Enerji verimliliği için dijital dönüşüm

Türkiye’nin elektrik üretimi 2022 yılında yüzde 1.7 gerilemiş görünüyor. Peki büyüyen bir ekonomide elektrik üretimi düşer mi? Verimliliği artırırsanız pekala mümkün. Mesela buzdolabına getirilen asgari verimlilik şartları ülke ölçeğinde ciddi enerji tasarrufu sağlar. Siz bir de sürekli enerji tüketen sanayi tipi makina ekipmanlara asgari verimlilik şartı getirdiğinizi düşünün, sonucu tahmin edersiniz.

Tabii enerji verimliliğini sağlamanın yegane yolu ekipmanları daha cimri hale getirmek değil. Bunun yanında proseslerin sadeleştirilmesi de sizin birim enerji ile daha yüksek çıktı elde etmenizi sağlar. Üretim süreçlerinin daha iyi tasarlanıp ekipmanların birbirleriyle daha uyumlu çalışması da öyle.

Bir fabrika düşünün, bir taraftan hammadde ve yarı mamuller giriyor, bir yandan nihai ürün çıkıyor. Parçaları bir araya getirecek, civataları sıkacak, perçinleri atacak, menteşeleri yerleştirip kapakları monte edecek, kulpları yerine yerleştirecek, boya ve zımparayı yapacak, yüzeyini cilalayacak ekipmanlar sırasıyla çalışacak. Ve tüm bu makineler sadece ihtiyaç kadar çalışmalı, enerji tüketmeli. Yani bir ürün için iki tur dönmesi yeterli olduğu halde, 3-5 defa dönen bir çark gereksiz yere enerji tüketiyor demektir. Üretim prosesini öyle bir şekilde tasarlamalısınız ki tüm makineler maksimum enerji verimliliği ile çalışırken, bütün içindeki rolünü de aksaksız yerine getirebilsin. Nihai ürün için gereken yarı mamul ya da hammadde miktarı dengeli olmalı ki tesis asgari enerji ve en ideal işgücü ile en verimli şekilde çalışsın. Aksi halde içlerinden sadece tek bir girdinin bile diğerlerinden önce bitmesi, yüzlerce farklı makineden oluşan koskoca bir kompleksi durduracaktır. Üretim sürecini çok iyi tasarladınız, hammadde ya da yarı mamullerden oluşan tüm girdileri de dengeli şekilde bir araya getirdiniz. Tesisinizin, yani fabrikanızın en küçük biriminden en büyük parçasına kadar bütün unsurları görevlerini en ideal şekilde yerine getirmesi için diğerlerinden gelecek mesajları algılaması gerekiyor. İşte bunu dijital dönüşümle sağlayacaksınız. Kullanacağınız dijital altyapı unsurları sayesinde, üretim kompleksinizdeki tüm ekipmanlar size veri gönderecek. Bu veriler belli bir merkezde toplanıp işlenecek ve bilgiye dönüşecek. Bu bilgiler sistemin, yani üretim tesisinizin nasıl çalışması gerektiğine dair komutları ilgili noktalara gönderilecek. Ayrıca gelen veriler sisteminizin çalışmasını aksatabilecek arızalar ile parça değişimi ihtiyaçlarını da haber verecek. Böylece arıza daha çıkmadan haberiniz olacak ve planlarınızı buna göre yapacaksınız. Gördüğünüz gibi dijitalleşme basit bir otomasyondan ibaret değil. Her şeyin baştan sona değişmesi, yeniden kurgulanması demek. Dijitalleşme kopya edilecek bir çözüm de değil. Her tesisin kendi özel çözümünü ortaya çıkarması gerek. Kalıplaşmış çözümleri önünüze koyup “sizi dijitalleştireceğiz” diyenlere dikkat edin. Enerji sektörü de dijitalleşmenin önemini en erken kavrayan iş kollarından biri. Hızlı yol alan oyuncular da kendilerini göstermeye başlamış durumda. Eminiz çoğalacaklardır.