Vicdanınız hiç mi sızlamıyor? Ş

öyle başlamışım 18 Mart 2012’de Sabah Pazar’da yayımlanan yazıma: “Suriye sınırındayız. Son 48 saatte çoğu kadın, çocuk ve yaşlı, 2 bine yakın Suriyeli, sınırı geçerek Türkiye’ye sığındı. Bu sayının gelecek günlerde daha da artacağı kesin.”

Hatay’da kurulan kamplardan bazılarına Angelina Jolie’den sonra ilk giren gazetecilerden biriydim. O günlerde mülteci sayısı 15 bin civarındaydı.

Bugün milyonlardan söz ediyoruz. Sadece kamplarda yaşamayan insanlardan söz ediyoruz.

Yıllar geçiyor, sayılar ve durumlar değişiyor ama medyamızın yabancılığı değişmiyor. Halen tedavisini SGK karşılıyor.”

“Suriyeliler Antep’te vatandaşlık kuyruğunda.”

“Suriyeliler turistik tesislere ücretsiz giriyor.”

“Ankara’da Suriyeliler ile mahalle sakinleri kavga etti.”

Bir değil, beş değil böyle yüzlerce söylenti var.

Araştırdığımızda kimi ana akım medya kuruluşları tarafından gündeme getirilen kimi de sosyal medyanın zehirli diliyle yayılan

Ama nafile... Gerçek ayakkabılarını giyene kadar yalan çoktan dünyayı dolaşıyor. Kötülük, bozgunculuk, acımasızlık yaygınlaşıyor.

Fakat unutmayalım. Sorun sadece sahte ve yalan haberlerde sanırsak yanılırız. Doğru gibi görünen haberlerde kullanılan dil de en az o kadar yıkıcı.

Merak edenler SETA’nın 2015’te İbrahim Efe’ye hazırlattığı Türk Basınında Suriyeli Sığınmacılar raporuna bakabilirler.

Kimi medya organları var ki yaptıkları her haber mültecilerin çevresine örülen tehdit algısı duvarında bir tuğlaya dönüşüyor.

İstatistikler bunu desteklemediği halde suç ve suçlulukla mülteciler arasında doğrudan bağ kuruluyor. Hırsızlık, gasp ve cinayet olayları kolaylıkla mültecilerin üzerine yıkılıyor. Toplumdaki her türlü kötülüğün müsebbibi onlarmış gibi gösteriliyor.

Mültecilik korkaklıkla, şiddetle, belirsizlikle, uyumsuzlukla ve kaosla özdeşleştiriliyor; korku ve panik oluşturmayı amaçlayan bir haber bombardımanına dönüşüyor.

Mülteciler hakkında yapılan haberleri dikkatlice okuyun. Onlardan birer birey gibi değil de yığın gibi söz edildiğini görürsünüz. Çok sıra dışı bir olay yaşanmadığı sürece isimlerden değil sayılardan söz edilir. Özellikle Ege’de ve Akdeniz’de boğulanlar mevzubahis olduğunda.

Onları kimse temsil etmez, onların kendilerini temsil etmelerine izin verilmez. Ne yaşadıkları, ne düşündükleri, ne hissettikleri kimsenin umurunda değildir.

Bir mikrofon uzatanları yoktur. Hoş, olsa da, söylediklerini, konuştukları dili, kültürlerini bilecek, anlayacak uzman gazetecilerimizin sayısı bir elin parmaklarını geçmez.

“Gözlerine bakınca anlıyoruz onları” aymazlığıyla yürütülür işler. Hakikatte onlara bırakın insan olmayı, herhangi bir canlı ya da cansız bir varlık kadar değer verilmez.

Cevap hakkına saygı gösterilmez. Haberler tek taraflıdır. Adil ve dengeli değildir.

Kadınları ve çocukları aşağılayan sözler, ırkçılık, nefret söylemleri fikir ve ifade özgürlüğü değildir.

Gazeteler bu neviden lafları sanki hava durumundan bahsediyormuşçasına fütursuz yayımlayamaz. Yayımlarlarsa işlenen suçlara ortak olurlar.

Bir politikacı “Suriyeli genç erkekler sahillerde kızlarımıza sarkıntılık ediyor” diyor, bazı gazeteler bunu manşet yapabiliyor.

Bir şarkıcı “Hırsızlık, gasp, bıçaklama haberlerinden bıktık, Suriyeliler evine dönsün” diyor; bazı internet siteleri bu safsatayı köpürtüyor.

Bir yere beş, on, yüz ya da iki yüz yıl önce gelmiş olmanın kendini her şeyin hâkimi yaptığını zanneden bu kibir; akıldan ve mantıktan yoksun bu ırkçılık, bu genellemeler, bu deli saçmaları birer gerçek ya da fikir değildir.

Bunların reklamını yapmak da medyanın görevi değildir. Ancak eleştirmek ve yanlışlığını göstermek için değinilebilir.

Bir başka hatamız da mültecilerin yaşadığı sorunlara dikkat çeken daha fazla haber yapmanın toplumdaki duyarlılığı artıracağını sanmamız.

Araştırmalar bunun doğru olmadığını gösteriyor.

Bilgi bombardımanı insanları yoruyor. Haberlerde kullanılan dilin farklılaşması gibi aynılaşması da konuyu sıradanlaştırıyor.

İnsanları misafirperverlikten uzaklaştırıyor; merhamet yorgunluğuna yol açıyor, empati kurmayı zorlaştırıyor. “Artık yeter” noktasına getiriyor.

Fazla bilgi arzının, siyasi nedenlerle ya da güvenlik kaygılarıyla mülteci meselesini takıntı haline getirmenin de böyle sakıncaları var.

Velhasılı kelam yükümüz ağır, sorumluluğumuz büyük. Mülteci