Refah’a saldırı tehdidi büyüyor
leri askeri harcamalarını artırdı.
2023’de dünya çapında yapılan askeri harcamaların yarısından fazlasını (yüz de 55) NATO üyesi ülkeler yaptı. NA TO içinde Abd’nin yaptığı harcamalar ise yüzde 68’e tekabül ediyor. Özellikle Doğu Avrupa ülkeleri arasında askeri harcamaları artıranların sayısı epey faz la. Polonya 2022’ye kıyasla 2023’te yüz de 75 daha fazla -31.6 milyar dolar- har arasında 14. sırada yer aldı. Tüm Afrika kıtası geçen yıl askeri harcamalar için 51.6 milyar dolar harcadı; bu rakam Al manya’dan 15 milyar dolar daha az.
Abd’nin Çin’e karşı gerilimi beslemek için askeri yardımları artırdığı Tayvan’ın askeri harcamaları da 2023 yılında yüzde 11 artarak 16.6 milyar dolara ulaştı.
BÖLGEDE TERÖR ESTİREN İSRAİL’İN HARCAMALARI YÜZDE 24 ARTTI
Suudi Arabistan’dan sonra bölgedeki en büyük ikinci ülke olan ve başta Filis tin halkı olmak üzere bölge halkları üze rinde terör estiren İsrail’in askeri harca maları yüzde 24 artarak 2023 yılında
27.5 milyar dolara ulaştı. İsrail en fazla silah harcaması yapan 15. ülke oldu. Harcamalardaki artış büyük ölçüde Gaz ze’ye yönelik saldırılardan kaynaklandı.
Ortadoğu’daki tahmini askeri harca malar yüzde 9 artarak 2023 yılında 200 milyar dolara ulaştı.
İran’ın askeri harcamaları ise İsrail’e göre çok daha az. İran 2023’te toplam 10.3 milyar dolar ayırırken dünya sırala masında ise geçen yıla göre yedi basa mak yükselerek 26. oldu. Ortadoğu’da ise 4. sırada. İran’ın askeri harcamaları 2022’ye göre çok fazla artmadı. Ancak son İsrail ile yaşadığı çatışma ve gerilim nedeniyle bu yıl içinde bütçedeki payını artırması bekleniyor.
HALKLARIN GÜVENLİĞİ GİDEREK AZALIYOR
Dünyadaki aşırı silahlanma halen de vam eden savaşlara yenilerinin eklene ceğinin de habercisi. Zira özellikle NA TO şemsiyesi altındaki Batılı emperya list devletler askeri güçlerini ve kapasi telerini arttırıyor.
SIPRI askeri harcamalar ve silah üre timi programının Baş Araştırmacısı Nan Tian, yaptığı açıklamada, dünyadaki ba rış ve güvenliğin her bakımdan kötüye gittiğine dikkat çekerek, 2009’dan bu ya na öngörülmez bir sürecin yaşandığına işaret ediyor. Tian, değişken jeopolitik durum göz önüne alındığında, devletle rin silahlanma yarışıyla kontrol edilemez bir “etki-tepki sarmalı” riski taşıdığına dikkat çekiyor. İran ile İsrail arasında yaşanan son gelişmeler de bunun örneği olarak gösteriliyor.
İSRAİL saldırıları nedeniyle Gaz ze’de can kaybı 34 bin 151’e çıkarken İsrail Başbakanı Benyamin Netanya hu Gazze’de saldırıları artırma sözü verdi. Netanyahu bir video açıklama sında “Önümüzdeki günlerde Hamas üzerindeki askeri ve siyasi baskıyı arttıracağız çünkü rehinelerimizi ser best bırakmanın tek yolu bu” dedi.
Uzun süre Refah saldırısına kar şı olduğunu ileri süren ABD ile an laşan İsrail’in Gazze’nin Refah kentini karadan işgal operasyonuna başlaması bekleniyor.
Öte yandan İsrail Askeri Sözcü sü Daniel Hagari de televizyonda yaptığı açıklamada, ayrıntı verme den “Genelkurmay başkanının sa vaş için bir sonraki adımları onayla dığını” söyledi.
Netanyahu, 8 Nisan’da yaptığı açıklamada saldırı için tarih belir lendiğini belirtmişti.
AB: MÜMKÜNSE SALDIRMAYIN!
Ab’nin Dış Politika Şefi Josep Borrell, Avrupa Birliği’nin İsra il’den “Mümkün olan her şekilde Refah’a saldırmamasını ve sivilleri korumasını istediğini” söyledi.
Borrell, yazılı açıklamasında, “Bir kez daha ısrar edeceğim: İsra il’den bir saldırı olması halinde kat ledilecek 1 milyondan fazla insan var. Dolayısıyla, bunun olmaması konusunda sadece ben ısrar edebi lirim ve tüm üye devletler de ısrar ediyor. Ancak ben İsrail ordusunun komutasında değilim” ifadelerini kullandı.
İSRAİL İSTİHBARAT ŞEFİ İSTİFA ETTİ
Bu arada İsrail Askeri İstihbarat Şefi Aharon Haliva görevinden istifa etti. Haliva istifa mektubunda 7 Ekim’de yaşananların sorumluluğu nu üstlendiğini belirtti. Haliva, Ha mas’ın İsrail’e yönelik saldırısından bu yana istifa eden ilk İsrailli üst dü zey yetkili oldu.
Haliva istifa mektubunda, 7 Ekim için resmi bir soruşturma komitesi kurulması çağrısında bulundu.
7 Ekim saldırısında Hamas ve Fi listin direniş örgütleri üyesi çok sayı da savaşçı Gazze’yi çevreleyen yük sek teknolojili bariyerleri aşarak İs rail güçlerine saldırmış ve sivillerin de aralarında olduğu çok sayıda kişi yi öldürmüştü. İsrail ölenlerin sayısı 1200 olarak açıklamış olsa da daha sonra birçok sivilin İsrail askerlerinin saldırılarında öldüğü ortaya çıkmıştı ancak bu konuda tam sayılar hâlâ bi linmiyor.
NEDEN 6 AY SONRA İSTİFA ETTİ?
İsrail merkezli Haaretz gazetesi nin eski köşe yazarlarından Akiva Eldar, Halavi’nin muhtemelen İsra il Lideri Netanyahu’nun Gazze’de ki savaşı yakın zamanda sona erdir meyeceği için istifa ettiğini ileri sürdü. El Cezire’ye göre Eldar, bir diğer nedenin de Başbakanın “Esir leri İsrail’e geri getirmekle ilgilen memesi” olduğunu ekledi:
“Netanyahu en üst düzey yetkili ve [Hamas saldırısının] sorumlulu ğunu hiçbir zaman üstlenmedi, bu yüzden Haliva ona ‘Ben yapabili yorsam sen de yapabilirsin’ demek için kişisel bir mesaj göndermek is tedi.”
Haliva’nın bu hamlesi hükümet karşıtı protestoları canlandırırken savaş kabinesi üyeleri Benny Gantz ve Gadi Eisenkot üzerindeki baskı yı da arttıracak bir hamle olarak yorumlanıyor.
İsrail’in muhalefet lideri Yair Lapid ise Haliva’nın istifasının “haklı ve onurlu” olduğunu savun du. Lapid X hesabından yaptığı açıklamada “Yetkiyle birlikte ağır sorumluluk da gelir” ifadelerini kullandı. (DIŞ HABERLER)