan, tabandan gelen bir sürecin sonucunda karara bağlandı, bu açıdan tamamen demokratikti.

Maduro’nun adaylık ilanında önemli bir nokta ise her zamankinden çok daha fazla Chavez’in ön plana çıkartılmış olmasaydı. Seçimler için Chavez’in doğum gününün seçilmesinin yanında, Chavez’in anne ve babası da Maduro’nun adaylığının ilan edildiği kongreye katıldılar. Chavez’in annesi María León’un kongrede konuşarak Maduro’a destek vermesi de benzer bir biçimde eski başkanın uhrevi onayına duyulan ihtiyacı gösterir nitelikte. Maduro alicenap bir biçimde partisinin verdiği görevi ve seçilirse 2030’a kadar ülkenin başında kalmayı kabul ederken, konuşmasında adeta bir muhalefet liderini andıran bir şekilde, yasaklansa da engellense de seçimlerden zaferle çıkacağına olan inancını belirtti.

2023 yılı Maduro rejimi için ekonomik olarak diğer yıllardan daha olumlu bir yıl oldu denilebilir. Her ne kadar enflasyon bu yılı yüzde 193 ile kapatsa da önceki yıllardaki hiperenflasyon koşullarına göre mevcut enflasyon daha kabul edilebilir ve fiyat artışlarındaki durdurulamaz moment kırılmış görünüyor. Kamu hizmetleri çökmüş durumda olsa bile Abd’nin yaptırımları gevşetmesi ve Chevron’un gerçekleştirdiği büyük yatırımlar ekonomide bir canlanmayı da beraberinde getirmiş bulunuyor.

Ülkede özellikle petrol üretimindeki ve tüketim mallarının teminindeki sorunların önemli ölçüde aşıldığı belirtiliyor. Ancak tüm bunlara rağmen, mevcut iktidara karşı halk desteğinin büyük oranda kaybolduğu aşikar.

Bununla birlikte muhalefetin elindeki seçenekler de oldukça azalmış durumda. İktidar ve muhalefet arasında varılan Barbados anlaşmaları ile 28 Temmuz seçimlerinden oldukça umutlanmış bulunan muhalefet, geçtiğimiz ekim ayında ulusal ölçekte yapılan ön seçimleri ezici bir biçimde kazanan María Corina Machado’nun Anayasa Mahkemesi tarafından 2036 yılına kadar seçimlere katılması engellenmiş olması ile bir çıkmaza girmiş durumda. Muhalefetin içinden bir grup Corina’nın aday olamayacağının kesinleşmiş olması sebebiyle yerini bir başkasına devretmesi gerektiğini savunurken, Corina halk tarafından seçildiği için adaylıktan çekilmeyeceği konusunda ısrarcı. 2018’deki seçimlerde Maduro’nun güçlü bir muhalif aday olmadan seçimleri kazanması örneğini hatırlatan Henrique Capriles gibi liderler bir alternatif aday üzerinde uzlaşma yönünde çağrılarda bulunurken, muhalefetin kendi partilerinden bir aday üzerine birleşilmesini isteyen farklı muhalif partiler sorunun daha da karmaşık hale gelmesine sebep oluyorlar. Hiç şüphesiz, muhalefetin tek bir adayda birleşmemesi, farklı adaylar ile seçime girmesini savunan muhalefet partileri de mevcut.

Başkanlık için aday olma süresinin bu ay sonuna gelindiğinden, muhalefetin kendi adayına önümüzdeki günlerde karar vermek ya da vermemekten başka seçeneği bulunmuyor. Maduro ise 2018’dekine benzer bir biçimde parçalanmış, bir kısmı seçime girip bir kısmı girmemiş bir muhalefet ile karşılaşmayı umuyor olmalı. Seçimlerden sonrasının ise şimdilik pek bir önemi yok gibi, önemli olan temmuzu atlatmak.