Osmanlı’dan bugüne ata sporları tarihi kitaplaştı
Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı’dan bugüne ata sporları ve uluslararası yarışmalara ilişkin belgeleri biraraya getirdi. Kitapta ilk kulüplerden, beden derslerine kadar bir çok konu işlendi
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’nca 16. yüzyıldan başlayarak, Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar Türkiye’deki spor faaliyetleri hakkında bilgiler içeren “Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı’da Spor” kitabı yayımlandı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişten sonra yeniden yapılanan Devlet Arşivleri Başkanlığı’nın yayımlanan ilk eseri olma özelliğini taşıyan kitapta, binicilik ve at yarışları, ok ve tüfek atıcılığı, avcılık, güreş, cirit, beden terbiyesi, kulüpler ve idman yurtları, olimpiyatlara ilişkin detaylar öne çıkıyor. Osmanlı Devleti’nin spora ilgisi ve bu kapsamda uluslararası spor organizasyonlarına katılımına ilişkin bilgilerin yer aldığı kitapta, Selim Sırrı (Tarcan) Bey’in 1912’de İsveç’te düzenlenen Olimpiyat Oyunları’na temsilci olarak katıldığına ilişkin belge dikkati çekiyor. Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal, gençlik yıllarından itibaren sporla profesyonel olarak ilgilenen ve bu ilgisini de her fırsatta çeşitli vesilelerle ifade eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da hazırlık aşamasından itibaren konuyla yakından ilgilendiğini ve kitaba sunuş yazarak, çalışmayı onurlandırdığını dile getirdi. Kitabın içeriğine ilişkin bilgi veren Ünal şunları söyledi: l Modern dönemde spor olarak adlandırılan ve bedensel hareketlerin tümünü içeren, gerek ulusal gerekse uluslararası yarışların konusu olan faaliyetlerin tarihi serüveni kitapta 139 belge grubunun çeviri yazıları ve özetleri ile ortaya konulmaktadır. Osmanlı Devleti’nin klasik çağında bedensel dayanıklılığı artırmak için ve askerliğe hazırlık amacıyla güreş, cirit, okçuluk, binicilik, atıcılık, avcılık faaliyetleri yaygındı. Tanzimat sonrasında ise Avrupa ülkeleri ile iletişimin artmasıyla jimnastik, yüzme, yelken yarışları, eskrim, futbol, bisiklet gibi spor dalları da eklendi l Ele alınan belgeler İstanbul fethinin hemen ardından ok talimi ile uğraşan ve bugünkü spor kulüplerinin tarihteki yansımaları olarak değerlendirebilecek spor tekkelerine ilişkin bilgiler de içeriyor. Güreşin efsane isimlerinden Adalı Halil, Kara Ahmet ve Kurtdereli Mehmet pehlivanlara ait belgeler var. 1899’da Paris’te yapılan güreş müsabakasında dünya birincisi olan Kara Ahmet’in Paris Belediye Meclisi tarafından 5’inci rütbede mecidi nişanı verilmesine ilişkin talep yer alıyor.
l İdman yurtları, izci kulüpleri ve genç dernekleri ile beden terbiyesinin yaygınlaştırılması amaçlandığını, sporun artık okulların eğitim müfredatına dahil edildiğini ve kız çocuklarının da bu derslerden istifadelerinin sağlanması için kadın beden eğitimi öğretmenlerinin tayin edildiğine dair belgeler ise Osmanlı modernleşmesinin hemen tüm sahalarda olduğu gibi spor alanında da gerçekleştiğini göstermesi bakımından önemlidir. Özellikle kız çocuklarının da eğitim ve öğretime dahil oluşlarının tarihi kadar, beden terbiyelerine de dikkat edilmesinin Osmanlı modernleşmesi adına güzel örnekler olduğunu düşünüyorum. AA