İBN-I SINA’NıN DESREM WESSIWI

İBN-İ Sina’nın (980-1037) depremle ilgili görüşlerinin de zor şartlara ve ilkel aletlere rağmen modem bilimin tespitlerine yaklaştığını görmekteyiz. İbn-i Sina’ya göre yer altındaki hareketlerin bir kısmı, yerin altından yüzeye doğru direkt silkeleme halinde gerçekleşir.

Bir kısım depremler yüzey boyunca yayılan salınım (sismik dalgalar) halinde meydana gelir. Bu yayılma iki yana doğru oluşur. Bazen de hem alttan yukarıya doğru fırlatma hem de yüzeyde yayılma şeklinde olur ki İbn-i Sina buradaki yüzeysel yayılmayı kat kat merdiven gibi yayılma olarak tarif etmiştir. Muhtemeldir ki, yer altındaki tektonik kırılmaları kastetmektedir. İbn-i Sina, depreme yer altındaki bazı hareketlerin sebep olduğunu ifade ettikten sonra,

modern jeolojinin tespit ettiği noktaları kendine has ifadelerle anlatır. O, depreme sebep olan yer altındaki hareketleri şöyle sayıyor:

Yer altında yoğun olarak toplanmış olan ve dışarı çıkmak için büyük baskı yapan, patlamaya hazır, yoğunlaşmış gazlar (enerji boşalması veya patlaması).

Yer altındaki su (mâi-sıvı) hareketleri. Yanıcı olan kütleler ki hareket halindeki yanıcı (nâri-volkanik) gazlar olabilir.

Burada İbn-i Sina, “buhar, duhan ve rıh” (rüzgâr) gibi kavramları kullanıyor ki bunları ancak “gaz ve enerji” gibi kavramlarla tercüme edebiliriz. İbn-i Sina, bundan yaklaşık

1000 küsur sene önce yaşamış bir İslam âlimi olarak bu kadar net ve bire bir diye ifade SMS: 1H ya] edebileceğimiz isabetli 4122’ye gönder tespitlerde bulun(1.60 TL) maktadır. MH: 0216 531 73 73

(MESAJ) twitter:@nihatipoglu