Kurumlara Katkıları ile Big Data
Tüm yönleri ile bilişim dünyasının öne çıkan kavramı Big Data’nın kurumlara inovatif katkıları.
Dijital dünyada bugün 10 MB’lik bir dosyayı internetten indirmek milisaniyeler alıyor olabilir, ancak 10 yıl öncesinde çevirmeli bağlantılar ile 10 MB, gerçekten indirmek için üzerinde düşünülmesi gereken bir büyüklüktü. IBM’in 1956 yılında ürettiği 5 MB’lik veri depolayabilen sabit diski şaşalı bir tören eşliğinde uçağa yüklemesi de dijital veri için diğer çarpıcı sahne olabilir. Büyük olasılıkla o dönemde de 5 MB’lik sabit diskin alabileceğinden daha fazla dijital veriyi depolayabilen yapılar halihazırda üretilebiliyordu.
Sürekli güncellenen “internetin bir dakikası” konulu infografikleri hatırlamak bu noktada iyi bir fikir olacak. Internetin bir dakikasında neler olup bitiyor? Muhtemelen bazı rakamlar büyümüş bazıları ise küçülmüş olabilir. Örneğin Google’ın kurucularından ve tüm Google şirketleri bünyesinde barındıran Alphabet’in İcra Kurulu Başkanı Eric Schmidt, yıllar önceki bir konuşmasında şöyle demişti: “İnsanlığın var olduğu günden 2003’e kadar beş exabyte veri ürettik. Artık bu veriyi her iki günde bir üretiyoruz ve hızımız giderek katlanıyor.”
Ve Bir Data ya da Big Data’nın Türkçe karşılığı ile Büyük Veri…
Büyük Veri dört başlık ile ifade edilebilecek bir kavram. Bunlar;
➤ Hacim: Verinin toplam büyüklüğü, ➤ Hız: Zamana bağlı olarak üretilen veri miktarı ve verinin yayılma hızı (Viral bir YouTube videosu gibi),
➤ Çeşitlilik: Sözel veri, yazılı veri, görsel veri ve bu üçünün dijital olarak ifade edilmesi ile alıcılardan (sensörlerden) gelen veriler, ➤ Karmaşa: Twitter’ın zaman akışı, her dakika YouTube’a yüklenen 100 saatlik
video, MOBESE kameralarından gelen veriler ve diğerleri.
Kullanıcıları için yaygın olarak kullanılan donanım ve yazılım araçlarının, kabul edilebilir sürede, yakalaması, takip etmesi ve işleyerek anlam vermesinin mümkün olmadığı kadar çok veri üretilmesi sürecidir.
“Büyük Veri bir SÜREÇTİR”
Eğer eldeki veri anlamlandırılamıyorsa ki Büyük Veri, tanımı gereği bunun üretim sürecini ifade ediyor, Büyük Veri’ye bir anlam kazandırmak ve değere dönüştürmek için bir sürece ihtiyaç vardır. Bu değere dönüşüm süreci ise anlamsız bir veri kümesinden başlayarak çok daha fazlasına doğru büyüyen ve çeşitli seviyelerden geçen bir yol haritasına sahip. Peki Büyük Veri’nin kullanımında öne çıkan nedenler nelerdir?
Büyük Veri neden kullanılır?
Eldeki verinin tanımlanması ve ölçeklendirerek üretim süreçlerine dahil edilmesi sonrasındaki ana hedefler:
➤ Maliyet tasarrufu ➤ Zaman tasarrufu ➤ Yeni teklifler geliştirmek
➤ İş kararlarını desteklemek
Peki Büyük Veri kurumlara hangi katkıları sunar?
➤ İşletme: Müşterinin/kullanıcının kişiselleştirilmesinde, azalması durumlarındaki nedenlerinin anlaşılmasında, dağıtım ve lojistik alanında iş süreçlerinin daha iyi hale getirilmesinde,
➤ Teknoloji: İşlem sürelerinin azaltılması, kriz dönemlerinde hızlı aksiyon alınması, potansiyel risklerin azaltılması noktalarında otomatik sistemlerin oluşturulması ile karar verme aşamalarında,
➤ Sağlık: Hastalık tespiti, takibi gibi konularda,
➤ Kamu sektörü: Şeffaflık, ürün ve hizmetlere yönelik eylemlerin uyarlanmasında,
➤ Perakende sektörü: Mağazalardaki davranış analizi, ürün yerleştirme tasarımı, çeşitlilik, fiyat optimizasyonu gibi alanlarda,
➤ Konum Verileri: Akıllı yönlendirme, coğrafi hedefli reklamcılık, acil müdahale gibi konularda,
➤ Akıllı Şehirler: Doğal kaynakların daha iyi yönetimi, sürdürülebilir ekonomik gelişme ve yüksek yaşam kalitesinin sağlanması noktalarında katkı sağlar.
Kurumlar için bilinmesi gereken Büyük Veri teknoloji ve araçları
➤ HADOOP
Basit sunucuların oluşturduğu bir küme üzerine veri işleme amaçlı uygulamaların çalıştığı platform şeklinde özetlenebilir. Dağıtık dosya sistemi ve Java ile oluşturulmuş açık kaynak kodlu bir yazılım altyapısıdır. ➤ NoSQL veritabanları
Değişen iş ihtiyaçları doğrultusunda önem kazanmıştır. Tasarımı basit, erişilebilir ve yatay büyüme özelliklerine sahiptir. Büyük Veri ve gerçek zamanlı web uygulamalarında kullanımı artmaktadır. ➤ Stream işleme sistemleri
Akan veri üzerinde analiz odaklı bir altyapıdır. İşlem ve karar verme noktalarında çalışarak fayda-zarar analizi yapılmasında rol oynar, fırsat ve riskleri hızlı bir şekilde açığa çıkarır.
➤ Flurry
Mobil uygulama analiz aracı Flurry, Twitter’ın günlük tweet trafiğinin 3 katı kadar veriyi kendisi ile entegre 230 bin mobil uygulamadan topluyor, Android, iOS, Windows Phone ve Blackberry üzerinde çalışıyor.
➤ Continuuity
Büyük Veri alanında yazılımcıların kullanabileceği bir PaaS (Platform as a Service) olmayı hedefleyen Continuuity, Yahoo ve Facebook’un kurucu mühendisleri tarafından hayata geçirilmiş bir proje.
➤ Infochimps
Enterprise Cloud adlı aracıyla tanınan bir diğer Büyük Veri şirketi olan Infochimps, Continuuity’ye oldukça benziyor. ➤ Kontagent
BBC, Warner Bros gibi şirketlerin aralarında bulunduğu çok sayıda müşterisi için sosyal medya ve mobil internet alanında özel araçlar sunan Kontagent, kendi sistemi üzerinden saniyede 10 bin adet sosyal tetikleme gerçekleştiriyor.
➤ StatsMix
Veri analiz aracı sunan ve gelişmiş bir kontrol paneline sahip olan StatsMix, servis üzerinde toplanan çok sayıda verinin yanı sıra özelleştirilebilme özellikleri de sunuyor. Ek olarak aşağıdaki araçlar da öne çıkmaktadır: ➤ Bitdeli ➤ Google Prediction API ➤ Keen IO ➤ Mortar Data ➤ Placed Analytics ➤ Spring for Apache Hadoop Potansiyeli
Dünya genelinde üretilen ve depolanmakta olan dijital verinin miktarı hayal edilemeyecek kadar fazladır. Bu durum, aynı zamanda henüz çok az bir bölümü analiz edilmiş bilginin kritik argümanlar sağlamada kullanıldığını ve potansiyelinin çok daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır. Bu açıdan bakıldığında firmalar için Büyük Veri üzerindeki çalışmalar, kendi potansiyellerinin geliştirilmesi noktasında önem taşımaktadır.