JEOPOLITIK, KÜRESEL EKONOMIYI ZORLUYOR

Kim ne derse desin bu uzay macerası önemli bir adımdır. Çıktılarını hemen görmeyeceğiz. En küçük bir girişimin dahi uzun vadeli büyük faydaları olacaktır. Gözlemleyerek, deneyimleyerek ve yaparak öğreneceğiz

gündemindeki ağırlığı azalsa da Israil’in Gaz ze’deki soykırımı sürüyor. Batılılar, eskisi kadar açık tan desteklerini dillendiremeseler de üç maymunu oynamaya devam ediyorlar. Nüfuzları yeteceği halde haksızlıklara ve zulümlere karşı sessiz kaldıkları zaman iş dönüp dolaşıp onları da vuruyor. Dünyanın her köşesi de bu olumsuz ortamdan etkileniyor. Bu dolaylı etkiler kendinin en net olarak ekonomide his settiriyor. 2024’e gireli daha bir ay olmadan küresel ekonomi, jeopolitik risklerin tetiklediği yeni bir şok ile karşı karşıya. Israil’in Gazze’ye yönelik operasyon larına karşı tepki olarak Yemen’deki Husilerin Kızıl deniz’den geçen yük gemilerine yaptıkları saldırılar, küresel ticareti tehdit ediyor.

Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı, küresel taşımacılığın en kritik rotalarından biri. Bu rota; Asya, Orta Doğu ve Avrupa ekonomilerini birbirine bağlıyor. Küresel ölçekte konteyner trafiğinin yüzde 30’u burada. Küre sel ticaretin ise yüzde 12’si bu güzergâhtan taşınıyor. Bloomberg’in Amerikalı tedarik zinciri yönetim şir keti Flexport’un verilerini derleyerek yaptığı habe re göre, Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı’ndan düzenli ola rak geçiş yapan konteyner gemilerinin yarısı, saldırı tehditlinden dolayı rotalarını değiştirmiş durumdalar. Alternatif güzergâhlar, taşımacılık sürelerini yüzde 25 oranında artırıyor. Drewry’nin Dünya Konteyner Endeksi’ne göre, ortalama spot navlun fiyatları son bir ayda 1.667 dolardan 3.777 dolara yükseldi.

Yaşı müsait olanlar hatırlayacaklardır; eskiden Türkçe derslerinde öğrenilen yeni bir kelimenin anlamının daha iyi kavranması için öğrencilerden bu kelimeyi cümle içinde kurmaları istenirdi. O zamanlar bir öğretmenimiz teknoloji kelimesi ile Türkiye’yi olumlu bir bağlamda aynı cümle içinde kurmamızı istese, herhalde fazlasıyla zorlanırdık. Zira, Türkiye ile teknolojiyi birbirine bağlayacak derecede hayal kurabileceğimiz bir ortam yoktu. Halen de teknolojik gelişimde gerçek potansiyelimize yakınsadığımızı söyleyemeyiz. Gelişmiş ülkelerle aramızda ciddi bir mesafe var. Ama, son 15-20 yılda kayda değer bazı ilerlemeler kaydettiğimiz de göz ardı edilemez. Savunma teknolojilerinden elektrikli araçlara, oyun ve animasyon teknolojilerinden yenilenebilir enerjiye kadar belli alanlarda güzel işler yapılıyor.

Cuma sabaha karşı Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın uzay macerası başladı. Her zaman olduğu gibi, maalesef bir kesim, bu tarihi olayı da kendilerince önemsizleştirmeye çalıştı. Sovyetler Birliği zamanında uzaya çıkan Türk asıllı astronotların hikâyelerinden tutun da Gezeravcı’nın uzay macerasının turistlik bir seyahat olduğu iddialarına kadar farkı içeriklerle bu işi itibarsızlaştırmaya çalışanlar oldu.

ÇOCUKLAR VE GENÇLER

Kim ne derse desin bu uzay macerası önemli bir adımdır. Çıktılarını hemen görmeyeceğiz. Ama keşfedilmeye bekleyen bir feza varken ve uzay ekonomisi çok büyük potansiyeller barındırırken, en küçük bir girişimin ve gözlemin dahi uzun vadeli büyük faydaları olacaktır. Gözlemleyerek, deneyimleyerek ve yaparak öğreneceğiz. Hatta ben, bu gibi girişimlerin ana hedefinin biz büyükler olmadığını düşünüyorum. Burada asıl hedef, çocuklar ve gençler. Asıl meselemizin de çocuklarımıza ve gençlerimize hayal kurabilecekleri doneler sunabilmek ve onların hayallerini Türkiye’de gerçekleştirebilmeleri için uygun ortamı ve fırsatları sağlamak olduğunu düşünüyorum.