Gramofon ilericiliği
Lenin, Beethoven severmiş, en çok da “$SSassiRnata” sonatını... Hitler’in Wagner tutkunu olduğu bilinir.
Ama Stalin halk türküsü dinlerdi, en çok da “1a 6RSkaK 0anourii”... Mançurya Tepelerinde... “7iKa Yakruk sRSki Sakrili mJlRi”... Çevre sakin, tepeler hüzün dolu...
Amerikan baş kanlarının hangisi nin hangi besteciyi sevdiğini bilmiyoruz. Roosevelt “sZinJ” severdi de buna karşılık George W. Bush diye bir kıro Johnny Cash ya da John Denver mi dinlerdi, haberimiz yok.
Ama Atatürk’ün ne sev diğini, ne dinlediğini biliyoruz. Bilmesek de gerek basında gerekse “müzik marketlerGe” gözümüze soku yorlar zaten:
Yanık Ömer... Vardar Ovası... Aliş’imin Kaşları... Safiye Ayla... Müzeyyen Senar...
★★★
Bir soru sormuştum, cevap alama mıştım: Türkiye’yi en “raGikal” biçimde Batılılaştıran, hatta bir ara radyoda “ala turka müziğin” çalınmasını bile yasakla yan büyük önder, kendisi niçin Batı müzi ği dinlemiyordu?
Buna alabildiğim cevap “zeYkler Ye renkler tartışılmaz”dan ibaret oldu ama bu bir cevap değildi.
Herkes bu çelişkiyi “J|rmeme\i” ter cih ediyordu!
Çok şık giyindiğini ve hanımları tan goya kaldırdığını biliyoruz ama Carlos Gardel mi tercih ederdi Seyyan Hanım mı, bilmiyoruz.
Dönemin Fransız ya da Alman sanat çılarından hangisini tercih ederdi? Maurice Chevalier mi, Zarah Leander mi? Niçin kimse yazmamış? Tavuklu börek, sulu omlet ve İtalyan soslu makarna sevdiğini bile yazan ayrın tı tutkunları niçin bu konuya bir açıklık getirmiyorlar? (Kaldı ki o İtalyan sosun domatesli mi kıymalı mı olduğu da karan lıkta kalan bir konudur.)
Hiçbir yerde Atatürk’ün “klasik Batı müziği” sevdiğine ve dinlediğine dair tek bir satır okumadık. Laf aramızda, “KaIiI Batı müziği” dinlediğini de okumadık.
Celal Bayar’ı biliyoruz, onun tercihi Gönül Yazar.
İnönü’yü de biliyoruz, klasik müzik konserlerini kaçırmazdı, en çok sevdiği çalgı da viyolonsel...
Ben de severim. Ama bu beni İnönücü yapmıyor.
Schubert severim ama bu beni solcu ya da sağcı da yapmıyor.
★★★
Kırk sekiz yıldır tanıdığım, bir dönem içtiğimiz su ayrı gitmeyen, sonra haya tın ve politikanın bizi ayırdığı Rutkay Aziz, cumhurbaşkanımızın Mozart ve Beethoven dinlemesini istiyor. (Bira içme sini isteyen de çıktı.)
Kendisini bu bestecileri bir tek kere dinlerken görmüşlüğüm duymuşluğum yok.
İki şey merak ederim.
Bir: Atatürk’e de aynı eleştiriyi yönelt meye sıkar mı?
İki: Ovacık Belediye Başkanı’na da Kurt Weill ya da Hans Eisler dinlemeyi tavsiye edecek mi? Meşrep itibarıyla...
Prokofiev ya da Şostakoviç de olur lan.