Lafı bile yetti
Son dönemde gıda fiyatlarında yaşanan fahiş artışlar vatandaşın da hükümetin de bir numaralı gündem maddesi... Hükümet fahiş fiyat artışlarına karşı kısa vadede tanzim satış noktaları ve ithalat, uzun vadede ise üretimi artıracak teşviklerle mücadele ediyor. Elbette, ithalat nihai çözüm değil... Hükümet geçiş dönemlerinde bu silahla vatandaşın uygun fiyattan gıdaya ulaşmasını sağlıyor. Muhalefet ise algı operasyonlarıyla oy devşirmeye çalışıyor. En son hükümetin fiyatlarda yaşanan artış nedeniyle piyasayı regüle etmek amacıyla 200 bin ton patates ithalatı için gümrük vergisini sıfırlamasının ardından bir bardak suda fırtına koparılmaya çalışıldı. Peki gerçek ne?
Türkiye’de patates üretimi yetiyor mu?
Türkiye’de yıllık ortalama 4 milyon ton patates tüketiliyor. Üretim ise 5 milyon ton. Bunun 600 bin tonu tohumluk patates üretimi olarak ayrılıyor. İhtiyacın yüzde 40’ı Niğde (%17), Konya (%13) ve Sivas’tan (%10) sağlanıyor. İlk hasat direkt pazara verilirken, temmuzdan sonra toplanan hasat NiğdeNevşehir’deki depolara gidiyor. Yıllık ortalama ne ne kadar?
Üretimin yaklaşık yüzde 80’i depolara gidiyor. Aylık ortalama 350 bin ton patates tüketiliyor. Ancak turist sayısındaki artışa göre tüketim yükseliyor. Kış sebzelerinde üretim düştüğünde de patatese olan talep artıyor.
fiyat bu yıl neden arttı?
2017’de 4.8 milyon ton patates elde edilirken bu yıl yüzde 5.2’lik gerilemeyle 4.5 milyon ton patates alındı. Üretim azalırken ihracatta artış yaşandı. İlk hasat da yağışlar nedeniyle sarktı. Fiyatlarda yukarı yönlü hareketi gören tüccar ise depodaki patatesin fiyatını artırdı. Patates kanseri adı verilen hastalık nedeniyle 21 ildeki bazı alanlarda ekim yasaklandı.
Sektör temsilcileri bu yıl üretimdeki düşüş nedeniyle bu farkı kapatacak ithalatın gerekli olduğunu vurguluyor. Üreticinin patatesini tarlada sattığını anlatan sektör oyuncuları, ithalattan üreticinin değil tüccarın etkileneceğini vurguluyor.
ACILEN ÜRETIM PLANLAMASI YAPILMALI
Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar, patates fiyatlarındaki oynaklığın giderilebilmesi için acilen üretim planlamasının yapılması gerektiğini belirterek,
“Üretici birlikleri kurulmadığı sürece fiyat sorunu olur” dedi. arada marketlerde satılan bazı ürünler ise hal fiyatlarının oldukça üstünde. Hal fiyatı 4 lira olan brokolinin marketlerdeki satış fiyatı 11 liraya, 4 lira olan salkım domatesin marketlerdeki fiyatı 10 liraya, 4.5 liraya çıkan iyi kalite bir pırasanın ise yerel marketlerdeki fiyatı 9 liraya çıkıyor. l l Taze soğan l Brokoli l Pırasa l Patlıcan 1. kalite l Patlıcan 2. kalite l l Patates 2. kalite l l Soğan 2. kalite 3-5 4-6 4-4.5
1.5-2 1.5-2 1.50-2 6.5-7.5 9-10 7-8
6-7 3.5-4.5 4-4.50 FIYAT DEPODA
2 LIRAYA GERILEDI
Ziraat Odası Başkanı Salih Çelikbaş, ithalat öncesi depodaki kilogram fiyatının 3 lirayı bulduğunu belirterek, “Şimdi 1.80 ila 2 lira arasına geriledi” dedi. Mazot, gübre, ilaç gibi maliyetlerin arttığını belirten Çelikbaş, üreticinin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.