Kuraklık, tarımın en ciddi sorunu haline geldi
Tarımsal faaliyetlerin kritik önemi, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de pandemiyle birlikte bir kez daha hatırlandı. Tabi sorunlarıyla birlikte. Son yıllarda gündemde yeterince yer bulamayan kuraklık, 2021'de her bölgede çok yakından hissedilirken, girdi maliyetlerinin yüksekliği ile birlikte tarımsal üretimi zorlayıcı unsur olarak karşımızda duruyor.
Tarım geçmişte olduğu gibi bugün ve gelecekte de ülkeler için stratejik sektörlerin başında gelecek. Zaman zaman unutulan bu yaklaşım, pandemide bir kez daha hatırlandı. Tarım ve gıdanın her ülke için kritik önemi bir kez daha ortaya kondu. Ülkelerin tarım dış ticaretine yönelik kısıtlama uygulamaları tüm dengelere ve fiyatlara yansıdı. Türkiye’nin, pandemide aldığı önlemlerle tarım ve gıda konusunda ciddi bir sorun ile karşılaşmadan süreci yönettiği söylenebilir.
Türkiye’de tarımın son 5 yıldaki gelişimine bakınca ihracat tarafında büyüme gözlendi. 2016 yılında 18 milyar dolara ihracat miktarına sahip olan Türkiye, 2020 yılına geldiğinde söz konusu ihracat rakamını 20.7 milyar doların üzerine taşımış bulunuyor. Yakaladığı ivmeyi 2021 yılında da sürdüren Türkiye, ocak-mayıs aylarında ihracatını önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15.2 artırarak, 9.4 milyar dolara çıkardı. Tarım sektörünün 2021 yılını 23 milyar doların üzerinde ihracatla kapatması öngörülüyor. İthalat rakamlarına bakıldığında ise ihracat rakamlarına paralel bir şekilde artış gösteriyor. Sektör, yıllara göre değişmekle beraber ortalama 4.5 milyar dolar ihracat fazlası veriyor.
Girdi maliyetleri çiftçileri zorluyor
Üretim tarafında girdi maliyetleri üreticileri ciddi anlamda zorluyor. İlaç, mazot ve gübre fiyatlarındaki artış, tarım ihracatında rekabetçiliğini olumsuz etkiliyor. Tabi iç pazar fiyatlarına da yansıyor bu durum. Girdi maliyetlerinden olan 18-46 Dap gübrenin tonu 2016 yılında 800 lira iken, 2021 yılında bu rakam 3 bin 800 liraya kadar çıkmış durumda. Sadece gübre fiyatındaki artış yüzde 375 olarak yer alıyor. Devlet desteklerinde ise 2016 Yılı Çiftçi Kayıt Sistemi’ne dahil olan çiftçilere dekar başına mazot ve gübre desteği olarak 11 lira verilirken, bu rakam 2020’de dekar başına 19 lira mazot, 8 lira gübre desteği olmak üzere toplamda 27 lira oldu.
Diğer taraftan sel ve kuraklık gibi doğal olayların artması yıllara göre üretim rekoltelerinde de kayıplara yol açıyor. Bu yıl Güneydoğu Anadolu Bölgesi başta olmak üzere ülke genelini etkileyen kuraklık, rekoltede kimi ürünlerinde yüzde 50’lere varan oranlarda kayıplara yol açtı. Kuraklık sorununun gerekli önlemlerin alınamaması noktasında önümüzdeki dönemlerde kendini daha fazla göstermesinin kaçınılmaz olacağına vurgu yapılıyor.
Kuraklık için neler yapılmalı?
Bunun için tarımda modern sulamanın yapılması ve su varlıklarının verimli kullanılması gerekiyor. Ülke ihtiyacı ve ihracat göz önüne alınarak ekim ve dikim planlamalarının önemine dikkat çekiliyor. Salma sulamanın önlenmesi, basınçlı su kullanımının daha fazla teşvik edilmesi gerekiyor. Yine iklim şartlarına ve su ihtiyacına uygun ekim dikimlerin yapılması özendirimesi, yanı sıra büyük ve küçükbaş hayvan sahiplerinin doğru besleme uygulamalarına yönlendirilmeleri gerekiyor.