Deprem mağduru şirket hisseleri için önlem alınmalı
London Capital CEO’su Eyüp Demir, depremlerin 2023 büyüme rakamlarına, ihracata ve istihdama negatif etkilerinin yüksek olacağını belirtirken, depremden etkilenen şirketlerin hisselerinde bir çizgi çekip bunun altındaki fiyatlara izin verilmemesi önerisinde bulundu.
6 Şubat’ta arka arkaya yaşanan Kahramanmaraş merkezli büyük depremlerin ülke ekonomisini nasıl etkileyeceği öngörüsünde bulunan London Capital CEO’su Eyüp Demir, “Bildiğim kadarıyla deprem felaketinden etkilenen 1 milyonun üzerinde konut var. Buna iki başlıkta bakmak lazım. Birincisi depremden dolayı hükümetin katlanacağı maliyet. İkincisi de bireylerin katlanacağı maliyet. Bakın depremlerden etkilenen neredeyse 14 milyon insan var ve bu 14 milyon insanın ülke nüfusunda yüzde 15’lik bir pay aldığı ve gayri safi yurtiçi hasılada da yüzde 9.3’lük bir pay aldığı öngörülüyor. Bu oldukça büyük bir alan ve dolayısıyla bu ekonomide kısa zamanda hissedilmese bile bu yapılacak konutların maliyeti, mevcut konutların güçlendirilmesi ekonomiye ciddi etki edecektir” değerlendirmesinde bulundu.
Konut dışında depremlerin başta enerji, tekstil, tarım, hayvancılık gibi birçok sektörü de etkilediğine dikkat çeken Demir, özelikle 2023 yılı büyüme rakamlarına, ihracata ve istihdama negatif etkisi olacağını düşündüğünü ekledi. Demir, “Bakın hiçbir rakam telaffuz etmesek de deprem ekonomide yüzde 10’luk bir kayıp yaratacaktır diyebiliriz. Biz aslında depremin etkilerini bugünden yarına değil de adım adım göreceğiz” dedi.
“Kamunun piyasadan pay almasına karşıyım”
Deprem felaketinde Borsa İstanbul’un neden geç kapandığı yönündeki tartışmalara ilişkin değerlendirmelerde bulunan Demir şu açıklamalarda bulundu: Bir kere depremin ilk iki günü yapılan işlemler takas gerçekleştiği için iptal edilemezdi. Ama SPK ve Borsa İstanbul depremin olduğu haberini alır almaz borsayı kapatmalıydı. Sonrasında alınan tedbirler tabii ki olumlu. Ama geç kalınmış bir karar. Tabii geç kalınmış bir karar da çok adaletli olmuyor. Alınan kararlar da fon şirketlerinin içindeki hisse senedi payının artırılması, Türkiye Varlık Fonu’nun Borsa İstanbul’u desteklemek için piyasaya 1 milyar dolar aktarması gibi... Ama ben buna karşıyım. Bu piyasa serbest piyasa. Serbest piyasada kamunun payı olur ama kamunun payı ticari anlamda olur. Siz bunu müdahalelerle yaparsanız sonuçta çekildiğiniz zamanda tekrardan aynı noktaya gelir veya daha sert düşer.
“Deprem mağduru şirketler için önlem alınabilir”
Yaşanan depremler borsada da birçok sektörü olumsuz etkiledi. Durum böyle olunca yatırımcı nasıl bir pozisyon almalı diye sorduğumuz Eyüp Demir, “Depremdeki hasarı henüz tam olarak bilemediğimiz için hangi sektör ne kadar etkilendi bilemiyoruz. Ama başta tekstil, çimento, demir-çelik, enerji, gıda, emlak gibi sektörler olumsuzluk yaşayacak. Tabi bu olumsuzlukların en başında da istihdam geliyor. SPK veya Borsa İstanbul depremde zarar gören halka açık şirketler için fiyatın düşmemesi adına bir çizgi çekip, o fiyatın altındaki işlemlere yasak koyabilir. Elbette yatırımcıyı mağdur etmeden bu kararların da bir an önce alınması lazım. Çünkü yatırımcı küserse kolay kolay bir daha borsaya geri dönmüyor. Yatırımcı bu durumda ne yapmalı derseniz, önlemini alıp önüne bakacak. Borsa işi sabır işidir. Bir sene, iki sene hatta daha da fazla bekleyeceksiniz” değerlendirmesi yaptı.
Son yıllarda yabancı yatırımcının TL varlıklarına ilgisi azaldı. Yabancı yatırımcının gelmesi için birçok cazip fırsatlar sunulması gerektiğini söyleyen Demir, “2022 yılında toplam yabancının yatırımı, bir önceki seneye göre 5.9 milyar dolarlara gelmiş, 4.6 milyar dolar da bizden gitmiş. Net rakama baktığınız zaman 1.3 milyar dolar. Yani toplam portföy yatırımı geçmiş yıllarda 15-17 milyar dolarlardan nerdeyse yüzde 10 gerilemiş. Burada hedefimiz 40-50 milyar dolar olması lazım. Yabancı yatırımcının gelmesi için birçok cazip fırsatlar sunulmalı, çünkü yerli yatırımcıyla bu iş dönmez. Biz tasarruf ve bütçe açığı olan bir ülkeyiz onun için bir yerde kaynak bulmalıyız. Bu kaynak da yabancı yatırımcıdan geçiyor” dedi.