Blockchain Nedir ve Nasıl Çalışır?
Kripto paraların dünyası karmaşık bir dünya. Her ne kadar yıllar içinde ona para yatırmak basitleşse de, arkasındaki temel teknoloji olan blockchain giderek daha da karmaşıklaştı.
İster sadece bitcoin’e yatırım yapmayla, ister biraz Ethereum alım satımı yapmayla ya da blockchain için sonra ne geliyorsa onunla ilgilenin, size bunları açıklamaya çalışacağız. Bu kılavuzda, kripto para dünyasının temel sorusunu yanıtlamaya yardımcı olacağız: Blockchain nedir?
Blockchain sadece bitcoin için değildir
Blockchain teknolojisinde derine inmek o kadar basit değilken, temel fikir de o kadar saydam değil. Blockchain merkezi bir otoriteden ziyade, daha geniş bir topluluk tarafından doğrulanan bir veritabanıdır. Belli bir sunucudaki verileri barındıran bir banka ya da devlet gibi tek bir varlığa güvenmek yerine, pek çok kişinin onayını kazanmış bir kayıtlar toplamıdır. Her bir “blok”, bir dizi işlem kaydını temsil eder ve “zincir” bileşeni onları bir karma işlevle birbirine bağlar. Kayıtlar yaratılmakla birlikte, dağıtık bir bilgisayar ağı tarafından doğrulanır ve zincirdeki bir önceki girişle eşleştirilir, böylece bir blok zinciri veya bir blockchain oluşturulur. Tüm blockchain bu geniş bilgisayar ağı üzerinde durur, yani hiç kimse onun geçmişi üzerinde kontrol sahibi değildir. Önemli bir bileşendir, çünkü zincirde önceden olan her şeyi belgeler ve hiç kimsenin geri dönüp değiştiremez. Bu, blockchain’i kolayca değiştirilemeyecek bir kamusal defter haline getirir, standart merkezi bir veri tabanı ile mümkün olmayan dahili bir koruma katmanı sağlar. Geleneksel olarak, başka biriine güvenmek ve sözleşmelerin ihtiyaçlarını karşılamak için bu merkezi otoritelere ihtiyaç duyduğumuz zaman, blockchain, akranlarımızın bunu bizim için otomatik ve güvenli bir şekilde garanti etmesini mümkün kılıyor. Blockchain’in yenilikçiliği budur ve bu yüzden, bitcoin ve diğer kripto paralardan başka şeyleri de referans olarak kullandığını duyabilirsiniz. Genellikle henüz onun için kullanılmasa da, blockchain çeşitli bilgileri korumak için kullanılabilir. Follow My Vote adlı bir organizasyon, onu modern versiyonlarından daha güvenli olan bir elektronik oylama sistemi için kullanmaya çalışıyor ve sağlık hizmeti sunucuları bir gün bunları hasta kayıtlarını idare etmek için kullanıyor olabilirler.
Blockchain nereden geldi?
Her ne kadar blockchain teknolojisi son on yılda yalnızca etkili bir şekilde kullanılmış olsa da, kökleri daha da derinde izlenebilir. Yeni Kriptografi Yönergeleri üzerine 1976’da yayınlanan bir makale ile, dağıtık bir kayıt sistemi fikri tartışıldı. Daha sonra 1990’lı yıllarda “Bir Dijital Belgeye Nasıl Zaman Damgası Vurulur” başlıklı bir yazı yayınlandı. Bu yeni fikirleri hayata geçirmek için birkaç on yıl ve
güçlü modern bilgisayarların kombinasyonu ile birlikte, kripto paralarla daha akıllı bir kurulumun gerçekleşmesi gerekti. Blokları klasik bir özel muhasebe defteri ile aynı şekilde doğrulamak için, blockchain karmaşık hesaplamalar yapar. Buna karşılık, pahalı güçlü bilgisayarlara sahip olmak, onları çalıştırmak ve soğutmak gerekir. Bitcoin’in blockchain teknolojisinin kullanılması için harika bir başlangıç noktası olarak görev yapmasının nedenlerinden biri de budur, çünkü finansal açıdan değerleri ile süreçte yer alanlar ödüllendirilirler. Bitcoin, nihai olarak, 2009 yılında ortaya çıktı, herhangi bir kişi veya kuruluş tarafından kontrol edilmeyen tamamen dijital bir para birimiyle dağıtık defter blockchain fikrini bir araya getirdi. “Satoshi Nakamoto” tarafından geliştirilen kripto para, işlemleri yürütme yöntemine izin verirken, onları blockchain’in kullanılması yoluyla müdahalelerden korudu.
Kripto paralar blockchain’i nasıl kullanıyorlar?
Bitcoin ve alternatif para birimlerinin hepsi blockchain teknolojisini kullansa da, bunu farklı şekillerde yapıyorlar. Bitcoin ilk ortaya çıktığından beri temel geliştiricilerinin ve daha geniş topluluğun isteğiyle birkaç değişikliğe uğradı ve biraz daha farklı şekillerde çalışan bitcoin’i iyileştirmek için diğer alt paralar oluşturuldu. Bitcoin’in durumunda, blockchain’de yaklaşık on dakikada yeni bir blok oluşturulur. Bu blok, gerçekleşen yeni işlemleri doğrular, kaydeder veya “sertifikalandırır”. Bunun gerçekleşmesi için, “madenciler”, işin gereklerinin yapıldığına dair bir kanıt sunmak için güçlü bilgi işlem donanımı kullanıyorlar; burada, bloğu ve içerdiği işlemleri doğrulayan bir sayı oluşturan etkili bir hesaplama işlemini gerçekleştiriyorlar. Bu onaylamalardan bazıları, teknik olarak gerçek bitcoin anında yakında bir yere aktarılsa bile, bir bitcoin işleminin etkili bir şekilde tamamlanmış olarak kabul edilmesinden önce alınmalıdır.
Bitcoin’in son zamanlarda sorun yaşadığı yer burasıdır. Bitcoin hareketlerinin sayısı arttıkça göreceli olarak zor olan 10 dakikalık blok oluşturma süresi, tüm işlemlerin onaylanmasının daha uzun süre alabileceği ve yedek kayıtlar oluşabileceği anlamına gelir.
Bazı alt paralarda bu biraz farklıdır. Litecoin’de bu iki buçuk dakikadır, Ethereum’da blok zamanı sadece 10-20 saniyedir, bu yüzden onay çok daha hızlı gerçekleşir. Böyle bir değişikliğin belirgin faydaları vardır, ancak blokların daha hızlı üretilmesi daha büyük bir olasılıkla hataların da oluşmasına neden olur. Blockchain’de çalışan bilgisayarların yüzde 51’i bir hata kaydederse, bu kalıcı hale gelir ve daha hızlı bloklar üretmek, onların üzerinde sistemin daha az çalışması demektir.
Püf noktası neresi?
Blockchain teknolojisi çok fazla heyecan verici bir potansiyele sahip, ancak geleceğin teknolojisi olduğunu söylemeden önce karşılanması gereken bazı ciddi hususlar var. İşlemleri doğrulamak için gereken tüm bilgi işlem gücünü hatırlıyor musunuz? Bu bilgisayarların elektriğe ihtiyaçları vardır. Bitcoin, büyük bir blockchain ağından istenen gücün problemli bir şekilde artışının simgesidir. Bitcoin’in güç gereksinimleri hakkında kesin istatistikler elde etmek zor olsa da, şu anki durumda küçük ülkelerle karşılaştırılabilir.
Günümüzde iklim değişikliği, gelişmekte olan ülkelerde enerjinin varlığı ve gelişmiş ülkelerde enerjinin güvenilirliğine ilişkin endişeler göz önüne alındığında bu açıdan pek cazip değildir. İşlem hızı da başka bir sorun. Yukarıda belirttiğimiz gibi, bir zincirdeki blokların dağıtık ağ tarafından doğrulanması gerekir ve bu zaman alabilir. Hem de çok zaman alır. Kötü olan, bitcoin’in ortalama işlem süresinin 41 saati aşması. Ethereum çok daha etkilidir, ancak ortalama süre 15 saniyedir. Kripto paradan başka amaçlarla kullanılan blockchain, benzer sorunlarla karşılaşabilir. Bir veritabanı girişini değiştirmek istediğinizde her seferinde 15 saniye beklemek çok sinir bozucu olabilir. Blockchain daha popüler hale geldiğinde bu sorunların çözülmesi gerekecektir. Bununla birlikte, bloğun ilk uygulamasından yaklaşık on yıldan daha az bir süre geçtiğini düşünelim ve biz zaten bunun için yeni kullanım alanları geliştirme konusunda da yol almaktayız, bunun gerçekleştirilmesi konusunda iyimser olmaya da devam ediyoruz.