Almanya: Kültür, sanayi, ihracat

Avrupa Birliği’nin (AB) en önemli ve en büyük pazarı konumunda olan Almanya yüksek teknolojik alt yapısı ve güçlü ekonomisi ile sadece AB’nin değil dünya ekonomisi ve siyasetinde de kilit ülkelerin başında geliyor. 16 eyaletten oluşan Almanya Federal Cumhuriyeti, 83 milyon nüfusu ile AB ülkeleri arasında en büyük nüfusa sahip. 83 milyon nüfusun yaklaşık %20’si göçmen kökenli vatandaşlar ve %9’unu yabancılardan oluşmakta. Yabancı nüfus içinde Türk, İtalyan, Yunan, Polonyalı, Hırvat, Avusturyalı, Bosna-Hersek’li göçmenler bulunmakta ve dünyada en fazla Türk diasporasına ev sahipliği yapan ülke konumunda. Sayısı 3,5 milyonu bulan yurttaşlarımız Almanya’nın ekonomisine ve sosyal hayatına önemli katkıda bulunmakta.

16 eyaletten oluşan Federal Almanya

Almanya’yı anlamak için önce eyalet sistemini anlamamız gerek. Almanya; Baden-Württemberg, Bavyera, Berlin, Brandenburg, Hamburg, Hessen, Mecklenburg-Ön, Pomeranya, Aşağı Saksonya, Kuzey Ren-Vestfalya, Rheinland-Pfalz, Saarland, Saksonya, Saksonya-Anhalt, Schleswing-Holstein, Thüringen olmak üzere 16 eyaletten oluşmakta. Her bir eyalette ayrı bir hükümetin ve başbakanın olduğu bir yapı bulunmakta. Bu eyaletlerin hem nüfus hem de oluşturdukları ekonomik değer açısından birçok ülkeden büyük ölçekte olduğu unutulmamalı. Her eyaletin farklı özellikleri, yapısı ve dinamikleri var. Konvansiyonel bir yaklaşım yerine sektörlerimizin ve firmalarımızın Almanya pazarına yaklaşırken bu yapıyı göz önünde bulundurmaları önemli. Yani her bir eyaleti bir ülke gibi düşünebilirsiniz. Bunun yanında iş dünyası ve sivil toplum örgütlerinin, federal birimlerin yanı sıra, eyalet düzeyinde de ticaret ve sanayi odaları ile iş dünyası dernekleri gibi ekonomik otoritelerle irtibatta olmaları önemli.

“Made in Germany’’ ve ülke markası

Terminolojide “country branding’’ olarak geçen ülke markasının, ülke ekonomileri için ne kadar önemli olduğu hepimizin malumu. Hepimiz farkında olalım ya da olmayalım, ürün etiketleri üzerinde gördüğümüz Made in PRC, Made in Italy, Made in Japan ya da Made in Germany gibi ülke markaları satın alma kararlarımızda bir şekilde etkili olmakta. Dünyanın her yerinde “Made in PRC” etiketli üründe “fiyatı’’, “Made in Italy’’ etiketli üründe ‘’tasarımı’’ ya da “Made in Germany” etiketli üründe “kaliteyi’’ algılarız.

Birçoğumuzda olduğu gibi ben de; ister makine olsun, ister otomotiv, Made in Germany markasını gördüğümde aklıma kalite ve sağlamlık geliyor.

Konu açılmışken, dünyada ‘’Made in Turkiye’’ denince algı ne oluyor? Biz ihracatçılar olarak ne algılanmasını isteriz? Ülke markamız için neler yapmalıyız? Ne yazık ki kur, enflasyon ve faiz sarmalından çıkamadığımız sürece bu konular üzerine tartışmak mümkün gözükmüyor.

Alman ekonomisi

Çok iyi bir lojistik verimlilik ve çok iyi çalışan bir Eximbank sistemi var.

Temel ekonomik göstergelere baktığımızda Almanya’nın Avrupa’da birinci, dünyada ise ABD, Çin ve Japonya’dan sonra dördüncü en büyük ekonomiye sahip olduğunu görüyoruz. Almanya’nın böylesine güçlü bir ekonomiye sahip olmasının nedeni; katma değeri yüksek ürünler üretmeleri, lojistik alt yapısının güçlü olması ve kaliteli sanayi ürünleri ihraç etmesi olarak gösteriliyor.

Dünya Bankası’nın iki yılda bir düzenlediği Lojistik Performans Endeksi’ndeki sıralama ülkelerin gümrük, altyapı, uluslararası gönderiler, lojistik yeterlilik, takip ve izleme ve zamanında teslimat kriterlerine göre belirleniyor. Bu endekse göre Almanya 160 ülke arasında birinci sırada yer almakta.

İhracatı yüksek olan ülkelere baktığımda iki özelliği gördüğümü bu vesile ile söylemek isterim. Çok iyi bir lojistik verimlilik ve çok iyi çalışan bir Eximbank sistemi. Lojistik altyapı ve verimlilik olmadan bırakın ihracatı, üretimde de verimliliği yakalayamayız. Ne yazık ki ülkemizde ihracatın sorunları konuşulduğunda hala döviz kurunu merkez alan bir anlayış söz konusu. Hâlbuki ihracatta lojistik maliyeler ve verimlilik konusu ısrarla üzerine gidilmesi gereken önemli bir konu.

Dünyada ihracat ve ithalat sıralamasına baktığımızda Almaya, Çin ve ABD’den sonra üçüncü sırada yer almakta. Ayrıca, Çin’den sonra en fazla dış ticaret fazlası veren ikinci ülke konumunda.

Alman Ekonomisi için imalat sanayi ve hizmetler sektörü lokomotif sektörler. En önemli imalat sektörleri aslında hepimizin bildiği sanayi makineleri, otomotiv ve kimya sanayi gelmekte. Öteyandan Almanya’nın gıdada kendi kendine yeterlilik oranı %70’ler düzeyinde. Yenilenebilir enerji alanında ise AB ülkeleri arasında ilk sırada.

Almanya’da imalat sanayii toplamda 1,9 trilyon Euro ciro gerçekleştirmiş. Kısaca alt sektörlere baktığımızda 438 milyar Euro ile otomotiv sektörü, 256 milyar Euro ile makine sanayi, 200 milyar Euro ile kimya ve eczacılık ürünleri, 186 milyar Euro ile gıda endüstrisi en fazla payı almış durumda.

Alman sanayii 2010’lu yılların başından itibaren dijitalleşme ve karbon emisyon oranlarının azaltılması konularında bir dönüşüm içinde. Bildiğiniz üzere ‘’endüstri 4.0’’ terimi ilk kez 2011 yılında Almanya Hannover Fuarı’nda kullanıldı. Almanya bu devrime öncülük ediyor. Diğer taraftan son yıllarda ismini çokça duyduğumuz, karbon emisyonunu azaltmayı hedefleyen ‘’Yeşil Mutabakat’’ kavramını da yine Almanya ortaya koymuştur. Almanya ve AB’ye olan ihracatımızda önümüzdeki yıllarda bu konular daha çok gündemde olacağa benziyor.

Sanayileşmeye 19. yy’da ve erken 20. yy’da başlayan diğer ülkelerde olduğu gibi Almanya’da da hizmetler sektörünün önemi giderek artmış. Geçen haftaki yazımda sanayi devriminin başladığı İngiltere’de dahi, sanayi sektörünün payının her geçen yıl azaldığını, bununla birlikte hizmetler sektörünün her geçen yıl payını artırdığını belirtmiştim. Almaya ekonomisi de yaklaşık olarak, %70 oranında hizmetler sektörü, %29 imalat sanayii ve %1 tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerinden oluşmakta.

Almanya’da ihracatın yarıdan fazlasını sermaye malları oluşturmakta. İhracatta en büyük payı makinalar, mekanik cihazlar ve aletleri, motorlu kara taşıtları, elektrikli makine ve cihazları ve eczacılık ürünleri almakta.

İhracatta en büyük partnerleri ABD, Çin, Fransa, Hollanda, Polonya, İtalya, Avusturya ve İngiltere olurken ihracatının yaklaşık %68’ini Avrupa kıtası ülkelerine, %13’ünü Amerika kıtasına, %1,8’ini Afrika kıtasına yapmakta. Avrupa’nın ortasında güçlü bir üretici olması ve lojistik imkân ve kabiliyetleri Avrupa pazarında Almanya’yı başat konumuna getiriyor.

Almanya’nın ithalatına baktığımızda ise elektrikli makinalar ve cihazlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, motorlu kara taşıtları, mineral yağlar ve yakıtlar, eczacılık ürünlerini görüyoruz.

İthalatında en önemli ortakları ise Çin, Hollanda, ABD, Polonya, İtalya, Fransa ve Çekya olarak sıralanmakta. 2019 yılından buyana Çin’e güvenin devamlı azaldığı ve bu süreçte Çin’e yapılan yatırımların %60 azaldığı söyleniyor.

Almanya’nın ihracatından ve ithalatından %1,5’lik pay alıyoruz

Almanya’nın en önemli özelliklerinden biri Avrupa’nın en önemli araştırma merkezi olması. Ar-Ge harcamalarına yıllık 100 milyon Euro’ya varan teşviklerin verildiği biliniyor. Yapılan tüm bu çalışmalar Almanya’yı dünyanın en önde gelen inovasyon merkezlerinden biri haline getiriyor. Yine Dünya Bankası’nın her yıl yayınladığı İş Yapma Kolaylığı Endeksi’ne göre Almanya, 190 ülke arasında yirmi ikinci sırada yer almakta.

Federal Almanya Cumhuriyeti en yoğun ticari ilişkimizin olduğu ülke konumunda. Almanya ihracatımızda birinci sırada yer alırken, ithalatımızda ise Çin’den sonra ikinci sırada yer almakta. Almanya’nın ihracatından ve ithalatından %1,5’lik pay alıyoruz.

İhracatımızın yaklaşık %50’lik kısmını hazır giyim, otomotiv ve otomotiv yan sanayi ve makineler oluşturuyor. Hemen arkasından gıda ve yem, tekstil, metal ürünleri, kauçuk ve plastik ürünleri ve elektik ekipmanları izliyor.

2013 yılında kurulan Jetco (Ekonomik ve Ticari Ortaklık Komitesi) ile Almanya ve Türkiye Ticaret Bakanlarının her yıl düzenlenecek toplantıyla sektörler üstü bir platformun kurulması planlanmış. İlk toplantı pandemiden önce 2018 yılında gerçekleştikten sonra ikinci toplantı 2021 yılında ve son toplantı da Ekim 2022 yılında her iki ülke bakanlarının katılımı ile Almanya’da düzenlenmiş. Almanya dış ticaretimizde çok önemli bir ortağımız. Gerek istedikleri testlerin maliyetleri, gerekse yeşil mutabakat ve diğer taraftan sosyal uygunluk denetimleri önümüzdeki dönemde ince ince çalışmamız gereken konular.