Yunanistan’da Türk vakıfları
YABANCI araştırmacılar Anadolu’daki kiliseler ve kilise vakıflarıyla ilgili yıllardan beri araştırma yapıp, kitap yayınlıyorlar. Biz imparatorluğun elimizden çıkmış topraklarındaki vakıflarımızla ilgili çok laf etmemize rağmen çok az eser yayınladık.
IRCICA yani İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi Balkanlar’daki vakıflarımızla ilgili önemli eserleri arka arkaya yayımlamaya başladı. Halit Eren’in başkanlığını yaptığı IRCICA, Kudüs’le ilgili daha önce üç cilt halinde “Balkanlar’da Osmanlı Vakıfları: Vakfiyeler, Bulgaristan” isimli eseri yayınlamıştı. Şimdi ise beş cilt halinde Yunanistan vakfiyelerini neşretti.
“Balkanlar’da Osmanlı Vakıfları: Vakfiyeler, Yunanistan” isimli eseri Halit Eren-Mustafa Oğuz ve Zekai Mete yayına hazırlamışlar. Yunanistan’la ilgili 475 Türkçe 12 Arapça vakfiye yayınlanmış. Eserde vakfiyelerin Türkçe, Arapça ve İngilizce özetleri verildikten sonra vakfiyenin çeviri yazısı konulmuş. Vakfiye Arapça ise Arap harfleriyle dizilmiş. Eserin dört cildi vakfiye çevirilerini, beşinci cildi ise vakfiyelerin görüntülerini ihtiva ediyor.
Osmanlılar, ilk fetihlerden itibaren vakıf kurarak Türk-İslam medeniyetini Balkanlar’a taşıdılar. Vakfiyeler şehirlerin gelişimine vakıfların etkisini ve vakıf kurucularının ailelerinin asırlar boyunca bölgeye katkılarını ortaya koyuyor. Atalarımız Yunanistan’da Alasonya, Anabolu, Andrussa, Arkadya, Atina, Avrethisarı, Balyabadra, Benefşe, Çatalca, Dedeağaç, Demirhisar, Dimetoka, Drama, Eğriboz, Florina, Gastuni, Gördüs, Grebeni, Gümülcine. Hanya, İnebahtı, İskeçe, İstanköy, Kalamata, Kalavrata, Kandiye, Kareferye, Kavala, Kesriye, Koron, Laşid, Limni, Margliç, Midilli, Modon, Narda, Pravişte, Preveze, Resmo, Rodos, Sakız, Sarışaban, Selanik, Serfice, Siroz, Sofulu, Tırhala, Tripoliçe, Vodina, Yanya, Yenice-i Karasu, Yenice-i Vardar, Yenişehir-i Fener ve Zihne gibi 54 yerde vakıf kurmuşlar. Bu eser Osmanlı döneminde Yunanistan üzerine araştırma yapacaklar için vazgeçilmez bir kitap olacak.
Yunanistan’da bugün yok edilmiş Tük-İslam eserlerini ve medeniyetini ortaya çıkaran bu eseri hazırlayan IRCICA yöneticilerini ve hazırlayanları tebrik ediyoruz.