NE YAPILMASI GEREKİYOR?
2021’e göre büyümelerin hız kesmesi ve kırılganlıkların artması nedeniyle IMF, bazı gelişmekte olan ekonomilerde şimdiden para politikalarının yeni duruma göre ayarlandığını, artan borç ve enflasyona karşı mali desteklerin de geri çekilmesi için hazırlıkların başlandığını belirtiyor ve gelişmekte olan ekonomilerdeki politika yapıcılara şu adımların atılması gerektiğini söylüyor:
1 Enflasyonu kontrol altına alma konusunda güven tashih etmiş olanlar para politikasını kademeli olarak sıkılaştırsın.
2 Enflasyon baskılarının daha güçlü olduğu ve kurumların zayıfladığı ekonomiler hızlı ve kapsamlı şekilde para politikasını sıkılaştırsın.
3 Her iki durumda da politika adımlarında para birimlerinin değer kaybetmesine izin verilmeli ve politika faizleri artırılmalı.
4 Döviz piyasalarında anormal koşullarla karşılaşan ekonomilerde döviz rezervi yeterli olan merkez bankaları müdahalelerde bulunabilir - ancak bu müdahaleler sağlam makroekonomik adımların yerini tutmayacaktır.
5 Bu adımlar bazı ekonomilerde fiyat istikrarını ve dış şoklara karşı istikrarı korumak ve zayıf yurtiçi ekonomiyi desteklemek arasında verilecek zor bir karar olacak. Şirketlere verilen desteklerin uzatılması da benzer şekilde kredi risklerini artırarak finans kuruluşlarının uzun vadeli sağlığını tehlikeye atacaktır. Bu desteklerin geri çekilmesi ise iyileşmenin zayıflamasına neden olacaktır.
6 Bu zorlukları yönetebilmek için sıkılaşma adımları “şimdi” atılarak kırılganlıklar azaltılmalı. Merkez bankaları kamuoyunun fiyat istikrarı sağlanması amacıyla bu adımların atılması gerektiğini anlaması için açık ve tutarlı mesajlar vermeli.
7 Yüksek döviz borcu olan ekonomilerde bu döviz borçlarının azaltılması için çalışılmalı. Borç çevirme oranlarına ilişkin risklerin azaltılması için borç geri ödeme vadeleri maliyetleri artıracak olmasına rağmen uzatılmalı.
8 Borcu yüksek olan ekonomilerde mali sıkılaşma da er ya da geç başlamalı. Devam eden mali destekler tekrar gözden geçirilerek finansal istikrarı koruyacak şekilde tekrar dikkatlice kalibre edilmeli.
9 Özel sektör borcu ve kötü kredilerin pandemi öncesinden de yüksek olduğu ekonomilerde bazı zayıf banka ve kredi kuruluşları iflas endişeleriyle karşılaşabilir. Banka iflaslarına yönelik tasarılar da hazırlanmalı.
10 Buacil adımların yanı sıra orta vadeli mali stratejilerle yatırımcı güveni kazanılması için çalışılmalı. Vergi gelirlerinin kademeli olarak artırılması, harcamaların veriminin artırılması ve emeklilik ve teşviklerde revizyona gidilmesi gibi yapısal mali reformların uygulanması bu kapsamda değerlendirilebilecek adımlar arasında.
11 Ekonomik iyileşmenin devam etmesi öngörülüyor olsa da bazı ülkelerde küresek finansal güvenlik ağlarına da ihtiyaç duyulabilir. Bu da swap hatları, bölgesel finansal anlaşmalar ve IMF’nin 650 milyar dolar ayırdığı Özel Çekme Hakları gibi kaynaklar da kullanılabilir.