Konut alırken ABD’deki model uygulanırsa mağduriyet olmaz
Türkiye genelinde sayılarının 300 bini bulduğu ifade edilen konut mağdurları yıllardır çözüm bekliyor. Pandemiyle birlikte konut fiyatlarında rekor artışların yaşanmasıyla ev sahibi olmanın daha da zorlaşması, bu insanların mağduriyetlerini iyice artırdı. 100 bin dolar ödediği ofisin tapusunu hâlâ alamayan da var; Fikirtepe'de yıllar önce evleri yıkıldığı halde tapuları ellerinden alınanlar da... Bunun dışında 2011'de başlayan projenin 2013'te ruhsat alması gibi sorunlu durumlar da mevcut. Yıllardır sonuç alamayan mağdurların sorunları TBMM gündemine de taşındı. TBMM Dilekçe Komisyonu'nda ön ödemeli gayrimenkul satışlarında yaşanan sorunların araştırılması ve alınabilecek önlemlerin belirlenmesi alt komisyonu kuruldu. Mağdurlar meclisdeki çalışmaların sonucunu beklerken uzmanlar yasal düzenleme yapmadan önce özellikle konut alım satımlarında herhangi hataya ve dolandırıcılığa karşı kusursuz işleyen Amerika ve Avrupa’daki satış modellerinin örnek alınması gerektiğini söylüyor.
Sistem ABD’de nasıl işliyor?
ABD’li International Realtors Group'un ortak şirketi Property Invest USA şirketinin Kurucu Başkanı Cengiz Bayırlı, Amerika'da her parası olan inşaat sahibinin istediği projeye başlayamadığını, bunun da mağduriyetlerin önüne geçmede önemli bir unsur olduğunu belirtti.
ABD'nin Florida eyaletindeki kanun ve kurallar çerçevesinde konut projelerine nasıl başlanıp nasıl ilerlendiğini anlatan Bayırlı, "ABD'de inşaat halindeki bir projeyi yapıyorsanız öncelikle arazinin sahibi olmak zorundasınız. Değilseniz de nakit parayla almak zorundasınız, krediyle alayım diye bir şey yok" dedi.
Dört aşamalı bir süreç
Ancak arazi satın almanın da tek başına yetersiz olduğunu ifade eden Bayırlı, şöyle devam etti: "Sonrasında belediyeden bütün izinlerin çıkmış olması lazım. Bunlar tamamlanmadan satışla ilgili herhangi bir şey yapamazsınız. Üçüncü aşamada ise daireyle ilgili düşünülebilecek tüm kararların yazılı bir şekilde belirlenmiş olması lazım. Yani apartmanda evcil hayvanlara izin verilecek mi gibi kararları da kapsayan yönetim kurulu kararı kılavuzu gibi, oradaki yaşamı düzenleyen tüm kurallar... Bunlar netleşmeden projeyle ilgili satışın yapılması mümkün değil. Ancak bunlar sağlanırsa kontrat bölümüne geçilebiliyor. Tapu şirketinin hesabına paralar yatmaya başlıyor. Fakat yine de inşaatı yapan şirket bu paraya dokunamıyor. Projenin yüzde 40-50'sinin satılması gerek."