Karbonsuzlaşma gündemine uyum kabiliyeti nasıl artırılır?

Şimdi günün meselesi nedir? Bugünden ileriye, bir halden ötekine doğru sıçrarken, ilk önemli olan daha kolay uyum sağlayabilecekler ile daha zor uyum sağlayabilecekler arasındaki farktır. Sıçrama kabiliyeti olanlar ve olmayanlar işte. Karbonsuzlaşma gündemi bu çerçevede, mesela, ülkeler için, sermaye yoğun bir iktisadi dönüşüm demek. Sermaye yoğun bir iktisadi dönüşüme kolay uyum sağlayabileceklerle zor uyum sağlayabilecekleri bu çerçevede ayrıştırıp bakmak gerekecek. Türkiye yüksek CDS risk primi, sorunlu banka bilançoları ve borçlu şirketleri ile zor uyum sağlayabileceklerden biri. Tedbirini de bu çerçevede şimdiden düşünmek lazım. Bir taraftan enerjide, reel sektörde karbonsuzlaşma adımları atarken, diğer taraftan bir başka alanda finansal istikrara yoğunlaşmak lazım doğrusu. Sermaye yoğun bir iktisadi dönüşüm süreci demek, işgücü piyasalarında uyumlu yapısal değişim olmazsa, istihdam kapasitesi sınırlı bir dönüşüm anlamına da gelebilir. Nedir? Şimdiden bir eğitim reformu çalışmasına başlanmazsa, ülke bu işten istihdam açısından faydalanamaz demek. Alın size bir tane daha birbirinden bağımsız sistemlerin ortak ve uyumlu hareketi meselesi daha. Dolayısıyla karbonsuzlaşma gündemi ile uyumlu adımları planlarken, aynı zamanda makro ekonomik programın, işgücü piyasaları programının, eğitim reformunun da çatısını çatmak ve hepsini bir arada yönetmek lazım. Kapsamlı ve karmaşık bir dönüşüm süreci aslında yeşil ve dijital dönüşüm. Farklı alanlardan gelen ama aynı dili konuşan, aynı hedefe odaklanmış bir ekip gerektiriyor benim gördüğüm. Yapılabilir mi? Evet. Kolay mı? Hayır. Bu ne demek? Ülkelerin idari kapasitesi başarı açısından olmazsa olmaz bir ikinci koşul bana sorarsanız. O vakit, bunu da ikiye ayırabiliriz, idari kapasitesi olanlarla olmayanlar arasındaki ayrım daha bir belirginleşecek bu yeşil-dijital dönüşüm sürecinde. Yeter mi? Hayır. Geçiş sürecinin her aşamasında birileri kazanacak, başkaları kaybedecek. Kaybedenlere kayıplarının telafi edileceğine ilişkin güven ve garantileri her aşamada vermek ve herkesle aynı mesafeden müzakere etmek elzem. Doğrusu ben yerel yönetimlerin öneminin artacağı bir dönüşüm süreci görüyorum. Nedir? Bir süredir ihmal ettiğimiz yerinden yönetim hadisesi yeşil-dijital dönüşüm ile birlikte yeniden gündeme yerleşecek