Akaryakıtta yöntemi zaten öğrenmiştik

TÜİK’in açıklamasında akaryakıt fiyatları konusunda benim yazdığım yazılara da yanıt veriliyor. Ama biraz(!) geç kalmış bir yanıt bu.

7 Haziran tarihli yazımda TÜİK’in mayıs ayı fiyat endeksinde dikkate aldığı akaryakıt fiyatlarının, piyasadaki ortalama fiyattan düşük olduğuna dikkat çekmiş ve bu fiyatların nereden alındığını sormuştum. Öyle ya, akaryakıt fiyatları düşük alınırsa, enflasyon da düşük hesaplanırdı.

TÜİK’ten ses çıkmadı. Kendi soruma yanıt aramaya başladım. Buldum da...

Bu yanıtı 15 Haziran’da yazdım. TÜİK akaryakıt fiyatlarını gün ağırlıklı aritmetik ortalama olarak değil, satış miktarıyla ağırlıklandırarak dikkate alıyordu. Bunun çok doğru bir uygulama olduğunu da aynı yazımda belirttim.

Sonra TÜİK ne yaptı; 22 Haziran’daki açıklamasında benim 15 Haziran’da detayını yazdığım ağırlıklandırma yönteminin kullanıldığını duyurdu.

İki hafta neyi beklediniz?

Enflasyon hesabında kafalar iyice bulanmış.

Mayıs ayı oranı tahminlerin çok çok altında açıklanmış.

Yetmezmiş gibi düşük oran açıklanan bir ayda madde sepeti açıklamasından da vazgeçilmiş.

Bunların hemen ardından 7 Haziran’da önemli bir saptamayı gündeme getirmişim, TÜİK’ten ses çıkmamış...

Dedim ya, kendi soruma yanıt arama peşine düşmüş ve bulduğum yanıtı da 15 Haziran’da yazmışım. TÜİK bir hafta yine sessiz.

Sonra 22 Haziran’daki açıklamada, zaten artık ne olduğunu yazdığım bu detayla ilgili olarak bir anlamda bana da yanıt veriliyor:

“Bazı basın yayın organlarında yer alan ve reel iktisadi talebin göz ardı edilerek, sadece ‘ günlük

ortalama fiyatlar’ üzerinden basit ortalama alma yöntemi ile elde edilen yüzeysel fiyatlar ile Kurumumuz tarafından ilgili ürünlere yönelik günlük tüketim miktarının da hesaplara dahil edilerek elde edilen

‘ ağırlıklandırılmış ortalama fiyatların’ farklılık göstermesi, kullanılan metodolojilerin farklılığından kaynaklanmaktadır.”

Haziran ayı akaryakıt fiyatları

Bu arada haziran ayı için oluşan ortalama fiyatla, miktar ağırlıklı fiyat arasındaki fark da belli oldu.

Buna göre ortalama fiyat ve mayısa göre artış benzinde 27.08 lira ve yüzde 26.23, motorinde 28.17 lira ve yüzde 27.56 olarak bulunmuştu.

Miktarla ağırlıklandırılan ve TÜFE’de kullanılacak olan fiyat ve artış oranı ise benzinde 26.93 lira ve yüzde 25.53, motorinde 27.84 lira ve yüzde 26.05 oldu.

Görüldüğü gibi miktarla ağırlıklandırılan fiyat ve artış oranı daha düşük. Ancak bu doğru bir uygulama.