MUTFAKTAN TOPRAĞA DÖNÜŞÜM “Yöntem”belli hedef Sıfır Atık
Atıkların kaynağında doğru bir biçimde yönetilmesi için Türkiye’yi kompost cihazları ile tanıştıran Yön Temizlik firması ile organik atıkların dönüşüm yolculuğunu firmanın Ar-Ge ve İş Geliştirme Sorumlusu Mehmet Kubilay Er ve Çevre Mühendisi Aybike Mısır
l Cihazlarınız ile ortaya çıkan kompost tam olarak nedir?
Kompost sebze/meyve atıkları, yemek artıkları, park/bahçe atıkları, çay/kahve posaları vb. biyobozunur maddelerin oksijenli ortamda mikroorganizmalar tarafından biyolojik olarak parçalanması sonucu ortaya çıkan toprak iyileştirici maddedir.
Organik atıkların nemli ve oksijenli ortamda mikroorganizmaların yardımı ile bozunarak toprak şartlandırıcı malzemeye dönüşmesi olayına kompostlaştırma denilmektedir. Kompostlaştırma sürecinde, organik madde, stabil organik kütle oluşuncaya kadar önce hızlı, daha sonra yavaş bir hızla ayrışır. İkinci kademe sonrasında yavaş ayrışan organik maddeler stabilize olur ve olgunlaşırlar.
l Kompost cihazlarını neden kullanmalıyız?
Doğada biyobozunur atıkların dönüşümü yavaş bir biçimde gerçekleşir. Sıfır Atık projesi kapsamında kullanılan kompost cihazının çalışması ile ise bu süreç mikroorganizmaların çalışmaları için uygun şartlar meydana getirildiği için hızlanır ve 4 hafta gibi bir sürede nihai kompost elde edilebilir. Sıfır Atık Projesi kapsamında kullanılan Yöntem 100 ve Yöntem 200 Kompost Cihazları kompostlaştırma sürecinin hızlandırılması için otomatik parçalama ve karıştırma sistemine sahiptir.
Kompost cihazlarının kullanımı ile ortaya verimli bir katı atık yönetim sistemi çıkmaktadır. Kütle hacim oranı çok daha yüksek olan ıslak biyobozunur atıklar başarı ile kaynağında ayrı yönetildiği takdirde geriye kuru yapıdaki temiz, kaliteli, sıkıştırılabilir ve kolay işlenebilir ambalaj atıklarını da içeren “karışık değerlendirilebilir atıklar” kalmaktadır. Toplama organizasyonunu olumsuz etkileyecek ıslak yapıdaki biyobozunur atıkların kaynağında yönetilmesi ile de kaliteli kompost elde etmek mümkün olacaktır.
l Kurumlarda kullanılan sanayi tipi cihazların çalışma sistemini detaylandırabilir misiniz?
Kompost makinesinde, yemek hazırlığı esnasında ve yemek sonrasında ortaya çıkan gıda atıkları, çay ve kahve posaları gibi her türlü biyobozunur gıda artıkları önce makineye ait parçalayıcı haznesinde fiziksel olarak parçalanıp sonra makine gövdesi içindeki oksijenli ortamda mikroorganizmalar vasıtasıyla belirli bir sürede biyolojik olarak parçalanarak komposta dönüşmektedir.
Makinenin hazneleri arası ürün geçişinin otomatik dönen kollar sayesinde olması ile insan müdahalesi minimuma indirilerek operasyonun önemli ölçüde kolaylaştırılması sağlanmaktadır.
Makine; parçalayıcı haznesi, kompostlaşma aşamasında ürünü belirli periyotlarda karıştırarak havalandıran kompostlaştırma haznesi, kompost ürünün olgunlaşması için bekletildiği olgunlaşma haznesi ile kompakt bir yapıya sahiptir.
Biyobozunur atıkların herhangi bir yere taşınmadan oluşum yerlerinde kompost ürüne dönüştürülmesini sağlayan kompost makinesi sayesinde atıklara kaynağında çözüm sağlamaktadır.
l Belli periyotlar dediniz. Ne kadar atık atarak ne kadar kompost üretebiliyoruz?
Kompost makinesi, besleme ve olgunlaşma haznesi olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. İlk aşamada süzülen, tartılan ve içeresine talaş ilave edilen atıklar, besleme haznesinden cihaza verilmektedir. Besleme haznesinde bulunan parçalama bölümünde parçalanan atıklar, daha sonra kompostlaştırma haznesine geçmektedir.
Örneğin; Yöntem 400 modelimizin kapasitesi günlük 400 litre atık olup, cihaza 15 gün boyunca sürekli besleme yapılmaktadır. 15 günün ardından atıkların olgunlaşma haznesine aktarımı yapılmaktadır. Kompostun olgunlaşma haznesine aktarımından sonra başlayan 15 günlük zaman diliminde besleme haznesinde besleme devam ederken, diğer haznedeki kompostun olgunlaşma süreci tamamlanmış olmaktadır. Yöntem 400 cihazımıza aylık ortalama 8 ton atık beslenmekte olup, toplam 1 aylık süreç sonunda beslenen atığın muhteviyatına göre 1,5 - 2 ton arasında kompost üretilebilmektedir. Yön Temizlik firması olarak her kurumun ve her hanenin ihtiyacını karşılayacak boyutta cihaz üretmekteyiz.
l Atıkların kaynağında yönetilmesinin kurumlar için faydaları nelerdir?
Cihazlarımızı kullanan kamu kurumları ve özel kurumlarda elde edilen kompost ürünü, bahçede ve diğer kullanım alanlarında toprağı güçlendirmek, organik maddece zenginleştirmek amacıyla kullanılmaktadır. Ancak en önemlisi organik atıklar çöpe atılmamakta, normal şartlarda çöpe atılıp yakıt harcanarak düzenli depolama sahalarına gönderilecek olan atıklar kaynağında verimli bir biçimde değerlendirilmektedir.