‘Kuşak-yol’ için zor günler
Çin’in ‘kuşak-yol’ projesi, son iki yıldır küresel ekonomi-politik çevrelerin gündeminden düşmüyordu. 2060 ile 2100 arasında 42 trilyon dolardan 63 trilyon dolara çıkması beklenen küresel ticaret Kacminin, 2100 yılında 4,9 milyar insanın yaşayacağı Asya ile 4,4 milyar insanın yaşayacağı Afrika’da yoğunlaşacağı aşikar. Bu ölçüde mega bir gelecek adına, Çin, karadan, denizden ve havadan geniş çaplı ve çok sayıda merkezden yürütülecek mega bir ticaret koridoru oluşturmanın peşinde koşuyor, doğal olarak. Bu da, Çin açısından, Myanmar, Hindistan, Pakistan, İran, Rusya, Türkiye ile derinleştirmesi gereken ilişkilerin yanı sıra, Körfez Bölgesi ve Afrika Ülkeleri ile çok yönlü projeler üretmesini gerektirmekte.
İlginçtir, Çin’in bu ölçüde ‘mega bir gelecek’ için zenginleştirilmiş ilişkiler kurma gayreti gösterdiği tüm ülkeler, bu dönem ciddi bir ‘abluka’ yaşıyor. Yıllar öncesinde, Türkiye’nin kendi kara sularından ve boğazlardan geçişine izin vermesi nedeniyle ABD ile ilişkilerinin gerildiği ünlü ‘Varyag’ uçak gemisini, o günlerde Çin ‘yüzen casino’ yapacağını ifade ederek Ukrayna’dan satın almıştı. Sonrasında, Çin’in Varyag’ı modern bir uçak gemisine dönüştürdüğünü gördük. Derken, iki hafta önce, ismini Varyag’dan Liaoning’e dönüştürdüğü ilk uçak gemisini, Çin’in Pakistan’a satmaya hazırlandığı haberleri sızdı. Bir de, kasım ayında, Pakistan’daki Çin konsolosluğunun yakınlarında büyük bir bombalı saldırı gerçekleştiğini unutmayalım.
Tüm bu detaylara, yine iki hafta önce, İran’ın İslam Devrimi’nin 40. yılını kutlarken ve Hindistan’ın Keşmir bölgesinde düzenlenen saldırılarda çok sayıda İran ve Hint askeri öldürülmesini ve saldırıların ardından her iki ülkenin de Pakistan’ı hedef alan açıklamalarda bulunmasını ekleyin. Ve son olarak, bitirdiğimiz hafta ise, Pakistan ve Hindistan’ın birbirlerinin savaş uçaklarını düşürerek, 4. kez sava
gelmelerini not alın. İran, Pakistan ve Hindistan’ın adeta savaşın eşiğinde olması; açık ve net Çin’in kuşak-yol projesi için oluşturmak isteyeceği işbirliğini dinamitleyen bir tablo. Pakistan’ın Cumhurbaşkanımız EKONOMİ-POLİTİK Erdoğan’a çağrıda bulunması da, Erdoğan’ın liderlik gücü açısından uluslararası çevrelerce bir kez daha not alındı.
Aynı zamanda, kuşak-yol projesinin ciddi mesafe almasına bağlı olanak, küresel ekonomi-politiğin sıklet merkezinin ‘Atlantik’ten ‘Asya-Pasifik’e kayması sürecini de hayli geciktirecek bir gelişme. Hiç kuşkusuz, ABD’nin Asya-Pasifik’in küresel sistemde öne çıkışını geciktirecek her gelişmeye itiraz etmeyeceği uluslararası aktörleri şaşırtmayacaktır. Bu arada, ‘Uygur Türkleri’ başlığı nedeniyle Türkiye-Çin ilişkilerinin gerildiğini de not aldığımızda, işler daha da karmakarışık bir hal alıyor. İlginçtir, Atlantik kanadının önde gelen ülkeleri ve medyası, Uygur Türkleri’ne yönelik haberleri sürekli olarak, ‘Türkiye neden tepki vermiyor’ söylemi üzerinden yürüttüler aylardır. Çin ise, ‘yumuşak karnı’ olan bu meselede de, Türkiye ile ilişkilerini düzgün bir zeminde yönetmekte zorlanıyor. Bu arada, ABD-Kuzey Kore 2. tur görüşme ise başarısızlıkla sonuçlandı. Bu da Çin’in hamlesi mi acaba?