Avrupa’nın krizi
adece bizim bölge miz değil, tüm dünya büyük sarsıntılar geçiri yor. İngiltere’de Brexit sancı sı var. AB’den ayrılma kararı aldılar ama bunu nasıl yapa caklarını bilmez haldeler. Hükümet ayrılma planı hazır ladı. Dört bakan istifa etti. Böyle bir ayrılık anlaşma sının İngiltere’nin ulusal çıkarları na uygun olma dığını düşünü yorlar.
Başbakan Teresa May’in planını kimse beğenmedi.
AB’ye fazla taviz verildiğini düşü nüyorlar. Çünkü plan hem ekono mik yükümlülük ler getiriyor hem de İngiltere’nin AB’den bütü nüyle kopmasını engelliyor. Bu nedenle de İngiltere hem Avrupa’nın nimetlerinden faydalanmıyor hem de kül fetlerine katlanacakmış gibi bir görüntü çıkıyor. Özellikle Kuzey İrlanda meselesi çözü lebilir gibi durmuyor.
Hükümetin planı şimdi Parlamento’da oylanacak. Genel kanaat onay alamaya cağı yönünde. May hüküme tini zor günler bekliyor. Eğer Parlamento’dan onay çık mazsa bir ay içinde yeni bir planla gelmesi lazım. Ancak bir ay içinde yeni bir pla nın çıkmasını da kimse bek lemiyor. O zaman geriye iki sonuç kalır.
<a 0ay hükümeti düşer ya da devam etse bile “anlaşmasız ayrı lık” mecburiyeti doğar. Anlaşmasız ayrılık demek 29 Mart 2019’da İngiltere’nin öyle ya da böyle AB’den ayrılması demek. Çünkü referandum sonucuna göre bu tarihte ayrılma sürecinin başlaması gerekiyor. Eğer bir plan ortaya çıkmaz veya İngiltere kendi kabul ettiği bir planı AB’ye kabul ettiremez se o zaman anlaşma olma dan kopma gündeme gele cek.
Bu durumu da ne İngiltere ne de diğer Avrupa ülkeleri arzu ediyor. İngiltere tüm AB ile ilişkileri aniden koparmış olacak ve hazırlık süreci olmadan ortalık karı şacak. O zaman ayrılış süre cinin yükümlülüklerini yeri ne getirmek istemeyecek. AB ise tedirgin. İngiltere ani den kopar ve yükümlülükleri yerine getirmezse bu AB’nin prestiji ve varlığı adına büyük darbe olur. Ayrılma ihtima li doğabilecek diğer ülke ler için de kötü bir örnek haline gelir. Bu nedenle Fransa ve Almanya başta olmak üzere AB’ye sahip çıkan ülke ler böyle bir ayrı lışa şiddetle karşı. Ancak taviz de verecek gibi dur muyorlar. Çünkü taviz de benze ri teşvikler yara tabilir.
Anlaşmasız ayrılık durumunda AB için tek seçenek kalır. İngiltere’ye karşı yaptırım kararı almak. Bu da bambaşka bir dün yaya adım atmak anlamına gelir. AB’nin böyle bir yaptı rımı sürdürebilme kapasitesi zaten tartışma konusu. Ama taviz verildiğinde de haya ti bir sorun doğabilir. Brexit kötü bir örnek oluşturabilir. Ama şu çok açık. AB uygun adım bir krize doğru gidiyor. ABD’nin zaten artık destek vermediği ve korumadığı AB güvenlikten siyasete her alan sıkıntılı.
İngiltere’nin ayrılması Fransa’yı tek askeri güç yapı yor. Almanlar bunu kabul edecek mi? Ama bir Avrupa ordusu kurulma fikri de kim senin aklına yatmıyor. En başarılı oldukları dönemde bile kuramadıkları bir ordu yu bugün kurmaları mümkün değil. Almanya kendi başına silahlanmaya kalksa bunu da Fransa kabul etmeyecek. O zaman ABD’nin yokluğunda Almanya için Rusya faktörü daha fazla devreye girebilir. Alman Rus yakınlaşma sı kimseyi şaşırtmasın. Bunun da geri dönülemez sonuçları olur.
Şimdilik bunlar herke se uzak ihtimal gibi gele bilir. Ancak Avrupa bu atalet halini sürdürürse o krizli günler göz açıp kapayıncaya kadar kapı ya dayanacaktır.