Siz hiç 13 bin yıllık buğdaydan ekmek yediniz mi?

İnsanoğlunun tarım yapmaya ilk kez 13 bin yıl önce Mezopotamya’da başladığını biliyoruz ama ne yazık ki bu topraklarda sahibi olduğumuz yerel tohumları yıllar içinde kaybettik. Gıda güvenliği konusu daha çok gündeme gel meye ve genetiğiyle oynanmamış tohum ların kıymetini anlamaya başlayınca Türkiye çapında yerli tohum seferberliği de başladı.

En son geçen yıl Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, jürisinde yer aldığım Tarım ve Orman Bakanlığınca düzenlenen ‘Girişimci Kadın Çiftçiler Ödül Töreni’nde Ata tohumu seferberliğinde kadınlardan destek istemiş ve “Tohum, gıda kali tesinin başladığı yerdir. Bu nedenle de sağlığın başıdır. Ne kadar güve nilir ve kaliteli tohumunuz varsa, gıdanız da o derece sağlıklı olur. Yerli tohumun peşine düşelim ve bu alanda devletimizin milli seferberli ğine katkı yapalım” demişti.

Yerel tohumun peşine düşme konu sunda en güzel haberler Mardin’de harikalar yaratan Şef Ebru Baybara Demir’den geliyor. Geçen hafta gönder diği ekmeğe bir not iliştirmiş ve elimde tuttuğum ekmeğin tam 13 bin yıllık bir geçmişi olan Mezopotamya’nın en eski buğdayı ‘sorgül’ ile hazırlandığı nı yazmıştı.

Sahiden bugün böylesi özgün ekme ğe ulaşmak pek mümkün olmadığından, beyaz ekmeğin de zararları anlatılıp dur duğundan, çareyi topyekün ekmekten uzaklaşmakta bulanlar çoğalıyor. Oysa genetiği oynanmamış buğday ile yapılan ekmeğin ne kadar faydalı olduğunu hepi miz biliyoruz.

Cercis Murat Konağı’nda kadın ları bir araya getiren ve Mardin’in lez zetli yemeklerini yerli ve yabancı turist lerle buluşturan Ebru Baybara Demir’in yürüttüğü Topraktan Tabağa Projesi, Sorgül buğdayını yeniden canlandır mayı planlıyor. Projeye Tarım Orman Bakanlığı, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü des tek veriyor. Geçen yıl proje kapsamın da 70 kadın çiftçiye iyi tarım uygu lamaları eğitimi verilmiş ve sorgülün 102 dönüm arazide ekimi gerçekleştiri lerek tamamı tohumluk 20 ton buğday elde edilmiş.

Ebru Baybara Demir, proje kapsa mında öncelikle Mezopotamya’da kay bolmaya yüz tutmuş envanterde kayıt lı (GAP Tarım Araştırma Enstitüsü’nden alınan bilgi ve numunelere istinaden) 11 buğday beş tanesinin tohumları buluna rak kayıt altına alındığını söylüyor. Demir ayrıca bölge insanlarının kültürel becerile rini ekonomik faydaya dönüştürmelerini sağlayacak fırsatlar ve alanlar yaratmayı da amaçladıklarını ve farklı alanlarda pek çok atölye açtıklarını da anlatıyor.

Öğreniyorum ki geçen yıl elde edi len 20 ton Sorgül Buğdayı bu yıl 650 dönüm toprağa ekilecek ve tamamı tohumluk olarak üretilecek. 70 kadın çiftçiyle başlayan projenin şu anda 310 çiftçi kadına ve 24 de kadın mühendise ulaştığını öğrenmek pek güzel. Ebru Baybara Demir, “Tarım 13 bin yıl önce bu topraklarda buğ dayla başladı. Şimdi biz bir avuç Mezopotamyalı kadın, bir avuç tohumla tarımı bu topraklardan yeniden dünyaya anlatmaya niyet ettik” diyor.

Türkiye’nin kadınların üzerinden refah seviyesini yukarı çıkaracağı apa çık değil mi? İşte o nedenle Anadolu’nun kadınlarının yolu hep açık olsun.

selale.kaGak#sabah.com.tr