Talep görünümü hala çok cansız

Petrol de aşıyı bekleyecek

NE OLDU?

COVID-19 pandemisi nedeniyle mart ayında uygulanan tam karantina önlemleri etkisiyle tarihinde ilk kez eksiye düşen küresel petrol fiyatları 40 dolar düzeylerine toparlanmış olsa da, dünyanın en fazla petrol tüketen kıtalarından Amerika ve Avrupa’da artan vaka sayıları, küresel petrol talebine ilişkin görünümü bozmaya devam ediyor. Dolardaki güçlenme de petrol fiyatlarını düşürüyor. Öte yandan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) tarafından devam eden 7,7 milyon varil/günlük kesintilerin önümüzdeki dönemde tekrar azaltılacak olması ise küresel arzdaki bolluğun devam edeceğine işaret ediyor. WTI dün yüzde 1’in üzerinde düşüşle TSİ 16:20’de 40,48 dolardan işlem görürken, Brent de yüzde 1,3 düşüşle 42,59 dolar/varil düzeyinden işlem gördü.

NE DEDİLER?

OPEC Genel Sekreteri Mohammed Barkindo perşembe günü gerçekleşen Energy Intelligence Forum’da yakıt talebinde görünümün çok cansız olduğunu kabul etti ancak bir taahhüt verdi: “OPEC+ grubu (OPEC ve Rusya gibi üretici müttefikleri) fiyatların baharda olduğu gibi çakılmasına izin vermeyecek.” Barkindo bu taahhüdü gazetecilerin “Piyasa ocakta kesintilerin 2 milyon varil azaltılmasını kaldırabilecek mi?” sorusuna yanıt olarak verdi. Öte yandan Barkindo, “Gelecek yıl şüphesiz bir aşımız olacak” diyerek piyasada asıl iyileşmenin gelecek yıl beklendiğine işaret etti. Modern ekonomi tarihinde petrolden turizme, otomotivden havacılığa, medikal tarafta yaşanacak gelişmeler hiç bu kadar yakından izlenmemişti. Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak da bakanlığın Energy Policy isimli dergisinde yer alan bir makalede küresel petrol piyasasını şu sözlerle değerlendirdi: “Birçok ülkede pandeminin ikinci dalgası yaşanıyor olmasına rağmen ben iyimser olmaya devam ediyorum ve piyasaya zarar vermeden anlaşmaya uygun şekilde üretimi kademeli olarak artırabileceğimizi öngörüyoruz.”

Axi Küresel Piyasalar Strateji Direktörü Stephen Innes ise kırılgan petrol piyasasına ilişkin şunları söylüyor: “Talep görünümü özellikle Avrupa genelinde vakaların daha da artması ve dünyanın farklı bölgelerinde de artış yaşanmasıyla belirsiz olmaya devam ederse, kasım sonunda gerçekleşecek OPEC+ toplantısından destekleyici bir karar gelme olasılığı yüksek. Ancak sihirli değnek olacağından emin değilim.”

National Bank of Australia Emtia Araştırmaları Direktörü Lachlan Shay: “Şu anda gördüğümüz pandeminin Avrupa ve Kuzey Amerika genelinde aktif şekilde yayılması ve bu petrol talebinde beklenen iyileşmeyi baskılayacak.”

Rystad Energy Analisti Paola Rodriguez-Masiu: “Tekrar ilk dalgadaki gibi tam karantinalara girilmesi çok muhtemel olmasa da, kısıtlamalar göreceğiz ve bunun hayatımızın birçok alanına etkisi var, yakıt tüketimimiz de dahil.”

NE OLACAK?

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) petrolde yakın tarihte böyle bir kriz yaşanmadığını ve hala büyümekte olan COVID-19 krizinin enerjinin geleceğine olan etkilerinin hala belirsiz olduğunu söylüyor. Öte yandan IEA piyasalarda arzda herhangi bir artışı kaldırabilecek çok dar bir hareket alanı olduğu değerlendirmesini yaparak, küresel stokların üçüncü çeyrekte 2,3 milyon varil/gün, dördüncü çeyrekte 4,1 milyon varil/gün azalacağını öngörüyor. IEA bu sürecin yenilenebilir enerjiyi parlatacağını, petrol talebinin 2030’dan itibaren artmayacağını, hükümet destekleriyle güneş enerjisinin elektrik üretiminde kullanımının 2022’den itibaren yer yıl yeni rekorlar kırmasını öngörüyor.