Yeni dünyada Türkiye ağırlığı
BRICS liderleri ABD’yi ve ticaret savaşlarını eleştirdi ve yeni bir dünya düzeni önerdi. Bu dünyada Türkiye hem kilit rol oynuyor hem de oyun kurucu statüsünde
Güney Afrika’dayız. Johannesburg’daki BRICS zirvesinde liderlerin dilinden şekillenen yeni dünya tehdidi; ticaret savaşları ve bunun uluslar üzerindeki etkileri dillendiriliyor. Liderlerin ortak bildiri başlığı şöyle; Ticarette tek taraflılık ve korumacılıkla savaşacağız.
Ticaret savaşıyla savaş bildirisi bu aslında… Daha doğrusu barış için savaş. Barış derken, bizim de dillendirdiğimiz “kazan/kazan” prensibiyle insanlığa hizmet eden ekonomi ve işbirliklerini yeniden tesis etmek. Yeniden diyorum zira ABD bu barışı bozdu. Bozmakla kalmayıp, önüne gelene bir tekme şımarıklığındaki haydut çocuk gibi dünya barışını risk altına sokuyor.
Bildiriye bakıyoruz; BRICS liderleri, ‘Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) kuralları doğrultusuna açık, kimseyi dışarıda bırakmayan ve çok taraflı bir ticaret sistemini desteklediklerini’ söyledikleri bir bildiri bu… Metne bakınca, isim vermeden ABD Başkanı Donald Trump’ın vergi silahıyla giriştiği yıkıcı uygulamalara yer verilmiş; “Çok taraflı ticaret sisteminin benzeri görülmemiş tehditlerle karşı karşıya olduğunu görüyoruz. Açık bir dünya ekonomisinin önemini vurgulamak istiyoruz.”
Zirvenin derdi bununla da sınırlı değil kuşkusuz. Su kaynakları, tarım, bölgesel havacılık, teknoloji ve dijital ekonomi gibi alanlarda hükümetlerarası işbirliği öngören çeşitli anlaşmalar da bu zirvenin kazancı olarak karşımıza çıkıyor.
Trump’ın “dolardan başka para düşüneni yakarım” yaklaşımı, ABD’nin haydutluğunu sergilediği coğrafyalarda, yeni ittifakların arayış ve inşasını da hızlandırmışa benziyor. Yeni dünyada mevcut kurumlar önemini kaybederken yenileri filizleniyor. Trump’ın güç kaybına güç aşısı gayretleri süredursun, bu yeni kurumlar hayatımıza girmeye başladı bile.
Misal buraya özel davetle geldiğimiz BRICS zirvesinde Türkiye, çok özel bir öneme sahip. Zira güç dengelerinin sürekli değiştiği ortamda ülkemiz, bu güç trafiğinin tam ortasında ve karar noktalarında…
9 yıl önce başlayan krizden bu yana geçen süre, böylesi belirginleştirmede yeterli olmasa da yok değil. Mesela eskisi gibi gürleyemiyor, gürlese de yağamıyor. daha etkin hale geliyor. Dünya üretiminin 3’te 2’sini elinde tutan zenginler, ile başlayan sonra ve yakın gelecekte halini alacak olguyla baş etmek için beyhude uğraş veriyor. eşdeğeri olan çökmesi ardından kendine iş arar durumda. Çocuk pornosu, kara para aklama, uyuşturucu mücadelesiyle uğraşıyor. Eurosu’nun derdinde, birliğini koruma telaşında. çoktan istatistik yığını haline geldi. kemer sıkma işinden çıktı, varlığını sürdürebilmek için başladı. ise küresel kriz ölçeğinde çoktan oldular. Yetmedi, yeni yetme kısaltmalar girmeye başladı hayatımıza; ile başlayan süreçte; (Kolombiya, Endonezya, Vietnam, Mısır, Türkiye, Güney Afrika), (Meksika, Endonezya, Güney Kore, Türkiye), (Vietnam, Endonezya, Türkiye, Arjantin), ŞANGAY BEŞLİSİ (Çin, Kırgızistan, Rusya, Kazakistan, Tacikistan) ve diğerleri…