Şeref OĞUZ
Gelecek bilinmezdir. Ancak kestirilebilir. Hele ki onu siz inşa ediyorsanız... Bunu da biz projeksiyon, tahmin gibi kelimelerle ifade ediyoruz.
Bilinmezlik “mutlak” olunca, her tahmin “hata” içerir. Hata içeriyor diye geleceği tahminden vazgeçmeyişimiz de
“yarın ne olacak?” merakının dayanılmaz cazibesine dayanır. Günde 2.1 milyon kahve falı boşuna açmıyor halkımız...
Aslında her gelecekçinin (futu- rist) tutmayacak bir tahmini vardır. Bırakın falcılık tekniklerini, önümüzdeki dönemin bütçesini planlayanların dahi çuvallamasına, “öngörülemeyen gelişmeler” yol açar.
Şu sıralar Türkiye’nin geleceğine dair pek çok projeksiyon yayınlanıyor. 2023’e dair “hedef” haline getirdiklerimiz de bir nevi tahmin aslında. Goldman Sachs’ın 2035, 2050 dünyasına dair araştırmalarını inceledikçe, Türkiye’nin ilk 10’da aldığını görüyorsunuz.
Gelecekçilerin kullandığı onlarca yöntem içinde “en az saçmalayanı” diye biri yok. Karmaşık modeller ve yoğun algoritmaların ıskaladığı gerçeği bazen bir tarotçu veya kristal küreye bakan falcı, daha isabetli görebiliyor. Burada sorun, araştırmanın zaten “muğlak” özrüne rağmen, beklenti yönetiyor olmasıdır.
Hatırlıyorum 1982’de tahmin modelleriyle yoğunlaştığım doktora dönemimde, henüz siyah beyaz yayın yapan 7R7’nin renkli yayına geçişine dair bir araştırma incelemiştim. Her yer sayfasından denklem salkımı gibi matematik taşan bu bilimsel(!) çalışma, önümüzdeki 10 yıl içinde TRT yayınları içinde renkli oranının %50’ye varacağını söylüyordu.
Sonuç: Ertesi yıl TRT %100 renkli yayındaydı. Çalışmanın öngöremediği, teknolojideki kırılma idi ve doğal olarak çuvallamıştı. Zira geleceği tahmin ederken Parmenides körlüğü yaşamış, bugünü dönüştürmeden, dünün seyrini yarına taşımıştı.
Türkiye için “10 yıl içinde uçacak” tahmini, yüzlerce (siyasi, ekonomik, çevre, şartlar, savaş, yenileşim, doğal kaynak vs) fırsatın oluşturacağı kırılmaya göre şekillenecektir. Fırsatlar gelirken ve önü kesilerek yakalanıyor. Bunu sağlarsak Türkiye, daha erken bu konuma gelebilir. Ancak fırsatı göremez ve ardından koşarsak, “uçmayı” çok uzun yıllar beklemek zorunda kalırız.
Yağmur duasına çıkılacakmış. Koca köyden ancak bir çocuk yanına şemsiye almıştı... Bizim 2023 duamıza önce bizim inanmamız, sonra da buna dünyayı inandırmamız, küreye anlatmamız şart! Tek kişinin gördüğüne “ortak rüya” denmiyor zira...
Yeni yıl bize ne getirecek? 2018, ona dair biz ne bekliyorsak, başımıza onu getirecek. Yenikapı Ruhu ile bakanın başına da... Kendi ülkesine haince bakanın başına da... Benim inandığım, Türkiye’nin 2018’lerden başlayan süreçte “ufukların efendisi” olacağıdır. Mutlu yıllar dilerim.
seref.oguz@sabah.com.tr