Küresel ‘su’ ve ‘oksijen’ tehdidi büyüyor
2022 sonu itibariyle PLlyarı geçen dünya nüfusu, yeryüzün de bulunan su imkanlarının sade ce yüzde 2,5’ini oluşturan ‘LoLlHELlLr su kaynakları’ ile, yaşamın en vazge çilmez parçası olan su ihtiyacını karşıla makta. Ancak, zaten bu derece ‘sınırlı’ olan ‘içilebilir’ su kaynaklarının korun ması her geçen gün daha büyük zor luklarla karşı karşıya. Çünkü, küresel ölçekte orman dokusunun da tahrip olması, beraberinde temiz ve içilebilir su kaynaklarına yönelik tehdidi adeta katlıyor. Çünkü, dünyanın bütünün de, ormanlık havzalar ve sulak alan lar, dünyanın içilebilir ve erişilebilir tatlı su kaynaklarının yü]GH ’ini sağla makta. Bunun yanı sıra, ormanlar yer yüzünün akciğerlerini de oluşturmakta. Ancak, zararlılar ve belirli cins böcek ler her yıl PLlyRn KHktar ormanın yok olmasına da sebep olmakta.
Bu nedenle, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler nezdindeki girişimleri ve çağ rısı ile, önümüzdeki hafta perşembe günü, 0 0art’ta ilk defa uluslararası düzeyde kutlanacak olan ‘Dünya Sıfır Atık Günü’nü de dikkate aldığımız da, geride bıraktığımız bu haftayı, yer yüzünün biyoçeşitliliğinin ve varlığının vazgeçilmez iki unsuru olan ‘Dünya Su Günü’nü ve ‘Dünya 2rPan Günü’nü de idrak ederek geçirdik. Küresel ölçekte orman varlığını koru mak, hem yeryüzünün ©RksLMHnª LKtL yacını korumak, hem de temiz ve içi lebilir su kaynaklarını korumak, hem insanoğlunun sağlığı açısından vazge çilmez pek çok sağlık ürünü ve ilacın üretimini sürdürülebilir kılmak, hem de iklim değişikliğiyle daha etkin mücadele etmek anlamına gelmekte. Bu nedenle, küresel ölçekte iki temel başlık öne çıkı yor: ‘sürGürülHELlLr su y|nHtLPL’ ve ‘sürGürülHELlLr RrPan y|nHtLPL’.
Bu iki kritik başlık, sadece dünyanın önde gelen ülkelerinde kamu otoritesi nin ve bireylerin çabalarıyla değil; su ve orman zenginliğini girdi olarak kullana rak, mal ve hizmet üreten tüm sektör lerin ve toplumun bütününün birlikte hareket etmeleri gereken bir yaklaşıl ma ancak hayat bulabilecek kavram lar. Aksi durumda, iklim değişikliğinin bizi daha da büyük boyutta ‘kuraklık tHKGLGL’ ile karşı karşıya bırakacağı bir dünyada, kürHsHl ©suª YH ©RksLMHnª tHKGLGLnin büyümesi, daha tehlike li boyutlarda bölgesel ve küresel belir sizlik, kargaşa; daha da yönetilemez boyutlarda ‘iklim göcü’ anlamına geli yor, gelecek. 81,&()’in son raporu, sadece Afrika’da 1 0 PLlyRn çocuğun tarihi bir su krizi ile karşı karşıya olduk larını ve ne acıdır ki, her gün bu neden le en bin çocuğun yaşamını yitirdiğine işaret ediyor.
Sadece 2022 yılında, temiz suya mahrum olmaktan dolayı, Afrika’da yaşamını yitiren insan sayısı 00
ELnin üzerinde ve bunun yarısı çocuk. Birleşmiş Milletler’in raporları, son 10 yılda yaşanan, başta ağır kurak lık afetleri olmak üzere, iklim değişikli ğinin tetiklediği doğal afetlerin 10ªGa
ªunun ‘su’yla ilgili olduğunu gösteri yor. Suyla ilgili afetler, dünyada doğal afetler nedeniyle yaşanan yaşam kayıp larının yü]GH ’sine sebep olmak ta. 1 0 LlH 0 0 arasında
PLlyar Lnsanın etkilendiği bir ‘su kri zi’nden söz ediyoruz. Asya 3asifik dünya nüfusunun üotH LkLsLni tem sil ederken, temiz su kaynaklarının ise sadece yü]GH ’sını elinde bulundur makta. Nüfus başına temiz su imkanı o kadar az ki, Asya 3asifik’te 1 PLlyar Lnsan ‘sürdürülebilir su imkanı’ndan uzak bir yaşam mücadelesi veriyor. 1 PLlyar Lnsan temiz su ile elini yıkama imkanına dahi ulaşamıyor. Bu neden le, ‘geleceği kaybetmemek’ adına, önü müzde bir mücadele dönemi bizi bekliyor.