Merkez Bankaları kâr etmek için çalışmaz ancak…
Merkez Bankası’nın 2023’te zarar açıklaması beklentisine yönelik olarak EKONOMİ’nin görüşünü sorduğu gazetemiz yazarı Prof. Dr. Ömer Faruk Çolak, “Merkez Bankaları kâr etmek amacı ile çalışmaz. Ancak herhangi bir firma gibi APİ’den kaynaklı ya da rezerv kaynaklı maliyetleri olur. Bundan dolayı bilançoyu yönetmesi gerekir. Yani her MB için rezerv yönetimi önemlidir. Bir merkez bankasının en önemli gelir kaynağı senyoraj (hükümranlık geliri) geliridir. Senyoraj basit olarak paranın piyasaya sürülme (kağıt, mürekkep, matbaa gideri) maliyeti ile üzerindeki nominal değer arasındaki farktır. Bu gelir güzeldir. Ancak ipin ucu kaçar çok fazla emisyon yaratırsanız enflasyon olacağı için senyorajın reel değeri düşer. Yine bir MB’nin döviz rezervi pozitif ve yüksek ise kur farkından dolayı kazanç elde eder. Eğer tersi ise yani negatif rezervle çalışıyorsa yani borçlu ise kur farkından dolayı zarar eder. TCMB’nin başına gelen de budur” dedi. Merkez Bankası’nın 2023’te zarar açıklaması beklentisine yönelik olarak ise Ömer Faruk Çolak, “TCMB bu yıl eğer bilanço oyunları yapılmaz ise zarar edecek. TCMB’nin zarar etmesinin nedeni, döviz kurlarındaki artış; negatif net döviz rezervle çalışması nedeni ile yapmış olduğu swap anlaşmaları TCMB’nin TL cinsinden borcunun artması, kur korumalı mevduat hesabından kaynaklanan hazine tarafından yapılan ödemelerden zarar etmiş olması” dedi. Çolak, Merkez Bankasının kâr ettiği yıllarda en fazla kurumlar vergisi ödeyen şirketlerden olması yanında Hazine’ye kâr payı, vergi ve “biraz hileli” olarak nitelediği ihtiyat akçesi devriyle, ciddi gelir sağladığını vurgulayarak, zarar halinde gelir sağlayamayacağını ancak devlet iç borçlanma senetleri ile Hazine’nin Merkez Bankası’na zarar karşılığı verebileceğini kaydetti. Ömer Faruk Çolak, “Özetle TCMB zarar ettiğinde hazinenin borcu daha da çok artacak. TCMB bu durumda yanlış rezerv yönetimi yapmış olmakta ancak eli mahkum, çünkü TCMB Guvernörü olanlar koltuğa hak ederek oturmadıkları için bedelini kamu zararına da olsa ödemek zorunda” dedi.