Ya kaptan düşerse!

Teknede kimler var, ne kadar tecrübeliler, denize adam düştüğünde yapılacakları biliyorlar mı? Belki de her tekne sahibinin kendi kendine sorması gereken bu soruları çoğu zaman görmezden geliriz. Ekipten birinin denize düşmesini hayal bile etmek istemezke

Denize adam düştü (man overboardMOB) manevraları ve ilk aşamada yapılacaklar bir kaptanın -tekne sahibinin- ilk öğrenmesi gereken güvenlik kuralları arasında yer alıyor. Pekiyi ya ekip? Denize farklı ekiplerle çıkıyorsanız, her seferinde onları bazı konularda uyarıp gerekli güvenlik ekipmanının yerini gösteriyor musunuz? Acil durum senaryoları üzerinde çalışıyor musunuz? Bir gün denize düşerseniz, sizi kurtarması için ekibinize güvenebilir misiniz? Bu sorulara olumlu cevap veremiyorsanız, kendinizi ve teknedekileri riske atıyor olabilirsiniz.

Neler yapılmalı?

Motorun nasıl çalıştığını, gaz kolunun kullanılmasını, boşa alınması ve stop ettirilmesini, tornistandaki pervane etkisini, dönüş hareketlerini tekne henüz iskeleden avara olmadan en az bir kişiye gösterin.

Telsizin ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını anlatın ve uygulama yaptırın. Mayday ve Pan Pan çağrılarını nasıl yapacaklarını gösterin. Elektroniklerin yerlerini, GPS ya da harita üzerinde nerede olduğunuzu açıklayın. Gps’ten, chartplotter’dan koordinat okumak denize adam düştü durumunda yardım isterken hayati önem taşır. Telsiz kullanmasını bilse bile nerede olduğunu tarif edemeyen birine yardım ulaştırmak mümkün olmayacaktır. Tabii ki MOB düğmesinin yerini, nal can simidini ve nasıl atılacağını anlatın. Bütün bunları imkanınız oldukça farklı deniz ve hava koşullarında tekrar etmelerini sağlayın.

Özellikle uzun seyre çıkıyorsanız mutlaka ekibinizi bilgilendirin. Birkaç kere birlikte seyre çıktığınız, temel bilgileri edindiğini düşündüğünüz kişiler bile acil durumda panikleyebilir, bildiği şeyleri unutabilir.

Dümeni sık sık ekiptekilere devredin. Yelkenli teknede kafalarına bumba çarpma tehlikesi konusunda uyardıktan sonra, ekiptekilerin vinç çevirmesine, tramola ve kavança atmalarına izin verin.

Denize adam düştüğünde ilk yapılacaklar

Denize düşen ister kaptan olsun ister ekiptekilerden biri, yapılacaklar aynıdır. Aradaki fark manevrayı yapacak kişinin

tecrübesidir.

Denize düşeni gördüğünüz anda “Denize adam düştü” diye bağırın ve düştüğü yeri parmağınızla işaret edin. Teknede yalnız kaldıysanız, gözünüzü denizdeki kişiden ayırmayın.

Tekne ve denize düşen adam arasındaki mesafeyi metre ya da tekne boyu olarak bildirin. Kamaralarda olan herkes güverteye çıksın, her göze ihtiyaç olabilir.

Denize düşenin yerini belirlemek için mevki hemen kaydedilmelidir. GPS’IN MOB tuşu mevkii otomatik kaydeder.

Eğer denize düşeni gözden kaybettiyseniz ve 1 dakika içinde bulamadıysanız telsizden mayday çağrısı yapın. Daha sonra bulursanız mayday çağrısını kolayca iptal edebilirsiniz.

En yakındaki can yeleği, can simidi, usturmaça gibi yüzen bir şeyi denize düşen kişiye (rüzgârüstünden) atın. Hem ona hem de yerini belirlemek için size yardımcı olur. Geceyse düşen kişiyi sürekli olarak fener ya da projektörle görünür kılın.

Yakında tekne varsa ışık ve ses işaretleriyle uyarmak, telsizden anons etmek gerekebilir.

Manevralar

Denize adam düşmesi durumunda kullanılacak birçok yöntem var. Ancak özellikle deneyimsiz bir ekip söz konusuysa en hızlı ve en az karmaşık olan yöntem seçilmeli. Bu da motorla seyrederken basit bir daire çizerek yapılacak tek dönüş manevrasıdır. Yelkenle seyrederken derhal faça yelken yapıp tekneyi durdurun, cenovayı sarıp motor çalıştırarak rüzgâraltından kazazedeye yaklaşın.

Kazazedeyi tekneye almak için cam simidi, can askısı ya da yüzer halat kullanılabilir. Denizdeki kaptansa zaten biliyordur ancak bilmiyorsa halattan çember yapılarak kazazedenin koltuk altlarından geçirmesi gerektiğini anlatın. Kazazedeyi çekmek için kol kuvveti yetmezse vinçten yardım alabilirsiniz (yelkenli teknelerde balon mandarı bu amaçla kullanılabilir). Kazazedeyi teknenin rüzgâraltında konuşlandırıp tekneye alın. Dalgalı havada kesinlikle kıçtaki merdivenden almaya çalışmayın aksi taktirde dalgalı havada sürekli baş-kıç yapan teknenin kazazedenin başını ya da omzunu yaralaması işten bile değildir.

Can askısı

Özellikle az sayıda ve tecrübesi az ekiple seyredilen durumlarda kurtarmada yardımcı bir ekipmandır. Yüzer askı ve askının kemerine bağlı yüzer halattan oluşan can askısı, denize düşen kişiyi kurtarmak için kullanılır ve kılıfı içinde teknenin kıçında vardevelaya asılı olarak durur.