Denizi yaşayanlar

Nasuh Mahruki deyince aklınıza dağlar mı geliyor? Aslında atadan denizci Mahruki, dağlara çıkmadan çok önce su sporlarının tadını almış, ilkokulda dört yıl yüzmüş, 17 yaşında Amatör Denizci Belgesi’ni almış. Dağ ve doğa sporlarının ardından yelkene de baş

Rakım sıfır

“Osmanlı Dönemi’nde Sultan II. Mahmud’a hizmet etmiş Nasuhzade Şehit Kaptan-ı Derya Ali Paşa’nın beşinci kuşak torunu Nasuh Mahruki, dağcılık dışında mağaracılık, aletli dalış, yamaç paraşütü, motor sporları, bisiklet ve yelken sporlarıyla ilgileniyor.

1992-1994 yılları arasında eskiden Sovyetler Birliği’nin sınırları içinde kalan 7.000 metreden yüksek beş dağa tırmanarak Kar Leoparı unvanını alan, 1995 yılında Everest Dağı’na tırmanan ilk Türk ve dünyadaki ilk Müslüman dağcı oldu. Mahruki, 1996 yılında yedi kıtanın en yüksek dağına tırmanarak Yedi Zirveler projesini tamamlayan dünyanın en genç ve 45. dağcısı unvanını kazandı. Sonraki yıllarda da birçok zorlu tırmanış gerçekleştirdi. Bunların en önemlileri, oksijen desteksiz olarak gerçekleştirdiği Cho Oyu, Lhotse ve K2 dağlarıdır.

Sporcu 2010 yılında bir kez daha Everest Dağı’na tırmandı. AKUT’UN Kurucu Üyesi ve halen Onursal Başkanı olan Mahruki, evli ve iki çocuk babası.”

Bu cümleler Mahruki’nin kendi sitesinde yazan kısa özgeçmişinden. Oysa Türkiye’nin çoğu, onu 17 Ağustos depreminde AKUT ile beraber yaptığı çalışmalar ve kurtardığı hayatlarla tanıyor. Bizler için Mahruki, en yüksek zirvelere tırmanmış dağcıdan öte, korkulu rüyamızda bize umut ışığı vermiş bir cesur yürek. Aslında yüksek rakımlarda gezdiğini düşündüğümüz Mahruki’nin deniz seviyesinde de bir hayatı var.

Su sporlarına ilginiz dağcılıktan önce mi başladı?

İlkokuldayken babam beni Yüzme İhtisas Kulübü’ne yazdırdıktan sonra dört sene yüzdüm. Yüzme, kalp akciğer sistemini geliştiren bir spor. Dolayısıyla dayanıklılığı da artırıyor. Daha sonraki dağcılık kariyerimde çok faydasını gördüm çünkü dağcılık da düşük oksijenli ortamda yüksek performans gerektirdiği için kalp akciğer sistemine bağımlı bir spor. Bilmeden çocukluğumda çok doğru bir spora başlamışım.

Sonrasında 17 yaşına geldiğimde amatör denizcilik eğitimi aldım. Denize hep ilgim vardı.

Üniversitede aletli dalış sporuna başladım. Zaman içinde kendimi geliştirdim, mağara dalışı ardından da yelkene başladım. Ege, Akdeniz ve Karadeniz dahil Türkiye’nin hemen bütün kıyılarını gezdim. Bir tek AntalyaMersin arasına gitmedim. Yunan Adaları’nı dolaştım. Fransa’dan iki kere tek gövdeli, bir kere katamaran getiren arkadaşlarıma katıldım. Karadeniz’i de Fransa’dan getirdiğimiz bu katamaranla dolaştık, Batum’a kadar gittik. Mısır, İsrail, Beyrut ve Kıbrıs’a birkaç defa tekneyle seyirler yaptım.

Hatta 17 Ağustos depremi yaşandığında yelken seyahatindeydim. O sabah saat 05:00 sıralarında Mısır’ın Port Said Limanı’na girdik. Cep telefonlarımızı açınca büyük bir deprem olduğu haberini aldık. Marmaris’ten çıkıp Mısır’a varmıştık. Gelen bilgilerden olayın büyüklüğünü öngörünce ekipten ayrıldım ve ilk uçakla geri döndüm.

Kite surf de yapıyorsunuz değil mi?

Evet kurslara başladık ancak sonrasında Gezi Parkı eylemleri sırasında polisle göstericiler arasında kalınca bir motor kazası yaptım ve bacağımı, dirseğimi, omzumu kırdım. Ondan sonra ara vermek zorunda kaldım. Eşim Mine ile beraber başlamıştık, devam edeceğiz.

Tekne almaya nasıl karar verdiniz?

Berna Şu anda Öztürk Boğaz’da gezilebilecek, dört kişilik aileye uygun 10 metrelik ahşap bir tekne yaptırıyoruz. Çocuklar doğduktan sonra onların da denizle teması olsun istedik. Soçi’ye kadar gittiğimiz Karadeniz turunda Amasra’da Hüseyin Çoban ile tanıştım. Geleneksel tekniklerle modern teknolojiyi birleştiren, çok başarılı performansları olan tekneler tasarlayan müthiş bir tekne yapımcısı ve bu işin duayeni. Onu tanıdıktan sonra bu işi hızlandırmaya karar verdim. Başlangıçta teknemizi Boğaz’da kullanmayı düşünüyoruz ama buradan Ege’ye de, Akdeniz’e de gidebileceğimiz bir tekne olacak. Motoryatla başlayıp sonra yelkenliye geçelim dedik. 50 yaşında kendi teknemi yaptırıyor olmanın heyecanı içinde olduğumu söyleyebilirim.

Denizle ilgili en büyük hayalim, yelkenli bir tekneyle dünya seyahati yapmak. Deniz hayatımda her daim oldu ve gelecekte de denizde bir hayat yaşama hayalim var.

Çok fazla seyahat yapan biri olarak denizde sizi en çok etkileyen yer neresi oldu?

Antarktika, Avustralya da dahil yedi kıtaya da gittim. Ama denizden gezdiğim yerler arasında beni en çok etkileyen Ege’dir. Yunan Adaları inanılmaz güzel. Küçücük bir ülke ama müthiş denizciler ve Ege’nin sahibi olmuşlar. Bunda bizim beceriksizliğimizin de etkisi büyük elbette. Turizmi o kadar geliştirmişler ki Ege Denizi, Ege kültürü denince aklınıza Yunan adası geliyor. Halbuki tam olarak aynısına, sayısal olarak daha az olmakla birlikte biz de sahibiz. Ancak kendi adalarımızı bile korumaktan aciziz ve 18 adamızda bugün Yunan bayrağı dalgalanıyor ki bu çok çok büyük bir problem.

Ege dışında Avrupa’dan tekne getirmek de çok keyifli. Katamaranı Kuzey Fransa tarafından Biskay Körfezi’ni geçerek getirdik. Sert denizlerinin namını biliyorduk ve şansımıza bizi çok hırpalamadı. Bir-iki gün sert denizler gördük. O da farklı bir deneyim oldu.

Tekneyle birden fazla ülke görebilmek çok büyük bir özgürlük duygusu hissettiriyor insana. Portekiz, Fransa, İtalya kıyıları da çok güzel yerler var. Ama denizden olduktan sonra nereye seyahat etsem herhalde severim.

Karşılaştığınız en kötü hava Biskay’da mıydı?

Onun gibi bir kaç defa 40 küsur havalara denk geldik. Teknenin hızının 15–16 knot civarı olduğu anlar yaşadık. Tekne her koşulda o havayı kaldırıyor, önemli olan mürettebatın kaldırması. Cumhur Gökova’dan da eğitim aldığım için farklı koşullarda yapılması gerekenlerle ilgili fikrim oluştu. Bunun yanında ilginç bir şey de söyleyeyim; beni deniz tutar. Kötü havalarda kah kusarak kah ilaç alarak devam ediyorum. Birkaç gün içinde vücudum uyum sağlıyor; sonra sıkıntı yok. Ama ilk zamanlar sert denizde bayağı eziyet çekiyordum.

Ona rağmen devam etmişsiniz...

Çok seviyorum denizde olmayı, ayrılmak istemediğim için de katlanıyorum. Seyahat etmek ve her yeri görmek çok önemli benim için. Denizden gitmesem ulaşamayacağım bir sürü yer var. Ayrıca büyükbabamın büyükbabasının babası, Osmanlı İmparatorluğu’nun Deniz Kuvvetleri

Komutanı Kaptan-ı Derya Ali Paşa, onun babasının adı da Nasuh, o da denizciymiş. Dolayısıyla denizci bir soydan geliyorum ama dağlara daha fazla yoğunlaştım. Denizden de hiç kopmadım, bir yandan dalışa bir yandan da yelkene devam ettim. Benim için denizin farkı, daha çok seyahat etmeme ve dünyayı başka bir açıdan deneyimlememe olanak veren huzurlu, keyifli, öğretici bir alan olması. Dağ gibi içinde rekabet yok, tamamen dünyayı yaşamak için denize çıkıyorum. Denizci insanların da çok farklı olduğunu düşünüyorum ve onlarla vakit geçirmek, o dünyanın içinde olmak bana inanılmaz keyif veriyor, yaşadığımı hissettiriyor.

Türkiye kıyılarında en beğendiğiniz yer neresi?

Gökova gerçekten bambaşka bir yer. Orada gezerken Sadun Boro ile tanışma şansını bulmak, teknesini görmek de benim için şanstı. Bana seyahat olsun, her yeri severim. Ben seyahat etmek için seyahat edenlerdenim.

Karadan ve denizden seyahatin arasında nasıl bir duygu farkı var sizce?

Denizde yaşam daha kaliteli bir seçenek elbette. Denizciler maddi anlamda daha geniş imkanlarla seyahat ediyor genelde. Karşılaştığınız insanlar, oturduğunuz mekanlar kara seyahatlerinden daha farklı oluyor. Kara yolculuklarında genelde motosiklet tercih ettiğim için daha zahmetli bir seyahat tipi olduğunu söyleyebilirim. Karadan daha çok yere ulaşıyorsunuz ama teknedeyken başka hiçbir şekilde göremeyeceğiniz kıyılara, bambaşka bir açıdan bakıyorsunuz. Bunun da dünyayı deneyimlemek açısından paha biçilemez bir tarafı var.

Seyahat tutkusu sizin kanınıza nasıl girdi?

15-16 yaşında İngiltere’ye dil okuluna, 20 yaşında da Norveç’e, zihinsel engellilerin bakıldığı bir çalışma kampına gittim. Bu iki deneyim beni bambaşka bir adam yaptı, dünyaya karşı büyük bir öğrenme ve deneyimleme isteği oluşturdu içimde. Ondan sonra her fırsatta yurtdışına çıkmanın yollarını kovaladım. Her bulduğum fırsatta bir yerlere gitmeye çalıştım ve 90 küsur ülkeye de ulaştım bu şekilde. Bugünkü kişiliğimde dağcılığın olduğu kadar bu seyahatlerin de çok etkisi vardır. Okumanın ne kadar faydası olduysa, farklı kültür ve coğrafyaları deneyimlemenin de o kadar etkisi oldu. İnsan kendinin ne olduğunu, insanın ne olduğunu, dünyadaki yerini ve ne yapması gerektiğini daha doğru çözümlüyor. Olaylara, kültürlere, hayata, hatta dinlere ve inanışlara daha doğru bir bakış açısı, daha geniş bir perspektifle yaklaşıyorsunuz, dar bir bakış açısıyla kimseyi ve hiçbir şeyi yargılamamayı öğreniyorsunuz. Bu yüzden çok erken yaştan itibaren çocuklarımı seyahatlere götürmek istiyorum.

Kasım ayında altı motorcu arkadaşımla Güney Hindistan’a gidiyoruz. Arkadan da bir minibüs gelecek, onun içinde de eşim Mine’yle çocuklar da olacak. Gezerek ve görerek hayatı, dünyayı daha doğru öğrensinler, daha hoş görülü insanlar olsunlar istiyoruz.

Karadeniz turu da ilginç, Türk denizcilerden oralara giden nadir olur?

Evet, katamaranla Karadeniz turu yapan belki de ilk ekip olabiliriz.

Ekiptekilerden biri kuzenimin rahmetli eşi Yusuf Dino idi. Hayatımda tanıdığım en zeki, en donanımlı insanlardan biriydi. Everest’ten sonra motosikletle Yunan Adaları turu yapmıştık onunla. Tekne seyahatleri için ondan çok şey öğrenmişimdir. Gece seyri yapmak istiyordu, beraber çıktık, ben de onun sayesinde gece seyri neymiş deneyimledim. Ondan sonra ikimizin de hoşuna gitti, her fırsatta gece seyri yapar olduk.

Everest sponsorum olan Cantek firmasının sahibi Hakan Karaca, çok zeki bir iş adamıdır; soğuk hava depoları yapan şirketini dünya çapında bir markaya dönüştürdü. Karadeniz turuna da onun katamaranıyla çıktık. Yusuf abi ile Hakan’ı tanıştırmıştım ve çok iyi dost oldular, beraber binlerce mil kat ettiler.

Tekne siparişini de bu seyirde verdiniz değil mi?

O seyahatin en güzel yanlarından biri Hüseyin Çoban ile tanışmak oldu. Teknemizin suya inmesini dört gözle bekliyorum.

Çocuklarımın denizci yetişmesini çok istiyorum. İstanbul çok güzel bir şehir ama denizi hiç kullanamıyoruz. Denizi yaşamadıkça İstanbul’u da yaşamıyoruz aslında. Orada müthiş bir zenginlik var.

Tekneniz nerede bağlı olacak?

Daha karar vermedik, o da çok masraflı bir yanı işin. Gönlümden geçen Arnavutköy-bebek-İstinye arasında Boğaz’da bir yerde olması ama bakacağız. Seneye yaz başında biteceğini düşünüyoruz. Finike’de bir evimiz var, oraya kadar gitmeyi planlıyorum. İlla Ege’ye gitmeye gerek yok, Batı Karadeniz-kandıra sahilleri de ne kadar güzel.