‘Yeni ve sivil‘ bir anayasa yapılabilecek mi?
Son bir yılda yaşanan cumhurbaşkanlığı ve milletv ekili seçimlerinin ardından yerel seçimleri de geride bıraktık. Önümüzdeki dönemde ekonomi en önemli başlığı oluşturmakla birlikte siyasetin gündeminde ki diğer önemli bir başlık yeni anayasa olacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan muhalefet partilerine ‘yeni sivil anayasa’ için bir süredir çağrıda bulunuyor. Uzun yıllardır gündemde olan, siyasi partilerin seçim beyannamelerinde yer almasına rağmen bugüne kadar sonuç alınamayan yeni anayasa için çalışmalar önümüzdeki günlerde yeniden başlayacak, Meclisin açılmasıyla birlikte temaslar hızlanacak.
Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, seçimlerden sonra yeni anayasa için ilk adımı atacak ve siyasi parti gruplarıyla temasa geçecek. Hedef, yeni ve sivil bir anayasa için Mecliste grubu olan tüm siyasi partilerin temsilcilerinin yer aldığı bir anayasa uzlaşma komisyonunu kurmak. Kurulması amaçlanan anayasa komisyonuna her partinin anayasa taslağını getirmesi için belli bir süre tanınacak. Yeni anayasa çalışmaları sadece siyasi partilerle sınırlı kalmayacak diğer taraftan sivil toplum örgütleri, üniversiteleri ve meslek örgütleri de çalışmanın içinde yer alacak.
AK Parti’nin elinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde hazırlanan 120 maddelik taslak bir çalışma bulunuyor. MHP’nin 100 maddelik anayasa değişiklik önerisi ise Genel Başkan Devlet Bahçeli tarafından uzun zaman önce açıklanmıştı.
Aslında yeni bir anayasa için bu ilk deneme olmayacak. 2011 yılında tüm siyasi partilerin katılımıyla oluşturulan komisyon iki yıllık bir çalışmanın ardından 60 civarında madde üzerinde uzlaşma sağlanmıştı. Ancak komisyonun Şubat 2013’de dağılmasıyla birlikte süreç tamamlanamadı. 2016 yılında Anayasa Uzlaşma Komisyonu yeniden kuruldu. Ancak AK Parti’nin sistem değişliği, CHP’nin de parlamenter sistemde kalınması konusundaki ısrarı nedeniyle komisyon daha çalışmalarına başlayamadan dağıldı. Bundan kısa bir süre sonra Ocak 2017’de Cumhur İttifakının getirdiği, parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçişi sağlayan 18 maddelik anayasa değişikliği 39 oyla Mecliste kabul edildi. Referandum eşiğinin aşılmasıyla birlikte Nisan 2017’de yapılan halk oylamasından yüzde 51 evet oyu çıktı. Böylece 1982 anayasası kabul edildiğinden buyana 19 kez değişirken, sistem değişikliği de gerçekleşmiş oldu.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet sisteminden geri dönüşün olmadığı ancak sistemin daha iyi işlemesine dönük sistem revizyonunu da hedefleyen AK Parti’nin Mecliste anayasayı değiştirecek sandalye sayısı olmadığı için öncelikle uzlaşma zeminini sağlaması gerekiyor. 28. Dönem Meclisinin yeni anayasa konusunda nasıl bir yol alacağı önümüzdeki günlerde yakından takip edilecek başlıklardan biri olacak.