Av takımları-uçbirim takımlar*

Bu kez, geçen yazıların devamı olarak zincirin diğer önemli kalemlerinden birini oluşturan olta aksesuarlarından bahsedeceğiz. Büyük balık avında, küçük boyutta olsalar da yaratabilecekleri farklardan dolayı elzem sayabileceğimiz bu aksesuarlara en ufak d

Aradan neredeyse iki yıl geçti ve eminim ki önceki yazıları okuyanlar faydasını görmüştür. Yazılarımızın devamı olarak da zincirin bir o kadar önemli kalemlerinden biri olan uçtakımlar ve aksesuarlardan bahsedeceğiz bu yazımızda. Her ne kadar bu alanda “fazla yenilik yok” desek de detaylarda ufak gelişmeler olabiliyor.

Çoğu tekniklerde olduğu gibi, big game balık avında da ‘aksesuar’ dediğimiz tamamlayıcı ek takımlara ihtiyaç vardır. Bunlar genellikle, takımların hazırlanmasında kullanılan ‘ıvır zıvır’lar, esas yardımcı takımlar ve minik dahi olsa gerek avda, gerekse ona bağlı diğer faaliyetlerde kullanılan destekleyici teçhizatlardan ibarettir.

Küçük aksesuarlar

Makine/çıkrık üzerinde sarılı olan, tek veya çift olsun ana beden misinaya lider takımı bağlamak için çoğu zaman klipsli fırdöndü kullanılır. Bunlardan en çok bilineni ve en yaygını Sampo (veya eşdeğeri markalar) tipidir -bunlar yıllar boyunca kaliteleri ve güvenilirlikleriyle kendilerini kanıtlamıştır. 10 kilogram üzeri balıklar ve özellikle sırtı avları için her zaman rulmanlı cinsleri tercih edilmelidir. Boyları, cinsleri ve kopma sınıfları, avlanacak av boyutuna ve kullanılan misinaya orantılı olarak seçilmelidir. Örneğin; 80~130# (libre) çekeri olan misinalarda 200# fırdöndü, 50# misinalar için 150~200#, 30# misina için 80~100# vs. seçilir. Markası tanınmayan ya da belli olmayan ve dolayısıyla efektif çekeri beyan edileni ile tutması şüpheli tiplerde bir çeker sınıf yukarı seçmekte yarar olacaktır. Onun da ek bedelini daha fazla görünürlüğü ile ödersiniz.

Bu fırdöndüler ile ana beden misinayı bağlayan düğüm de her takımın kopabilme (zayıf) noktalarından biridir. Dolayısıyla düğüm tipi seçiminden başlayarak, düzgün uygulamasından ve de nihayet sağlamlığından emin olmak gerekir. Bunu yaparken de misina ucu çift kat halka şeklinde ise nihai iki telin tam olarak aynı boyda olmasına özen gösterilmelidir.

Düğüm derken detayına fazla girmesek de şunu belirtmekte fayda var: 50#’ye (0.70 mm) kadar çekeri olan misinalara uygum düğümler güvenilir netice verirken, bu değerlerden daha kalın monofilament misinalar ve/veya lider kullanıldığında, teller için olduğu gibi, düğüm yerine ‘crimp’ yani sıkıştırmalı klemens kullanmak önemle tavsiye edilir. Bu durumda bu klemens’lerden muhtelif tip ve boyutlarda bulundurmak gerektiği gibi onları sıkacak bir özel kıskaç pense de olması gerekir. Özellikle kargaburun tipi pense takımları bir diğer çok gerekli alettir: Düğüm ve çıkrık somunlarını sıkmak, balığın ağzından iğne çıkartmak, fırdöndü klipslerini kapatmak, yarık halkaları açmak, gibi benzeri birçok işe yararlar. Tercih edilen tipler çeneleri paralel açılıp kapananlardır ancak çok daha pahalı olduklarından her zaman seçilmezler. Çenelerinde tel kesebilecek kesicileri olması tercih sebebidir. Bilinen en kaliteli markalar arasında, Accurate, Berkeley, Boone, Donmar, Manley, Sampo, Sargeant, Vanstaal tiplerini sayabiliriz. Bunların yanında, misina veya ip kesmek için,

mazmozlama yem doğramak için, bir veya iki takım çelik makas da bulundurmakta yarar olacaktır. Ve tabii ki iki veya üç kaliteli bıçak bulundurulması tartışılamaz bile.

Big game aksesuar ve teknikleri basit oldukları kadar önemlidir de. Bunlara bir diğer örnek kırtasiye lastikleridir. Bu lastikler balon, kurşunu ve yem balığı ağızlarının yanı sıra başka bir sürü şeyi bağlamak için her zaman ihtiyaç duyulan malzemelerdendir. Ayrıca oltalar birbirine fazla yakın olduğunda ayırmak ya da bir kenara bağlamak için de faydalıdır. Balon ve kurşunlar da misina ile yemleri yüzdürmek ya da batırmak istendiğinde çoğu zaman lazım olduğundan çeşitli boylarda bulundurulması gereken daimi aksesuarlardandır. Özellikle kurşunlar için değişik tip ve ağırlıkta bolca bulundurmakta yarar vardır: Halkalı veya kancalı tipleri tercih edilir.

Doğal yemleri şişirmek için şırınga, bağlamak/dikmek için diş ipi, olası yağlamalar için WD40 gibi sprey yağ, yedek kilit ve makaralar, olta mandalları, yemler için lastik eldiven, deniz suyunda iş gören sabun, iğne bilemek için eğe veya biley taşı, bayıltmak için tokmak, muhtelif ip ve sicimler ve de tabii ki kaliteli polaroid güneş gözlüğü gerekli diğer aksesuarlardandır.

Büyük aksesuarlar

Dev bir orkinos veya kılıç balığı ile ayakta ya da koltukta boğuşmak için kemer takımına ihtiyacınız olacaktır. Bu koşum teçhizatı, olta makinesine mandallı kilitler vasıtasıyla bağlanabilen şeritleri olan, yumuşak takviyeli bir tür yelek ve/veya kemerdir. Ayakta mücadele için karın altı veya baldır üstü havuzlu bir destek kemeri, koltukta mücadele için ise sepet tipi oturak kemeri kullanılır. Bunların işlevi, enerjiyi kollardan ziyade vücudun en güçlü ve dayanıklı olan sırt ve bacak adalelerine yaymaktır. Bu takımlar ayarlanabilen cinsten olup mücadeleden önce mutlaka kullanıcıya göre ayarlanmalıdır. Aksi takdirde rahatsız edici hatta ciddi sırt ve bacak sorunlarına sebep olabilir. Özellikle ayakta (stand-up) mücadele sergilendiğinde, uygun takımın seçilmesine çok dikkat edilmelidir. Aftco, Alutecnos, Braid, Black Magic, Captain Harry, Melton, Play Action markaları en güvenilir ve yaygın olanlardır.

40~50 kilogram üzeri balıklar tekneye alınmak istendiğinde kakıç, daha büyükleri için ucu ipe bağlanıp sapından ayrılabilen uçar kakıç, daha da büyükleri için kuyruk ipi gerekecektir. Sap uzunlukları asgari 1,5 metre, ip uzunlukları ise azami 5 metre olmalıdır. Buna ek olarak kısa ve uzun olmak üzere birer adet destek kakıç bulundurmakta da fayda var. O cüssede balıklar bordaya geldiğinde son çırpınmaları çoğu zaman çok şiddetli olabildiğinden kanca kısmı başta olmak üzere kakıç malzemelerinin kalın ve dayanıklı olmalıdır.

Akıntı avlarında rüzgâr ve su akıntısından dolayı tekne fazla kayıyorsa, kaymayı tahditlemek için bir akıntı çıpasına yani ‘ paraşüt’e ihtiyacınız olabilir. Akıntı çıpasının boyutu, tekne boyuna uygun olmalı, serildiğinde ve dizildiğinde sudaki oltalara da engel teşkil etmemelidir.

Nihayet, çok önemli başka bir yardımcı tertibat da, doğal yemleri, mazmoz malzemelerini ya da her ikisini birden muhafaza etmek için, tecritli büyükçe bir buzluk (ice-box) olacaktır. Bazı büyük teknelerde buzluk zaten bulunur ama yedeğini taşımanızı da öneririz. Ayrıca canlı doğal yem kullanmak istiyorsanız –eğer teknenizde yoksa- ilave bir livar tertibatı düşünmenizde fayda var.

Bu tür avlarda ‘solo takılmak’ Facebook ya da Youtube için ‘hoş’ olduğu kadar tehlikelidir. Siz balığı değil, balık sizi seçer. Dev balık avlarında her an en tehlikeli olasılıklara hazırlıklı olmak gerekir. Unutmayın en önemli aksesuarınız her zaman yanınızdaki arkadaşınızdır.