Özlem Türeci, Madam Curie, önyargı ve sosyal medya linçi

Geçen haftayı iki günlük yoğun ve oldukça verimli bir Konya seyahati ile tamamlamayı düşünürken, cumartesi akşamı Vehbi Koç Vakfı’nın İnsanlığa Üstün Hizmet Ödülü törenine katıldım. Detaylarını önümüzdeki günlerde yazmayı planladığım Konya seyahatinin yorgunluğuyla bir an, ‘gitmesem mi’ diye düşündüğüm törende, meğer beni çok güzel bir sürpriz bekliyormuş; Vehbi Koç Vakfı’nın üstün hizmet ödülünün ilk sahipleri, Kovid-19’a karşı en etkili aşıyı geliştiren Binotech’in kurucuları Prof. Dr. Özlem Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin.

Bu tatlı sürprizden, böylesine değerli iki bilim insanı ile aynı odada bulunmaktan herkes çok mutluydu. Ancak benim Özlem Hoca ve Uğur hoca ile farklı bir bağım var. Genel Yayın Yönetmenliği’ni üstlendiğim INBUSINESS Dergisi, Kasım 2020’deki ilk sayısında çok özel bir işe imza atmış ve henüz Türkiye’de ve dünyada çok az kişinin adını bildiği Uğur Hoca ile bir röportaj yapmıştı.

Çok ses getiren bu ilk sayımızın kapağı aynı zamanda maalesef kötü niyetli bir grup insanın hedefi olmuştu. Sosyal medyada sırf kadın olduğu için kasıtlı olarak Özlem Hoca’yı ve müthiş başarısını görmezden geldiğimizi ve bu sebeple sadece Uğur Hoca’yı kapak yaptığımızı iddia eden paylaşımlar yapılmıştı. (Bu konuya ilişkin gerekli cevabı daha önce yazmıştım.)

Özlem Hoca ve Uğur Hoca ile aynı odada bulunmak beni bu sebeple ayrıca heyecanlandırdı. Çünkü nihayet bu iki değerli bilim insanına INBUSINESS’a verdikleri bu özel fırsat için yüz yüze teşekkür edebilecektim ve bir de nasıl bir önyargı ile karşılaştığımızı anlatabilecektim.

Özlem Hoca’ya önce Nobel ödülünü kazanan ilk kadın ve iki kez Nobel ödülü kazanan ilk bilim insanı Madam Curie’ye atfedilen bir hikayeyi aktardım:

-Madam Curie’nin bir gazetecinin ‘bir dahi ile yaşamak nasıl bir duygu’ sorusunu, ‘Bilmiyorum eşime sorun’ şeklinde yanıtladığı anlatılır.

Ardından şu soruyu sordum:

-Bu hikaye doğru mudur bilmiyorum ama siz hiç bu önyargıyı hiç hissettiniz mi? Özlem Hoca’nın cevabı şöyle oldu: -Madam Curie gerçekten çok güzel bir cevap vermiş. Bana bunu öğrettiğiniz için teşekkür ederim. Bu cevabı unutmamalı ve mutlaka bir yerde kullanmalıyım. Kadına yönelik önyargılar her alanda ve her yerde var. Ancak çeşitliliği sağlayan kurumlar daha başarılı. Genç kadınlara ayrımcılığı kabul etmemelerini öneriyorum. Vaz geçmesinler ayrımcılığın olmadığı yerlere gitsinler. Örneğin bizde yok.

Bu diyalogdan sonra INBUSINESS’a ve bana yönelik sosyal medya linçini anlattım. Hem Özlem Hoca, hem de Uğur Hoca, o kadar üzüldüler ki; keşke anlatmasaydım dedim.

Bunun üzerine Özlem Hoca, teselli etmek için bana defalarca sarıldı, “Bir kadını korumak için başka bir kadını üzmek, ne kadar üzücü hiç haberim olmadı” diye konuştu.

Ben de kendisine, “Bunu size, önyargıların ne kadar acımasız ve yıkıcı olabileceğine örnek olarak aktardım. Dediğiniz gibi yaptım; vazgeçmedim. Bütün bunlara gereken cevabı işimizi en iyi şekilde yaparak verdik” diyerek daha tatlı bir konuya, Afrika’ya yönelik destek planlarına geçtik.

Özlem Hoca’yla basın toplantısında kadınlara yönelik önyargılarla ilgili sorum üzerine başlayan diyaloğumuz, toplantı sonrasında minik bir sohbete dönüştü.

Son derece alçakgönüllü ve samimi bu iki değerli bilim insanıyla aramızda kısacık bir süre içinde sıcacık bir bağ oluştu. Bilimsel başarılarına ilişkin izlenimlerimse başka bir yazıya kaldı.