SÜPER ŞİFRE

sahibi olduğunu biliyor musun?

Piyasanın kilidini açmak şirketler için hayati bir sorun haline gelirken, bu yolda en önemli desteği vermesi beklenen bankalarla ilgili şikayetlerin tonu yükseldi. Bu noktada TOBB ve Bankalar Birliği; Anadolu’da reel sektörle bankaların ‘dertleşeceği’ toplantılar organize etmeye başladı. DÜNYA’ya konuşan Anadolu iş dünyası temsilcileri son günlerde nispi bir rahatlama başladığını ancak finansmanla ilgili adımlara hala ihtiyaç olduğunu vurguluyor. İş dünyası bankaların “panikle” hareket ederek kredileri geri çağırmaması gerektiği uyarısında bulunurken, finans kesiminden şirketlerin krediye ulaşmalarını kolaylaştırmalarını ve teminatlandırmada gevşemeye gitmelerini istiyor. Bursa Ticaret Borsası (BTB) Yönetim Kurulu Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Özer Matlı, Bankalar Birliği ile iş dünyasının 17 Eylül’de yaptığı toplantıda ko- nuyla ilgili ortak hareket etme kararı alındığını hatırlattı. Matlı, “Sıkıntı yaşayan firmaların karşılaştıkları zorlukları bizlere bildirmesini istiyoruz. Işık göründü şu anda. Kötü tablo yok. Evet, faizler daha yüksek, limitlerle ilgili sıkıntı var ama mevcut limitleri çevirmeyle ilgili sistem çalışmaya başladı. Son hafta yüzde 44’lere çıkan faizler 2832 arasına geriledi. Bankalar sendikasyonu çevirmeye başladı. Şu anda piyasada olumlu işaretler var” dedi. Matlı şöyle devam etti: “Faizlerin çok düşmesini beklemiyoruz ama çarkların dönmesi için, krediye ulaşmak için eylül ayına göre çok daha iyi durumdayız. Eylül ayında akreditif açamıyorduk. Şu anda açılmaya başladı. Akreditiflerde yüzde 4’ü geçen komisyonlardan bahsediliyordu, bunlar da düzeldi. Yüksek oranda varsa firmalar bizlere bilgi verebilirler. Bizler de bunu hükümete bildireceğiz.”

Finans sektörü panik havasına kapılmamalı

EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar ise yabancı döviz cinsinden borçlu olan özel sektörün ciddi bir sıkıntı yaşadığını belirtirken, “Bankalardan en temel beklentimiz panik havasına kapılıp kredi geri çağırımına kapılmak yerine, itidal içinde kalınması” dedi. Yorgancılar, Türkiye Bankalar Birliği tarafından son dönemde alınan tavsiye niteliğinde borçların vadelendirilmesi kararının bu anlamda büyük önem taşıdığını vurgularken, “Bankalarımızın söz konusu tavsiye kararına uymaları, bu süreçte şirketlere büyük oranda nefes aldıracak bir adım” ifadesini kullandı. Yorgancılar’a göre diğer atılacak önemli adım ise bankaların şirketlerin krediye ulaşmasını kolaylaştırmaları ve teminatlandırmada gevşemeye gitmeleri. Yorgancılar şöyle devam etti: “Faizlerin yüksekliği sebebiyle, yatırım yapmanın zaten oldukça güçleştiği bir ortamda bankaların da, ek olanaklar sağlaması gerekiyor. %40’lara ulaşan faiz oranları ile kredi almak imkansızlaştı. Toplamda bekleyen 160 milyar TL KDV alacağımızın, bankaların kredi kullanımında teminat olarak kabul edilmesini bizler de destekliyoruz. Bankaların; ilave teminat talepleri, vadelerin kısalması, kredi maliyetlerinin artması, kapa-aç yapılan kredilerin yeniden açılmaması gibi konuları yeniden değerlendirmesini istiyoruz.” Yorgancıoğlu, bankaların girişimcilere destek vermesinin ve reel sektörle finans sektörünün sık sık istişarede bulunmasının öneminin de altını çizdi.

Bankalar, kredi musluklarını açmalı

Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, bugün Türkiye ekonomisinin normalleşme sürecine girdiğini belirterek, “Kredi faizleri hala yüksek olmakla birlikte yüzde 30’un altına indi. Bu iniş sürecinin hızla devam edeceğine inanıyoruz” öngörüsünde bulundu. Bundan sonraki süreçte bankalardan beklentilerinin ellerindeki kaynakları sanayiye, üretime kullandırmaları olduğunu söyleyen Eskinazi, şöyle devam etti: “Piyasayı hareketlendirecek adımları atmalılar. Bankalar ise şu anda kaynakları tutuyor, kredi musluklarını açsınlar, limitleri arttırsınlar. Teminat mektuplarında yüksek komisyonlar istiyorlar. Teminat mektuplarında kriz öncesi döneme dönmeliler. Bankalar sendikasyonlarını yenilediler, bunları piyasa sunarlarsa krizden çıkarız. İhracat yapan firmaların forward işlemlerinde kriz öncesi şartlara gelmeliler. Şu anda ihracatçı firmaların kredi limitlerinden yüksek oranda düşüyorlar. Bu doğru bir uygulama değil.”

Bazı bankalar sıkı durdu bazıları yanımızda olmadı

Kayseri Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Büyüksimitci, enflasyonun işdünyası üzerindeki negatif etkisine vurgu yaparak, “Süreç içinde devlet bankaları ve bazı özel bankalar çok sıkı bir duruş göstererek piyasayı fonladı. Fakat özel bankalar içinde kötü davranışlar sergileyenler de oldu. Kötü günümüzde yanımızda olmayan bankaların, iyi günümüzde de yanımızda yeri olmayacak” ifadesini kullandı. Kayseri Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Gülsoy ise hala üyelerinden ve KOBİ’lerden şikayetler aldıklarını belirterek, “Yüzde 35 ila 40’lara varan faiz oranlarıyla iş dünyasının tedirginliği artıyor. Ayrıca bankalar çeşitli dedikoduları istihbarat olarak değerlenidiryor ve işletmelerimizin kredibilitesini düşürüyor. İşletmelerimiz için konkordato dedikodularına kulak asmamaları ve ciddiye almamaları gerekiyor” diye konuştu.

Konya Sanayi Odası Başkanı Memiş Kütükcü de bankalardan beklentilerini şöyle sıraladı: “Ekonomideki son durumun etkisi ile bankalardan; kredi kanallarının açık tutulması, vade ve fiyatlamalarda hassas davranılması, firmalarımızın lehine yapılandırma gibi konularda taleplerimiz bulunuyor. Bu dönemde reel sektör ve finans sektörünün bir arada hareket etmesi önem taşıyor.”

Hizmet bedelleri çok arttı, mutlaka düşürülmeli

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Kızıltan iş dünyasının bankalardan sadece para istemediğini, kötü günde yanlarında olmasını da beklediğini ifade ederek şöyle konuştu: “Ekonominin rahatlamasıyla yaşanan sorunlara çözüm getirilmesini ve bu doğrultuda banka faizlerinin de enflasyonla beraber TL bazında yüzde 10’un altına düşmesini bekliyoruz. Bankalar faiz gelirleri haricinde aldıkları hizmet ücretlerini 2-3 misline çıkardı. Zaten zor durumda olan yatırımcının belini bir de bu bedeller büküyor. Hizmet bedeli kapsamında alınan ücretlerinin sayısının düşürülmesi gerekiyor. Bizim bu noktada bankalardan isteğimiz panik yapmamaları, sükunetle davranmaları, ticari gelenek ve ahlaki kurallara riayet etmeleridir.”

Bankalar dedikodulara itibar etmemeli

Akdeniz İhracatçılar Birliği (AKİB) Koordinatör Başkanı Uğur Ateş; piyasada yaşanan iflas ve konkordatoların finans kesimini de etkilediğini anlatarak şöyle devam etti: “Bu dönemde haliyle bankaların maliyetleri de arttı. Bankalar bunu iş dünyasına yansıtmaya başladılar. Özellikle belirtmek isterim ki büyük bankalarımız bu süreçte yani yağmurlu havada şemsiyeyi kapatmadılar, bizleri desteklemeye devam ettiler. Ancak bazı küçük bankalar bu süreçte kredilerde ciddi frene bastılar. Kredi kullanmak isteyen işadamlarımıza tefeci faizinden kredi kullandırmaya kalktılar. Ancak hükümetimiz bu olaya müdahale etti. Geldiğimiz noktada Türkiye’de işlerin normalleşmeye başladığını söyleyebiliriz. Yüzde 38-40 olan faizler bugünlerde yüzde 29’lar seviyelerine geriledi. Halkımızın ve bankaların daha sağduyulu olmalarını bekliyoruz. Özellikle İstanbul dışındaki ilerde sıkıntıya düşmesi nedeniyle konkordato ilan eden firma sayısı 10’u bulmazken, birtakım çekememezlikler gibi nedenlerle oluşan dedikodular yüzünden birçok sağlam firmanın ismi de bu işe karıştırılmakta. Bankaların bunlara itibar etmemesini istiyoruz.”