Türkiye, ilaç üretim üssü olma yolunda
Türkiye’nin 2023 vizyonu çerçevesinde Sağlık Bakanlığı tarafından 2003 yılında “Sağlıkta Dönüşüm Programı” başlatıldı. Sağlık hizmetlerindeki ilerlemeler ve kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıladaki artış, Türkiye ilaç sektörünü önemli ve büyüyen bir pazar konumuna taşıdı. Bu gelişmeler; Türkiye’nin yerli ve yabancı yatırımcılar için daha cazip bir ilaç yatırım merkezi olmasını da beraberinde getirdi.
Türkiye İlaç Ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından yapılan açıklamaya göre 10. Kalkınma Planı Sağlık Endüstrileri Yapısal Dönüşüm Programı ile yüksek katma değerli ürün üretebilen, küresel pazarlara ürün ve hizmet sunabilen, yurt içi ilaç ve tıbbi cihaz ihtiyacının daha büyük bir kısmını karşılayabilen bir üretim yapısına geçilmesi amaçlanıyor. Bu kapsamda orta vadede yerli üretim kapasitesinin artırılması, Ar-Ge ve girişim ekosisteminin geliştirilmesi; uzun vadede ise yeni molekül geliştirebilen, daha yüksek katma değerli ilaç ve tıbbi cihaz üretebilen bir yapıya kavuşarak küresel değer zincirlerinde etkinliğin artırılması öngörülüyor. Yayımlanan “Türkiye İlaç Sektörü Strateji Belgesi” ve yakın zamanda yayımlanacak olan “Türkiye Tıbbi Cihaz Sektörü Strateji Belgesi Eylem Planları” bu hedeflere ulaşılabilmesi için yol haritası oluşturmakta.
“Türkiye’nin en önemli endüstrilerinden olan ilaç endüstrisine yönelik temel yaklaşımımız, sağlık araç ve gereçlerine erişimin sağlanması, sürdürülebilirliğinin kazandırılması, aynı zamanda yerli üretimin ve ihracatın artırılmasıdır” vurgusunda bulunan TİTCK’nın açıklamasında, şu sözlere yer veriliyor: “Sağlık endüstrileri alanındaki yatırım, üretim, ihracatın arttırılması, teknolojinin geliştirilmesi için fiyatlandırma, geri ödeme, ruhsatlandırma, kamu alımları, kamu destekleri, ticaret politikaları, sağlık teknolojisi politikaları, veri yönetimi, özel kesimle diyalog gibi hususları bütüncül bir yaklaşımla değerlendirme ve koordine etmek amacıyla 23/12/2015 tarihli ve 29571 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2015/19 sayılı Başbakanlık Genelge ile Sağlık Endüstrileri Yönlendirme Komitesi (SEYK) kurulmuştur. Komite bugüne kadar Yerli Plazmadan Plazma Ürünleri Üretimi Projesi, Tıbbi Cihaz Yerlileştirme Çalışması, Aşı Yerlileştirme Çalışması, İlaçta Teknoloji Transferi Gerektiren Alanlardaki Potansiyel Yatırım Projeleri ve İthalden İmale Geçiş Çalışması’nı gündeme almıştır. Son dönemde bahsi geçen yüksek teknolojili ürünlerin üretilmesine dair önemli gelişmeler yaşanmıştır. 2016 yılı Mayıs ayında ilk defa tamamen Türkiye’de üretilen, yerli onkoloji alanında kullanılan bir biyobenzer ürün onayı verildi. Söz konusu ürün, etkin madde üretiminin hücreden itibaren tüm üretim aşamaları, ülkemizde gerçekleştirilen ilk biyobenzer üründür. Ayrıca ilk yerli insülin ruhsatı Haziran 2016’da verilmiştir. Aşı üretimi projeleri kapsamında Kırım Kongo Kanamalı ateşi konusunda geliştirilen aşı çalışmaları Fırat Üniversitesi’nde başlayıp Erciyes Üniversitesi’nde devam etmiş ve aşının patenti alınmıştır. Zorlu ve meşakkatli süreleri aşarak başka bir firmanın lisanslı ürününü değil Ar-Ge ile geliştirilmiş kendi orijinal bir ürün oluşturulması gurur verici bir tabloyu karşımıza sunmaktadır.”
“Ülkemiz, ilaç üretiminde dünya standartlarında üretim yapabilecek bir altyapı ve kapasiteye sahiptir. Şu anda mevcut üretim kapasitesinin yüzde 65-70’i kullanılmaktadır. İlaçta Yerelleşme Projesi ile kullanamadığımız kurulu kapasiteyi harekete geçirmek, ihracat odaklı büyüme ve Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu ileri teknoloji ve bilgi birikimini sağlayacak adımların atılması temel hedeflerimizdir. Bunun için akademi, endüstri ve kamu birlikte çalışmaktayız. İlaçta yerelleşme projesi sonunda Türkiye’de üretilebileceğini öngördüğümüz ithal ürünlerin değeri yaklaşık 6.5 milyar TL’dir. 2016 yılı itibariyle başlanan ilaçta yerelleşme çalışmalarında ilk etapta 700 milyon TL, daha sonra 1.7 milyar TL, son olarak da 1.5 milyar TL civarında yerelleştirme imkânımız bulunmaktadır. Tıbbi cihaz alanında ise üretici sektör ve diğer kamu kurumlarımız ile birlikte atılması gereken çok önemli adımlar bulunmaktadır. Üretim yerlerinin envanterinin çıkarılması, kaliteli ve güvenli tıbbi cihaza ulaşımın arttırılması çalışmaları devam etmektedir. SEYK ile tıbbi cihazların ülkemizde yerli üretimini sağlayacak politikalar üzerinde çalışılmaktadır. Tıbbi cihazın üretiminden yeni pazarlara olan ihracatına kadar nasıl bir yol izlenmesi gerektiğine ilişkin ayrıntılı fizibilite çalışmaları yapılmakta, tıbbi cihaz yerlileştirme politikalarımız ile kendi pazar ihtiyacımızın önemli bir kısmını karşılamanın yanında ihracat hedeflerimize önemli katkılar vererek ülkemize katma değer sağlayacak ürünlere erişilmesi hedeflenmektedir. Dünya çapında önemli yer edinmiş firmalardan teknoloji transferi sağlayarak, hem yerli firmalarımızı daha yetkin hale getirmek hem de kurulacak olan yeni şehir hastanelerimizde de yerli ürünlerimizin kullanımını sağlamak amacıyla ilgili kamu kurumlarımız ve firmalar ile görüşmelere devam edilmektedir. Ayrıca komite gündeminde sarf malzemelerinin yerelleştirilmesi çalışmalarına da başlanmış olup, Cazibe Merkezleri Programı ile birlikte belirlenen illerde bu ürünlerin üretiminin yapılmasına yönelik çalışmalar da devam etmektedir.”