%E%EK 9E &2&8K SA*LI*INDA ASININ 2NEML
Gelişen teknolojiyle beraber sağlık alanında gerçekleşen gelişim sayesinde hastalıkların ölümcül etkilerini azaltmak mümkün hale geldi. Bunu sağlayan yöntemlerin en başında da aşılar geliyor. Özellikle çocukluk döneminde yapılması halinde kişiyi ömür boyu çeşitli hastalıklardan koruyan aşıların bir kısmı devlet tarafından karşılanmakta. Ancak bir kısmı ise devlet tarafından karşılanmamakta ancak özel aşı statüsüyle uygulanması önerilmekte. Peki aşı nedir? Hangi aşılar devlet tarafından desteklenmekte, hangileri desteklenmemekte?
AŞI NEDİR?
İnsan vücudunda hastalık yapan virüs ve bakteri gibi mikroorganizmaların hastalık yapmasının önüne geçmek için sağlam kişilere bu organizmaların verilmesine aşı denmekte. Aşı yöntemiyle kişi bir kez daha bu etkenle karşılaşması durumunda kendinin hızlıca savunabilmekte ve etkinin neden olduğu hastalığı ya geçirmeyecek ya da hafif atlatacaktır.
Aşıların çalışma prensibi, içerdikleri zayıflatılmış ya da ölü mikroorganizmalarla bağışıklık sisteminde bir yanıt oluşturmaktır. Aşılardan tam sonuç alınması için uygun yaşlarda ve uygun dozda yapılmaları önemlidir.
Türkiye Cumhuriyetinde Sağlık Bakanlığı tarafından bebeklik döneminden itibaren temel sağlık hizmeti olarak bir aşı takvimi kullanılmakta. Bu süreçte yeni doğanın takibi ve gerekli aşıları olması amaç edinilmektedir.
PEKİ HANGİ HASTALIKLARDA AŞI TAKVİMİ UYGULANMAKTA?
Doğumdan hemen sonra başlayan ve ilköğretimin sonuna kadar devam eden aşılar ve programları şu şekilde sıralamak mümkün:
Bebek doğum sonrası hastaneden taburcu edilmeden önce Hepatit B aşısının ilk dozu uygulanır.
1. Ay: Aşı takvimine uygun olarak Hepatit B aşısının ikinci dozu uygulanır.
2. Ay: Bebek rutin kontrolü sırasında BCG (Verem aşısı), KPA ve 5’li karma aşı yapılır. Bazı bebeklerde verem aşısının yapıldığı yerde ufak bir iz oluşabilir.
Karma aşı bebeği difteri, yeni doğan tetanozu, boğmaca, çocuk felci ve bebeklerdeki beyin zarı iltihabına (menenjit) karşı korumak için yapılır.
KPA, konjüge pnömokok aşısı bebekleri menenjit, orta kulak iltihabı ve zatürreye karşı korumak için yapılır.
4. Ay: 5’li karma aşı ve KPA aşıları yapılır. 6. Ay: Hepatit B aşısı, 5’li karma aşı ve KPA uygulanılır. Ayrıca ağızdan canlı çocuk felci aşırısı verilir.
12. Ay: KPA’nın son dozu, kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK) ve suçiçeği aşıları yapılır.
18. Ay: 5’li karma aşı, ağızdan canlı çocuk felci ve hepatit A (sarılık) aşıları yapılır.
24. Ay: Hepatit A aşısı tekrarlanır.
İlkokul 1. Sınıf: KKK ve 4’lü karma aşı pekiştirme dozları yapılır.
İlkokul 8. Sınıf: Tetanoz pekiştirme dozu yapılır.
PEKİ RUTİN AŞILAMA LİSTESİNDE OLMAYAN AMA ÖNERİLEN AŞILAR NELER?
Sağlık Bakanlığı’nın rutin aşılama programı dışında yaptırılması önerilen bazı özel aşılarda bulunmakta. Bunlar: Bebek ve çocuklarda ishali engellemek için Rota virüs aşısı, Beyin zarı iltihaplanmasını engellemek için meningokok aşısı, Genital siğiller ve ileri yaşta rahim ağzı kanseri gelişimini engellemek için HPV aşısı, Grip aşısı.
ROTA AŞISI
Rota aşısına 2-3 aylıkken başlanır, aşı üretilen firmanın ürününe göre, 2-3 doz yapılabilir. 6. aya kadar rota aşılamasının bitmesi gerekmektedir.
MENİNGOKOK AŞISI
Eskiden beri var olan bir aşı olmasına rağmen Meningokok aşısı son yıllarda bebeklere uygulanabilecek formlarda da üretildi. Meningokok hastalığı ağır, sakat bırakıcı ya da öldürücü bir bakteriyel hastalıktır.
Hastalık özellikle 1 yaşın altındaki çocuklarda daha sık ve ağır seyreder. Pek çok gelişmiş ülkede aşı rutin aşı programındadır.
Aşı ülkemizde ise özel aşı statüsündedir ve 2.aydan itibaren yaptırılması önerilmektedir. Meningokok aşısının doz sayısı bebeğin ayına göre değişmektedir.
HPV AŞISI
HPV aşısı 9 yaşından itibaren kız çocuklarına yaptırılabilir. HPV yüksek oranda rahim ağzı kanseri gelişimi ile ilişkili olduğu için bu aşı aşılama takvimine alınmıştır.
GRİP AŞISI
Grip aşısı influenza virüsüne karşı geliştirilmiş bir aşıdır. Özellikle astım, kronik kalp hastalığı, bağışıklık sistem yetersizliği ve doğumsal kalp hastalığı olan çocuklara yaptırılması önerilmektedir.