“Milyar dolarlık projeleri alabilecekken, alamıyoruz”
“Para yok” lafını sıkça duyuyoruz… Kısa yada uzun vadeli yabancı yatırımlar ve/veya mal ve hizmet ihracatıyla piyasaya para girmesini bekliyoruz…
Bir taraftan da bu beklentinin gerçekleşmesi için adım atanların sorunlarını dinliyoruz… Bu sorunlar nedeniyle adım atamadıklarına da şahitlik ediyoruz…
Örneğin yurtdışı müteahhitlik hizmetleri… Yurtdışında alınan alt ve üstyapı işler sayesinde çalıştırdığı birçok sektörle, işsizlikten cari dengeye kadar birçok makro rakama olumlu katkısı olan sektör, ‘teminat mektubu’ sorunu nedeniyle, rakipsiz oldukları işleri dahi alamamaya başladı…
Yurtdışı müteahhitlik işleri yapan şirketlerimizden birinin yöneticisi anlattı… “Afrika ülkelerinde 1 milyar dolardan, 5 milyar dolara kadar birçok altyapı işi ihale ediliyor. Şansımız da yüksek. Hatta bizim almamız garanti…
Ancak teminat mektubu sıkıntısı nedeniyle, ihaleye dahi katılamıyoruz.”
Devam etti… “Yerli bankaların kredi notları yetersiz kalıyor. Avrupa’daki muhabir bankalar ise ülke riskini bahane edip riske girmiyor.”
Teyit için, farklı bir firmanın genel müdürü ile de konuştum… Bu sayede farklı sıkıntıları da dinlemiş oldum…
“Bırakın Hindistan’ı, Tanzanya’yı, Nijerya’yı; Gürcistan’da dahi teminat mektuplarımız kabul görmüyor…
Eximbank’ın teminat mektupları dahi kabul edilmiyor… Ayrıca,
Geçerli bir teminat mektubumuz olsa da en büyük pazarlarımızdan olan Rusya’ya dahi hiçbir firmamız giremiyor…”
Yurtdışında 3 milyar dolarlık altyapı işi olan bir başka firmamızın temsilcisi ise farklı bir boyuta dikkat çekti…
“Bırakın milyar dolarlık işleri, milyon dolarlık işlerde dahi akreditif açamaz duruma geldik… Daha da sıkıntılı olacağından endişe ediyoruz… Avrupa’da ki bir muhabir bankaya para yatırsak, yarısı kadar teminat mektubu alabiliyoruz, o yolda da tıkandık.”
Bu sorunu kısa vadede çözebilmek için akla gelen üç yol var… Birincisi, siyasi diyalog ve/veya baskıyla, ABD ve Avrupa’daki muhabir bankaların katı tutumunu yumuşatmak… İkincisi, bankalarımızın birbirini kredilendirmeleri… Üçüncüsü ise KGF ve/veya Eximbank’ın yabancı ülkelerdeki KGF ve Eximbanklarla anlaşması ve o yolla ‘teminat mektupları’ ve/veya kredilere güvence verilmesi…