Dizele veda

4 5

Yenilik ve girişim alanındaki cesaretini “Kuralları yık. Modayı belirle” sloganıyla ortaya koyan Hanse, elektrikli motor ve manevra pervanesine bakış açınızı tamamen değiştirecek bir yeniliğe imza attı.

Dümen palasına takılan bir pervaneyi elektrik gücüyle çalıştırarak manevra pervanesi varmış gibi en dar yerlerde bile rahatça hareket edebilmek mümkün desek inanır mısınız? Hanse 315 modelindeki e-motion rudder drive sisteminin iddiası bu. Deneme seyirlerinden olumlu not alan bu sistemi Naviga olarak test etme fırsatını henüz yakalayamadık. O nedenle teoride nasıl çalıştığını anlatarak başlıyoruz.

Sistemin çalışma prensibi

E-motion rudder drive, dümen sistemleri üreten Jefa, elektrikli motor üreten Torqeedo ve Hanse’nin işbirliği ile ortaya çıkmış. Tüm dizel motor ve sail drive bileşenlerinin yerine kullanılabilen bu sistemde 4 kw’lik bir elektrikli motor ve dümen palasına monte edilen katlanır pervane yer alıyor.

Sessiz, yakıt tüketmeyen ve manevra kabiliyetini artıran bir motor fikri her denizcinin hayali olabilir. Dümene bütünleşik motor, tahrik gücünü dümenin yönüne göre aktarıyor. Uzatılmış dümenin 100˚’lik açısı Hanse 315’in durduğu yerde kendi ekseni etrafında dönmesini sağlıyor; hem ileri hem de geri. Bu da özellikle sert havalarda, dar yerlerde iskeleye paralel yanaşırken ve ayrılırken yatın kıç tarafını rahatça yönlendirmenizi sağlıyor. Bunun dışındaki avantajlarını sıralamak gerekirse; 100 kilogram daha hafif; saildrive’daki gibi gövdeye delik açılmasına gerek kalmıyor; yelken yaparken yol kesmiyor; yakıt kokusu yok; basit bir sistem olduğu için az parçası var ve bakım maliyeti düşük.

Sistemdeki iki ila dört lityum iyon

akü; dalgasız denizde 4,5 knot hızla 30 deniz mili menzile ulaşıyor. Daha düşük hızda menzil de artıyor. Hanse’nin yaptığı açıklamada 6,1 knot azami hızın dizel motordan çok da az olmadığının altı çiziliyor. Çabuk şarj aletleriyle sistemin tamamen şarj olması üç saat sürüyor. Aküleri isterseniz yelken yaparken isterseniz limanda şarj etmek mümkün.

Dünya tanıtımı International Boat Show Hamburg’da yapan Hanse 315 e-motion rudder drive hakkında merak ettiklerimizi markanın Pazarlama ve İletişim Müdürü Florian Nierich’e sorduk.

Evet bu ikincil sistem değil, dizelin yerine tercih edilecek bir sistem. Eğer Atlas Okyanusu’nu geçecekseniz elbette güvenli değil ancak tekneniz İstanbul’da duracak ve Prens Adaları’na kısa seyirler yapacaksanız tamamen güvenli. Orta hızda 30 deniz mili menzile ulaşıyor. Dalgalı denizde de gayet mükemmel şekilde çalışıyor. Sistemin iç sular ve kıyı seyirlerine uygun olduğunu belirtmeliyiz.

Dümen palasındaki pervane yelken seyrinde yol kesmiyor mu?

Sail drive’a kıyasla tam tersine daha az direnç oluyor. Ancak aküleri doldurmak için yelken yaparken pervaneyi açarsanız bir miktar direnç olur. Bu noktada da seçim yapmalısınız ya yelken performansından taviz vermeyeceksiniz ya da tavizi göze alıp akülerinizi dolduracaksınız.

Dümen palasındaki pervane dümende hissediliyor mu?

Hissetmiyorsunuz; sail drive ile palada daha fazla titreşim oluyor. Elektrikli motorlarda titreşim çok daha az ve hissedilmiyor bile. Üstelik manevralar o kadar kolaylaşıyor ki; bambaşka bir manevra şekliyle tanışıyorsunuz.

Şu anda sadece Hanse 315’e uygulanan bu sistemi daha büyük modellerde de görecek miyiz?

Biraz daha büyük boylara uyarlamak için çalışıyoruz ancak burada bir sınır olduğunu kabul etmek zorundayız. Örneğin 50 feet bir yelkenlide 150 HP gücü elektrikli motorla sağlamanız pek mümkün değil. 345, 385 gibi modellerde kullanılması için çalışıyoruz. Ancak boylar büyüdükçe sistem de karmaşıklaşıyor.

En temel model için elektrikli motor sisteminin bedeli yaklaşık 10.000 euro’dan biraz daha az. Bu dizel motordan daha yüksek çünkü sistemdeki aküler hâlâ çok pahalı. Umarız gelecekte otomobil sektöründeki gelişmelerle birlikte akülerin Ar-ge’sine daha fazla kaynak aktarılır ve daha ulaşılabilir hale gelir. Biz sistemde Torqeedo aküler kullanıyoruz. Bunlar Almanya’da üretiliyor ve Almanya’dan lisans alıyor. Kendi alanının lideri diyebiliriz bu sebeple de oldukça pahalılar.

Sistemi Türkiye’de ne zaman test edebileceğiz?

Çok yerinde bir soru! Hanse Yachts olarak satılmamış tekneleri üretmiyoruz ve stok tutmuyoruz. Bu yüzden ne zaman Türk denizcilerden biri Hanse 315 e-motion rudder drive almaya karar verirse ancak o zaman Türkiye’de bu tekneyi görebiliriz.

Evet, Kuzey Avrupa ülkelerinde genel olarak çevre dostu çözümlere yönelim var. Bunu sadece emisyon değerleri ve karbon izini azaltmak olarak düşünemeyiz. Yelkenciler olarak rüzgâr enerjisini kullandığımız için kendimizi zaten çevre dostu kabul ediyoruz. Crossover yelkenin özelliği 7 knot’ın altında birçok denizcinin yelkeni toplayıp motor kullanmayı tercih ettiği havalara uygun olması. Aileler yelken yaparken gennaker kullanmaktan çekinebiliyor. Ekip küçük, yelken alanı büyük... Bunun yerine normal bir flokla da varmak istedikleri yere ulaşmaları uzun sürüyor ve motoru çalıştırıyorlar.

Crossover yelkeni deneyimsiz ekiple kullanırken zorlanmazsınız, toplayıp açmak kolay ve fazla fiziksel güce ihtiyacınız yok. Dolayısıyla motor kullanımını azalttığı için çevreye dost olduğunu söyleyebiliriz.

www.triodeniz.com

3Düşük güçlü bir motor ise motorunuzu yıkama işlemini tamamladıktan sonra yakıt tankı bağlantısını çıkarın. Üzerinde kendi haznesi olanlar için de yakıt akış anahtarını kapatın. Ardından motoru bir kez daha çalıştırın ve kendiliğinden durmasını bekleyin. Böylece karbüratörün içindeki tüm yakıtı temizlemiş olursunuz. Motorun muhafaza kapağını açın ve gerek yakıt gerekse su kaçakları olup olmadığını biraz da paranoyakça(!) kontrol edin. Eğer bir kaçak görürseniz kendi mekanik yeterliliğinize göre, kaçağı engelleyin ya da konu ile ilgili bir ustaya başvurun. Sizi olmadık bir yerde yarı yolda bırakmasını beklemeyin. Eğer motorunuz sağlıklı bir şekilde çalışıyor ve hiçbir kaçak yoksa, korozyona meyilli ve hareketli parçaları WD-40 türevi bir pas önleyici ile yağlayın. Böylece gelecekte çıkabilecek aksaklıkları da önlemiş olursunuz.