Kentsel dönüşüm devrimi

Kahramanmaraş merkezli büyük felaket, sadece o 11 ili, ilçelerini ve köylerini değil tüm Türkiye’yi derinden sarstı. Öyle sars tı ki, yaşanan felaketleri bir süre sonra unutma mamız gerektiğini çok acı biçimde hafızamıza kay detti.

Bu gerçeği iki günlüğüne gittiğim Gaziantep, İslahiye, Payas ve Mersin hattında daha net gör düm. İlk durağım deprem gününden itibaren Gaziantep’i mesken tutan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un maka mı oldu.

Sanki bakanlık Organize Sanayi Bölgesi’ne taşınmış gibi... Burada bölgenin tamamını kapsa yan yoğun bir imar çalışması yürütülüyor. Önceki gün de Başkan Erdoğan’ın katılımıyla binler ce konutun temeli atıldı. Bakan Kurum, binaların bitişiyle ilgili iddialı bir tarih verdi:

“Cumhurbaşkanımız bir yıl süre verdi. Tecrübelerimizden biliyoruz, 8 ayda tamamlayacağız.”

Bakan Kurum’la kısa sohbetimizde hem kentsel dönüşümü hem de felaketlere devlet, yerel yönetimler ve toplum olarak nasıl bakılması gerek tiğini konuştuk.

İlk tespiti uyarı niteliğindeydi:

“Yaşadığımız her felaketi bir süre sonra unutuyoruz. Vatandaş da dahil bazı şeylerin ya farkında değiliz ya da görmek istemiyoruz. Allah razı olsun Cumhurbaşkanımız, sosyal konutuyla, kentsel dönüşümüyle büyük mücadele veriyor. Ama aynı bakış açısı herkeste yok. Ne vatandaşta var ne de muhalefette.”

Kentsel dönüşümle ilgili de şu çarpıcı örne ği veriyor:

“Şanlıurfa’nın en güzel yerine 70 tane konut yaptık. Hatay ve Kahramanmaraş’ta da yaptık. Tam 4 sene önce gittim oralara dedim ki: ‘Bu konutları dönüştürmemiz lazım. Ben size konut yapayım, sizi oraya taşıyalım.’ Konutlar bitti. Çok küçük paralar, 100-150 TL istedik. Belki Anayasa’ya koyarak bu işi çözmeliyiz. Bu mülkiyet hakkı değil bu yaşam hakkı. Bütün siyasi iradeler olarak bunları önümüze koymamız gerekiyor.”

Kalyon’un konteyner kenti

Optimar Araştırma Başkanı Hilmi Daşdemir’le Gaziantep’ten ayrılıp İslahiye’deki Kalyon Holding’in depremin 14’üncü günün de kurduğu konteyner kente gidiyoruz. Başkan Erdoğan’ın açılışını yaptığı kentle ilgili bilgile ri kentin sorumlusu Ender Güven’den alıyoruz. Kentte 483 konteynerde 2 bini aşkın depremze de yaşıyor. Çocukların eğitim aldığı okullardan marketlere, hamamdan temiz su çeşmelerine, T3 Vakfı’nın oyun ve etkinlik çadırından güneş enerji si sistemine kadar birçok hizmet veriliyor.

Kentin girişine kurulan Tümosan TIR’ıyla Kızılay ve Müge Anlı Mobil Aşevi ise depremze delere yemek veriyor. Sokaklarında küçük çocuk ların top oynadığı, yaşlıların hüzünle dolaştığı kent ten ayrılmadan bir grup depremzedeyle sohbet ediyoruz. Depremzedeler, yaşadıkları büyük deh şeti anlatırken, bir şeyin üzerinde ısrarla duruyor:

“Kentsel dönüşümün bu kadar önemli olduğunu şimdi daha iyi anladık.”

Oto tamirciliği yapan biri şöyle diyor:

“Şu karşımızda yıkılmayan binalar TOKİ binaları. Bir kısmı 2010’dan önce, bir kısmı da sonra yapıldı. Öncekilerde biraz hasar var ama kimse ölmedi. Sonrakilerde çatlak bile yok. O zaman almadığıma çok pişmanım.”

Payas’ta iki çarpıcı örnek

Hatay’ın Payas ilçesinde de çok acı ve çarpı cı bir kentsel dönüşüm karşıtlığı örneği var. Payas Belediye Başkanı Bekir Altun anlattı:

“Payas’ın Yenişehir Mahallesi’nde 2020 yılında 60 adet konutta kentsel dönüşüm gerçekleştirdik. Depremde hiçbir can kaybı olmadı. Oraya yakın ve 120 kişinin yaşadığı Tütenbaca Konutları da bu kapsama alındı ama orada yaşayanlar karşı çıktığı ve mahkemeye gittiği için gerçekleşmedi. 6 Şubat’taki depreminde oradaki C blok çöktü ve 16 vatandaşımız hayatını kaybetti. Diğer bloklarda da büyük yıkım oldu. Şimdi herkes dönüşümden yana.”

Geç de olsa vatandaşın bu noktaya gelmesi bir kentsel dönüşüm devrimine ihtiyaç oldu ğunu gösteriyor.

THO 1 54 5 4 SMS MOV ya] 41 ’yH J|nGHr.

MH 444 1 IaFHEooN.FoP PaKPXtoYXr