Bu tablo alkışlanır
Evet, hayat sonuç odaklı bir oyundur… Victor Hugo’nun da dediği gibi dünya yolda karşılaştığın fırtınalarla değil, gemiyi limana ulaştırıp ulaştıramadığınla ilgilenir… Ancak an gelir şartlar olağanüstü hale gelir. O zaman, sonuçları daha detaylı analiz eder ve bazen “Galiptir bu yolda mağlup” dersin… Tıpkı, Türk Doğaltaş Sektörü’nün 2020 performansı gibi… Eğer bir sektör dünyanın evine kapandığı, bırakın fuarları seyahatlerin bile kısıtlandığı, ticaretin olağanüstü şartlarda devam edebildiği bir yılı, yüzde 6.8 gibi bir düşüşle kapatıyorsa bize göre bu performans alkışı hak ediyor demektir.
Gelelim rakamlara… Ocak ve Şubat itibarıyla pozitif geçen, ardından Çin pazarının neredeyse durma noktasına gelmesiyle türbülansa giren 2020 yılında Türk Doğaltaş Sektörü’nün kasasına 1 milyar 736 milyon 575 bin dolar girdi. Pandemi yılında 6 milyon 468 bin tonluk doğaltaş ihracatı gerçekleştiren Türkiye’nin kazancı 2019’a oranla 6.8, sattığı ürün miktarı ise yüzde 9.4 düşüş gösterdi. Rakamsal olarak ifade edersek, Türk doğaltaş sektörünün kazancı 2019 yılına oranla 127 milyon dolar azaldı. Genele göz attıktan sonra şimdi de ihracat istatistiklerini derinlemesine inceleyelim.
İlk durağımız Çin… Türk doğaltaş sektönünün en büyük müşterisi, bilindiği gibi pandeminin de çıkış noktasıydı. Özellikle Mart ve Nisan aylarından itibaren neredeyse durma noktasına gelen Çin, pandeminin en çok vurduğu pazarımız oldu. Dünya devine ihraç ettiğimiz doğaltaş miktarı yüzde 21.4, gelir ise yüzde 22.2 düşüş gösterdi. 2020 yılında Çin’e ihraç edilen 2 milyon 656 bin tonluk doğaltaş karşılığında Türkiye’nin elde ettiği gelir 540 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.
Blok pazarının ikinci kritik durağı olan Hindistan’da da tablo iç açıcı değildi. Hindistan, 343 bin 941 bin tonluk doğaltaş karşılığında Türkiye’ye 61.3 milyon dolar öderken gelir kaybı yüzde 33 olarak kayıtlara geçti. 2020 yılına Türkiye’nin en fazla doğaltaş ihraç ettiği 4. ülke olarak giren Hindistan, yıl sonunda 7. sıraya gerilemiş oldu. Çin ve Hindistan’daki bu tablo, doğal olarak blok pazarının da büyük darbe yemesine neden oldu. Türkiye’nin blok mermer satışından elde ettiği gelir 663 milyon 287 bin dolar olarak açıklandı. 2019 yılıyla kıyaslandığında gelir kaybı yüzde 23. 2 oldu. Satılan ürün miktarının ise 22.5 düşüş göserdiğini belirtelim…
Blok pazarında böylesine can sıkıcı bir tablo karşımıza çıkarken Türkiye’nin yüzünü işlenmiş ürün pazarı güldürdü. 1 milyar 876 milyon 307 bin tonluk işlenmiş mermer satışımızın karşılığı 725 milyon 253 bin dolar oldu. İşlenmiş mermer pazarında yüzde 2.2’lik bir büyüme göze çarparken, satılan ürün miktarındaki artış ise yüzde 5.4 olarak açıklandı. Ancak asıl sıçrama işlenmiş traverten ve işlenmiş granit satışlarında oldu. 2020 yılında yüzde 22 büyüme gösteren işlenmiş traverten geliri Türkiye’ye 271 milyon 348 bin dolar girdi sağladı. İşlenmiş granitte ise yüzde 64’lük artış, 17 milyon 106 bin dolar olarak hanemize yazıldı.
İşlenmiş ürün satışındaki bu genel artışın başrol oyuncusu ise tabii ki ABD’ydi. Dünyanın bu dev ülkesinden elde ettiğimiz gelir, 2019 yılına oranla yüzde 13.7 artışla 325 milyon 52 bin dolara yükseldi. ABD’ye satılan ürün miktarındaki artış ise yüzde 22 olarak rakamlara yansıdı.
Türk mallarına boykot haberleri ile gündeme gelen Suudi Arabistan’da ise ilginç bir tablo çıktı karşımıza. Türkiye’den 398 bin tonluk doğaltaş alımı gerçekleştiren Arabistan, bunun karşılığında 139 milyon dolarlık ödeme yaptı. Suudi pazarına satılan ürün miktarı yüzde 16.9, elde edilen gelir ise yüzde 11 artış gösterdi.
İstanbul Mermer İhracatçıları Birliği (İMİB) Başkanı Aydın Dinçer de, sektörün 2020 performansını değerlendirirken “Yaklaşık olarak geçen seneye yakın rakamlarla 2020’yi kapattık. Pandemiden etkilendik mi, evet… Peki bu etki öldürücü müydü? Çalışılan alanlara göre farklılıklar söz konusu. Burada en ağır darbeyi blok ihracatı yapan firmalar aldı. Zira blokta yüzde 22’lik bir kaybımız var. Sadece blok çalışan, fabrikası olmayanlar ciddi hasar gördü. İşlenmiş üründe ise yılı artı ile kapattık. Rakamları pandemi şartlarıyla değerlendirdiğimizde kabul edilebilir bir performans görüyoruz” diye konuştu.